Brussel straft Apple en Meta, boetes van honderden miljoenen euro's

Het is de eerste keer dat de EU boetes uitdeelt voor het overtreden van deze wet. "Alle bedrijven die in de EU actief zijn, moeten onze wetten volgen en de Europese waarden respecteren", zegt Teresa Ribera, van de Europese Commissie. 

Volgens haar collega Henna Virkkunen moeten Europese burgers volledige controle hebben 'over wanneer en hoe hun gegevens online worden gebruikt en dat bedrijven vrij kunnen communiceren met hun eigen klanten'. "Uit de vandaag aangenomen besluiten blijkt dat zowel Apple als Meta deze vrije keuze van hun gebruikers hebben weggenomen en hun gedrag moeten veranderen."

Macht appstore 

Apple heeft de boete gekregen omdat het bedrijf de macht van de eigen appstore te groot maakt, ten opzichte van consumenten en andere bedrijven. Ontwikkelaars van apps moeten volgens de Europese Commissie klanten kunnen informeren over alternatieve appstores en aanbiedingen. De fabrikant van onder de meer iPad en de iPhone staat staat dit niet toe.

Meta, het moederbedrijf van onder meer Instagram en Facebook, ging volgens de EU de mist in met data van gebruikers. Tussen maart en november vorig jaar konden Europese gebruikers de dienst blijven gebruiken als ze toestemming gaven dat hun persoonlijke data gebruikt kon worden voor gerichte advertenties.

Het alternatief was een betaald abonnement, waarbij er geen adverties te zien waren op de socialemediaplatforms. De Europese wet schrijft voor dat gebruikers expliciet toestemming moeten geven voor het delen van gebruikersgegevens tussen verschillende platforms. Zonder die toestemming, moeten dezelfde functies beschikbaar blijven. 

Alternatief 

Deze functie was er eerst niet. Vanaf eind van vorig jaar kwam Meta met een derde gratis optie, waarbij gebruikers minder data hoeven te delen. De Commissie onderzoekt dit alternatief nog. Voor de periode maart tot november vorig jaar is de boete opgelegd. 

De boetes zijn fors, maar hadden nog veel forser kunnen zijn: maximaal 10 procent van de wereldwijde jaaromzet van een bedrijf. Apple boekte in het laatste gepubliceerde kwartaal een recordomzet van omgerekend bijna 110 miljard euro. Ook Meta draait een miljardenomzet.

'Staat los van tegentarieven'

Een EU-bron zei woensdag dat de boetes voor de Amerikaanse techbedrijven losstaan van de handelstarieven vanuit de Verenigde Staten. In reactie op Amerikaanse importtarieven wilde de Europese Commissie tegentarieven invoeren op Amerikaanse producten. Dat plan is op pauze gezet, in de hoop dat EU en VS een deal kunnen sluiten.

Meta ziet het anders. Dit bedrijf schrijft in een reactie dat de Europese Commissie in feite een miljardenheffing oplegt. "Terwijl we verplicht worden om een inferieure service aan te bieden." Het gaat volgens Meta om meer dan een boete, omdat de hele bedrijfsmodel veranderd moet worden. 

"De Europese Commissie probeert succesvolle Amerikaanse bedrijven te benadelen, terwijl ze Chinese en Europese bedrijven toestaat om volgens verschillende normen te opereren." Overigens heeft de Commissie het Chinese Bytedance, bekend van Tiktok, ook in het vizier. 

Ook politiek verslaggever Roel Schreinemachers denkt dat de handelsoorlog toch een rol speelt bij het opleggen van de 'relatief lage' boetes. "Miljardenboetes aan twee toonaangevende Amerikaanse bedrijven zouden ongetwijfeld niet hebben geholpen om tot een vergelijk te komen met Washington. Ook al zegt de Europese Commissie dat deze zaken los van elkaar staan", zegt hij.

Reactie Apple 

Apple noemt de aanpak van de Europese Commissie oneerlijk. Het bedrijf zegt dat het besluit niet goed is voor de privacy en veiligheid van gebruikers en slecht is voor de eigen producten 'en ons dwingen onze technologie gratis weg te geven'. 

"We hebben honderdduizenden uren besteed aan engineering en tientallen wijzigingen doorgevoerd om aan deze wet te voldoen, waar onze gebruikers niet om hebben gevraagd. Ondanks talloze vergaderingen blijft de Commissie de doelstellingen bij elke stap verleggen. We zullen in beroep gaan en met de Commissie in gesprek blijven, ten behoeve van onze Europese klanten.

Apple en Meta hebben 60 dagen de tijd om aan de eisen van de Commissie te voldoen. Ze kunnen de boete ook aanvechten.

Dat Amerikaanse techbedrijven machtig zijn, blijkt wel uit de onderstaande video: 

Eerder gaf de Europese Commissie veel hogere boetes aan techbedrijven voor het overtreden van EU-wetten. Vorig jaar maart kreeg Apple nog een boete van 1,8 miljard euro voor het niet naleven van een andere wet voor de appstore.