Hoge Raad: klokkenluider terecht ontslagen bij Omgevingsdienst
Een ontslagen klokkenluider, die bij de Omgevingsdienst IJsselland werkte, heeft geen recht op een ontslagvergoeding. Er is geen directe relatie tussen de misstanden die hij aan de kaak stelde en zijn ontslag, aldus de Hoge Raad.
Eerder hadden de rechtbank en het gerechtshof de Omgevingsdienst gelijk gegeven. Maar het is de allereerste keer dat de hoogste rechter zich uitspreekt over de Wet bescherming klokkenluiders, die in februari 2023 in werking trad.
Medewerkers worden door deze wet beter beschermd bij ontslag. Als ze aangeven vanwege hun melding als klokkenluider ontslagen te zijn, moet de werkgever aantonen dat het niet zo is.
De klokkenluider kwam op 1 januari 2021 in dienst bij de Omgevingsdienst als juridisch adviseur bij de afdeling Toezicht & Handhaving en als medewerker beleidsuitvoering.
Eerst nog contractverlenging
De man deed zijn werk in eerste instantie goed. In november 2021 kreeg hij dan ook een contract voor onbepaalde tijd aangeboden.
Maar bij het arbeidsvoorwaardengesprek schrok zijn chef van de voorwaarden waar de werknemer, een jaar na zijn aanstelling, opeens mee op de proppen kwam. Gecombineerd met een voorval, twee weken eerder, waarbij de man het managementteam in een vergadering afviel, ontstonden er twijfels over de houding van de werknemer die ongepast zou zijn. Kon hij met die houding zijn werk wel goed doen?
In gesprekken tussen de nu ontslagen jurist en zijn chef in november 2021 en februari 2022, zei zijn leidinggevende dat de man niet goed zou functioneren.
De man zei op zijn beurt dat hij van plan was om klachten in te dienen tegen twee collega's, omdat zij zich richting hem schuldig zouden hebben gemaakt aan grensoverschrijdend gedrag. Ze zouden ook de gedragscode van de Omgevingsdienst hebben overtreden.
Later diende hij ook nog klachten in tegen andere collega's en zei hij mogelijk aangifte te doen bij de politie. De man ging niet in op verzoeken van zijn werkgever om over de problemen in gesprek te gaan om zo tot een oplossing te komen.
Schorsing
In juli 2022 kreeg hij te horen dat hij per direct geschorst was en het pand en ook de IT-systemen niet meer in mocht. Er volgde een gesprek tussen de man en zijn werkgever, in gezelschap van advocaten. De man had intussen melding gedaan bij het Huis voor Klokkenluiders over onder meer 'mogelijke schijn van belangenverstrengeling bij de inhuur van personeel en het niet naleven van mogelijke aanbestedingsregelgeving'.
In oktober 2022 liet een ingeschakelde mediator weten dat de man beter niet terug kon keren op zijn werk. De man kreeg een afkoopdeal aangeboden, maar sloeg die af.
De zaak was daarmee niet ten einde want eind 2022 deed de man aangifte tegen een teammanager, die zich volgens hem had verrijkt met gemeenschapsgeld door zich bij de inhuur van personeel niet aan de regels te houden.
4000 euro vergoeding
Zeven maanden later werd de man door de kantonrechter ontslagen omdat de arbeidsverhouding verstoord was. Hij kreeg wel ruim 4000 euro mee als reguliere transitievergoeding, maar geen extra vergoedingen.
Het Huis voor Klokkenluiders deed intussen onderzoek waaruit eind 2023 bleek dat er inderdaad sprake was van misstanden door belangenverstrengeling bij inhuur van personeel, waarbij bovendien aanbestedingsregels zijn overtreden en integriteitsverklaringen ontbraken.
Oordeel rechter
De man stapte daarna opnieuw naar de rechter. Hij stelde ontslagen te zijn omdat hij intern misstanden aan de orde stelde. Maar volgens de rechter is er geen aantoonbaar verband tussen zijn meldingen van problemen en zijn ontslag. Er was namelijk voor de eerste melding al kritiek op het functioneren van de jurist.
De man krijgt zijn baan niet terug en moet ook alle proceskosten betalen.
Klokkenluiders worden met de nieuwe wet beter beschermd. Waarom dat belangrijk is, zie je in deze video: