We zijn eindelijk weer efficiënter gaan werken en dat is goed nieuws voor ons

Dat blijkt uit onderzoek van ING Bank. De arbeidsproductiviteit is de productie van een werknemer in een bepaalde periode. Tussen het eerste kwartaal van 2024 en het eerste kwartaal van 2025 groeide de arbeidsproductiviteit in ons land met 2,5 procent.

Dat is goed nieuws, want van 2015 tot 2019 steeg de arbeidsproductiviteit helemaal niet en tijdens corona daalde de productiviteit zelfs.

Na de lockdowns groeide de arbeidsproductiviteit wel, maar minder dan in andere landen in de eurozone. Buiten het herstel na de coronacrisis is er nu sprake van de sterkste productiviteitsgroei sinds 2014.

Meer welvaart

Het is belangrijk dat de arbeidsproductiviteit stijgt, omdat dat één van de factoren is waardoor onze economie kan blijven groeien en we dus meer te besteden hebben, aldus Bert Colijn, hoofdeconoom bij ING Bank.

De economie, oftewel alles dat we met zijn allen produceren, kan ook groeien doordat er meer werknemers bij komen. Maar door de vergrijzing zal het aantal werknemers de komende decennia nauwelijks kunnen groeien. 

Dat betekent dat we het zullen moeten hebben van een grotere productie per werknemer om de economie te laten groeien en dus voor meer welvaart te zorgen, zegt Colijn.

Dat de arbeidsproductiviteit nu weer toeneemt, na jaren van slechts kleine groei, is dus goed nieuws voor Nederlanders.

Personeelstekort

Volgens Colijn komt het herstel van de groei van de productiviteit door de personeelstekorten en de hoge loongroei. Daardoor zijn bedrijven gaan automatiseren en werkprocessen efficiënter gaan doen. De productie per werknemer gaat hierdoor dus omhoog.

Daarnaast hebben bedrijven vanwege de personeelstekorten minder mensen die ze op dat moment niet per se nodig hadden (en dus relatief weinig doen), aldus Colijn.

Meer faillissementen

Verder scheelt het volgens hem dat meer bedrijven failliet gingen, of er mee ophielden. In het algemeen is de productiviteit bij die bedrijven minder hoog dan gemiddeld, anders zouden ze wel door kunnen draaien.

De werknemers die bij die bedrijven werken, kunnen daardoor bij een ander bedrijf aan de slag, waar de arbeidsproductiviteit hoger is, wat dus goed is voor onze economie. In bedrijven met een hogere productiviteitsgroei is ook meer ruimte om lonen te laten stijgen, vertelt Colijn.

Niet in alle sectoren steeg de arbeidsproductiviteit overigens. In de maakindustrie (zoals chipmachinemaker ASML), de bouw en de groot- en detailhandel was er sprake van een sterke groei. 

Maar in de IT en de financiële sector daalde de productiviteit juist, zegt Colijn. Waarschijnlijk speelt AI daar nu nog geen grote rol. De bedrijfstakken zelf denken dat met AI in potentie de productiviteit straks wel kan worden vergroot.

'We moeten blijven investeren'

De vraag is in hoeverre de hoge productiviteitsgroei kan worden vastgehouden. Daarvoor is het volgens Colijn noodzakelijk dat er veel wordt geïnvesteerd en er veel innovaties zullen zijn. "Maar dat zien we in Nederland nu niet echt gebeuren."

Bas Jacobs, hoogleraar economie en overheidsfinanciën aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, heeft er eveneens een hard hoofd in. "Als je de arbeidsproductiviteit op lange termijn wil laten groeien, dan moet je niet bezuinigen op investeringen, bijvoorbeeld in onderwijs en wetenschap."

Het net gevallen kabinet was wel bezig een productiviteitsagenda op te stellen, maar dat zal nu vertraging oplopen, denkt Colijn. "Het is de vraag wat het volgende kabinet gaat doen."

Als je productiviteitsgroei op lange termijn wilt, dan moet je niet bezuinigen op investeringen, zoals onderwijs, zegt hoogleraar Bas Jacobs: