Ferme taal in handelsoorlog tussen China en VS: 'Beijing buigt niet'

Om de Amerikaanse economie en de binnenlandse productie te stimuleren, voerde Trump vorige week importheffingen in. Producten van buiten Amerika worden daarmee duurder. Of, in het geval van China, nóg duurder. Voor producten uit dat land gelden nu invoerheffingen van 54 procent.

China reageerde met vergelding en stelde een invoerheffing in van 34 procent op Amerikaanse producten. Trump dreigde gisteren daarom met een extra heffing van 50 procent, boven op de eerdere 54 procent, op producten uit China als het land daar niet van afziet. China is dit niet van plan, werd later duidelijk. 

1. Waarom reageert China zo? 

"China zegt resoluut dat het de eigen belangen verdedigt", legt China-correspondent Roland Smid uit. Hij zegt dat China het eerste land is dat vorige week echt terugsloeg. China laat zien dat het ook klaar is voor de volgende ronde. 

Econoom Arjen van Dijkhuizen van ABN Amro ziet dat China qua houding veranderd is na 'Liberation Day' vorige week woensdag, de dag waarop Trump zijn importheffingen aankondigde. 

"In februari en maart werd nog vrij gematigd gereageerd, met bijvoorbeeld specifieke invoertarieven op landbouwproducten." Nu ziet de econoom, die zich bezighoudt met de Chinese economie, dat het land feller van zich afbijt. "Dit geeft aan dat Beijing geen zin heeft om te buigen voor Amerikaanse druk en dat het de kans op op onderhandelingen op de korte termijn laag inschat."

"Mogelijk hoopt China dat Trump op andere gedachten zal worden gebracht als de schade van het huidige beleid van Trump op de Amerikaanse economie zelf (en op financiële markten) nog duidelijker wordt. Dan wordt het wellicht wat makkelijker onderhandelen", aldus Van Dijkhuizen. 

Het handelsspel gaat gepaard met oneerbiedige taal van beide kanten. De Amerikaanse vicepresident JD Vance noemt de Chinezen boeren. Op Chinese sites wordt Vance daarentegen belachelijk gemaakt, onder meer omdat hij zelf te koop loopt met zijn achtergrond als 'hillbilly' (vrij vertaald: een boertje), schrijft CNN. 

China-correspondent Roland Smid over de stevige taal van China: 

"Het is zowel verbijsterend als betreurenswaardig dat zijn vicepresident zulke onwetende en respectloze opmerkingen maakt", aldus een statement van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken na de uitspraken van Trumps rechterhand.

Trump meldde later op dinsdag dat hij wacht op een telefoontje uit China om te onderhandelen. 

2. Is deze harde opstelling verstandig van China? 

"Het is duidelijk dat China de nodige wapens in handen heeft als het gaat om handel", zegt Roland Smid. "Denk aan landbouw. China koopt jaarlijks een aanzienlijke hoeveelheid sojabonen. Door de importtarieven te handhaven kan China een flinke tik uitdelen aan de landbouw in Amerika."

Smid denkt dat China inziet dat er op korte termijn pijn geleden wordt, maar dat de economie van het land robuust genoeg is om de klappen op de lange termijn op te vangen. 

Van Dijkhuizen probeert het handelen van China in perspectief te plaatsen. "Bedenk dat een extra 50 procent invoertarief heel wat lijkt, maar in de praktijk minder effect zal hebben. Immers: als het invoertarief van 54 procent dat er nu is intact blijft, ligt het al voor de hand dat de uitvoer van China naar de VS grotendeels instort. Die extra 50 procent maakt dan ook weer niet zoveel uit."

Hij zegt dat China geen zin heeft in de onderhandelingsspelletjes van Trump, 'die zijn Art-of-the-Deal-onderhandelingen in vastgoed breed lijkt te willen toepassen in het buitenland- en handelsbeleid van de VS'. 

De vraag of het verstandig is, doet volgens Van Dijkhuizen nu iets minder ter zake. "Het kan achteraf verstandig blijken als er na een tijd wel een gesprek tussen de VS en China gaat plaatsvinden."

3. Kan Europa profiteren? 

Waar twee honden vechten om een been, gaat de derde ermee heen, luidt het spreekwoord. Of dit ook opgaat voor Europa is volgens de deskundigen nog maar de vraag. 

"Een 'kans' voor Europa is dat de concurrentiepositie van China ten opzichte van de VS door de hoge tarieven waarschijnlijk meer zal verslechteren dan die van de EU ten opzichte van de VS", begint Van Dijkhuizen positief. 

Aannemend dat de EU niet zulke hoge tarieven krijgt van de VS als China, blijft er wellicht nog wat ruimte over voor Europese bedrijven om in het gat te springen dat ontstaat.

Van Dijkhuizen denkt dus dat er voor Europa kansen liggen op de Amerikaanse markt (vanwege de lagere importheffingen voor 'ons') en op de Chinese markt (vanwege de opgedroogde uitvoer van de Amerikaanse bedrijven richting China). 

Hiertegenover staat het volgens hem en Smid het 'risico' dat er meer Chinese/Aziatische producten richting de Europese markt komen. Iets wat al voor de handelsoorlog een discussiepunt was in Brussel, aangezien China Europa overspoelt met bijvoorbeeld goedkopere elektrische auto's. Dit fenomeen wordt ook wel dumping genoemd en kan alleen maar groter worden. 

Voor de Europese consument kan dit gunstig uitpakken, aangezien de de prijs van de al goedkopere Chinese producten (zoals auto's) nu nog verder omlaaggaat. Voor de Europese economie kunnen de gevolgen van dumping wel groot zijn. 

"Wellicht is het in dit opzicht ook wel een goed moment voor een dialoog tussen Beijing en Brussel", zegt Van Dijkhuizen. "Beide machtsblokken moeten een deel van hun uitvoer immers verleggen. China heeft baat bij het stabiel houden van de relaties met andere belangrijke handelspartners dan de VS."

Hij hoopt dat China en Europa elkaar tegemoet kunnen komen als het gaat om export en dumping. "Gemakkelijk wordt dit niet", voorspelt de econoom. Hij gaat er niet van uit dat China en Europa nu plotseling goede vrienden zijn.  

"Het is vroeg om te zeggen wat dit betekent voor Europa", besluit Smid. Volgens hem is het om de bovenstaande redenen nog maar zeer de vraag of Europa vanuit Chinees oogpunt een alternatief kan zijn voor de wegvallende Amerikaanse markt. 

EU-voorzitter Ursula von der Leyen belde vanochtend met de Chinese premier Li Qiang. Ze riep Li Qiang onder meer op om te gaan onderhandelen om verdere escalatie in de handelsoorlog met de VS te voorkomen. Ze kiest dus niet per se voor de kant van China. 

Misschien ziet er wel een uitgekiende strategie achter de plannen van Trump: