'Ministerie hielp Tata Steel met afzet vervuilende staalslakken, zweeg over milieurisico's'
Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat heeft Tata Steel geholpen met het afzetten van staalslakken. Die staalsakken zijn een vervuilend restproduct dat ontstaat bij het maken van staal. Ze worden gebruikt voor de bouw van bijvoorbeeld wegen en speeltuinen. De hulp druiste in tegen de kennis die het ministerie had over de milieurisico's, blijkt uit onderzoek van Nieuwsuur en radioprogramma Nieuws & Co.
Beide journalistieke programma's van de NOS/NTR noemen twee concrete gevallen van hulp door het ministerie. Ze schrijven dat het ministerie Rijkswaterstaat in 2010 de opdracht gaf om staalslakken te gebruiken bij de aanleg voor wegen. "Terwijl diezelfde dienst daar net mee was gestopt vanwege 'onacceptabele risico's'."
In 2017 zou het ministerie op verzoek van Tata Steel ook een verklaring hebben verstrekt, waarin stond dat het materiaal geen afval is. En dat terwijl er toen al allerlei negatieve ervaringen waren met staalslakken, waar Tata Steel er per jaar meer dan een half miljoen ton van produceert.
Staalslakken zijn goedkoper dan zand en grind, en werden mede daarom veelvuldig toegepast in de bouw. Zo zijn ze gebruikt tijdens de aanleg wegen, speeltuinen en waterwerken in de Ooster- en Westerschelde.
In de loop der jaren is er veel meer bekend geworden over de negatieve aspecten van staalslakken. Toezichthoudende instanties, zoals de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT), het RIVM en de Algemene Rekenkamer wezen recent onder meer op de gevolgen voor het milieu. Zo wordt de bodem verontreinigd door de staalslakken.
Gootsteenontstopper
De pH-waarde van het grondwater zou bijvoorbeeld toenemen. "Wanneer staalslakken in contact komen met grond- of regenwater krijgt het water een lage zuurgraad met een verhoogde pH-waarde, vergelijkbaar met een gootsteenontstopper. Als gevolg van deze zuurgraad komen er zware metalen uit de staalslakken vrij, die schadelijk kunnen zijn voor het milieu", schreef de Inspectie Leefomgeving en Transport eerder dit jaar.
De milieuzorgen zijn al langer bekend. Nieuwsuur en Nieuws & Co schrijven dat Rijkswaterstaat in 2009 al stopte met het gebruik van staalslakken voor wegen. Na tussenkomst van Tata Steel en staalslakken-leverancier Pelt & Hooykaas wordt het restproduct later toch weer gebruikt. Onder meer voor een weg in Friesland, de 'Haak om Leeuwarden'.
Deze snelweg was een van de proefprojecten rondom staalslakken, maar de proef mislukt vanwege milieuproblemen en schade aan wegen. Ook andere projecten met staalslakken lopen mis. Rijkswaterstaat stopt daarom in 2016 met het gebruik van staalslakken.
Na nieuwe bemoeienis van Tata Steel stelt Rijkswaterstaat een jaar later een rechtsoordeel (een soort verklaring) op waarin staat dat staalslakken geen afval, maar een bijproduct zijn. Ondanks alle eerdere negatieve ervaringen. Het ministerie geeft het rechtsoordeel daarna officieel uit.
Het ministerie zegt echter tegen RTL Z zich niet te herkennen in het verhaal.
Zware industrie gaat hand in hand met vervuilende stoffen onderzocht RTL Nieuws eerder al:
