Rapport milieuorganisaties: klimaatdoel 2030 onhaalbaar, kabinet 'doet bijna niets'

Nederland moet volgens de wet de uitstoot van broeikasgassen terugdringen met 55 procent in 2030. Afgelopen najaar concludeerde het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in samenwerking met onder meer Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en het Centraal Bureau voor de Statistie (CBS) dat de kans dat Nederland dat haalt erg klein is.

Nederland kreeg daarmee een slecht rapportcijfer, zei directeur Marko Hekkert van het PBL destijds tegen RTL Nieuws. "Als de kans dat je een doel haalt dat je jezelf hebt gesteld kleiner is dan 5 procent, dan kan ik helaas alleen een ruime onvoldoende geven."

Aanvullend pakket

Het kabinet kwam daarop dit voorjaar met een aanvullend pakket klimaatmaatregelen. Minister Sophie Hermans van Klimaat en Groene Groei zei erop te vertrouwen dat hiermee het klimaatdoel weer binnen bereik zou kunnen komen. Maar volgens Kalavasta is daar geen sprake van. 

Het PBL concludeerde dat er 24 megaton aan extra CO2-reductie nodig is om het gat te kunnen dichten, zodat de kans groot is dat het doel wordt gehaald. Maar Kalavasta stelt dat de nieuwe maatregelen maar 4 megaton extra opleveren.

Volgens de onderzoekers zitten er daarbij wel grote verschillen tussen sectoren: de industrie, de gebouwde omgeving en de landbouwsector blijven achter bij wat nodig is. "Alleen de elektriciteits- en mobiliteitssector zou zijn doelen halen, maar de overige sectoren niet", aldus het onderzoeksbureau.

Groen belastingplan

Het is niet het enige rapport dat vlak voor het Kamerdebat over de klimaataanpak verschijnt. Een ander onderzoek, in opdracht van Milieudefensie en Oxfam Novib, behelst een groen belastingplan. 

Deze 'groene belastinggids' is opgesteld door onderzoeksbureau CE Delft. Het laat zien dat de overheid 84 miljard euro zou kunnen ophalen, als op een andere manier belasting wordt geheven. 

Het gaat daarbij om zes verschillende groene belastingmaatregelen: vermogensbelasting, overwinstbelasting, het afschaffen van fossiele subsidies, scheepvaartbelasting, een zogenoemde veelvliegbelasting en een zware auto's-belasting.

Grote vervuilers

Het betekent dat volgens de organisaties vooral de grote vervuilers gaan betalen. "Dat zijn de grote bedrijven, maar ook de meest verdienenden in Nederland", zegt directeur Donald Pols van Milieudefensie. "Daarmee heb je niet alleen eerlijk klimaatbeleid, maar ook effectief klimaatbeleid."

Want niet alleen zou hiermee veel geld kunnen worden opgehaald, ook leiden de maatregelen tot een forse uitstootreductie, waardoor de klimaatdoelen wèl binnen bereik komen.

Directeur Michiel Servaes van Oxfam Novib denkt dat de overheid hier belangrijke kansen laat liggen. Daarom komen de organisaties zelf maar met de groene belastingvoorstellen. "Maar we hadden veel liever gehad dat dit uit de politiek zelf kwam." 

'Geen eerlijke prijs'

Kamerleden uit de oppositie vinden dat het kabinet de cijfers van Kalavasta over het halen van de klimaatdoelen serieus moet nemen. "Dit kabinet heeft echt een hele grote opgave. En wat je nu ziet is dat ze een schijntje doen. Ze breken beleid af, en laten mensen in de kou zitten", zegt Suzanne Kröger van GroenLinks.

"Ze bezuinigen juist bijvoorbeeld op isolatie en zonnepanelen op de daken. Het is echt doodzonde, terwijl ze zoveel zouden kunnen doen." 

Volgens Kröger wordt het motto 'de vervuiler betaalt' nog steeds veel te weinig toegepast. "Dit kabinet gaat door met fossiele subsidies en geeft vervuiling niet een eerlijke prijs." Als het kabinet dat wel zou doen, komt er volgens het Kamerlid meer geld beschikbaar voor isolatie en verduurzaming bij bedrijven.

Een Nederlands bedrijf heeft nu een uitvinding gedaan: beton dat geen CO2 uitstoot, maar juist CO2 opneemt. Hoe dat werkt, zie je in deze video:

Bedrijven wegjagen

De suggestie om 84 miljard euro met groene belastingmaatregelen op te halen, kan niet op steun van alle oppositiepartijen rekenen. Zo vreest Pieter Grinwis van de ChristenUnie dat als er veel meer geld opgehaald wordt bij grote bedrijven die veel uitstoten, dit er ook toe kan leiden dat de bedrijven uit Nederland vertrekken.

"Zodra de industrie hier meer moet betalen dan in Vlaanderen of in Duitsland, wordt er in Duitsland en Vlaanderen geïnvesteerd, en wordt er niet meer hier in schone technologie geïnvesteerd."

Grinwis benadrukt daarom dat er een gezamenlijke Europese klimaataanpak moet zijn. "Want als wij onszelf uit de markt prijzen, dan vegen we ons eigen straatje boekhoudkundig schoon, maar uiteindelijk schiet het klimaat er helemaal niks mee op."