Shell neemt geen afstand van anti-Oekraïneverklaring oliebedrijven: 'Bizarre teksten'
Een consortium van oliebedrijven waarin ook het in Nederland gewortelde Shell deelneemt, heeft een vernietigende verklaring uitgedaan over een Oekraïense aanval op een overslagterminal. De bedrijvenclub spreekt onder meer van 'terrorisme' en een 'kannibalistische minachting voor mensenlevens' van de Oekraïense regering.
Het consortium is bekend als het Caspian Pipeline Consortium (CPC) en baat een pijpleiding uit die vanaf Kazachstan, door Rusland, naar de Zwarte Zee loopt. Op 24 september werd de zeeterminal in het Russische Novorossiejsk onder vuur genomen door Oekraïense drones.
Oekraïne verdedigt zich tegen de Russische agressie door zoveel mogelijk de olie- en gasinfrastructuur van Rusland te raken. Daardoor drogen inkomsten voor de staat op en ontstaat er een nijpend tekort aan brandstof in het land.
Twee jaar geleden bleek al dat Shell deel blijft nemen in het CPC. Daarin heeft de Russische staat het grootste belang, en Shell werkt er nauw samen met het Russische staatsoliebedrijf Rosneft. Shell bezit 7,5 procent van de aandelen.
Omdat de pijplijn belangrijk is voor de Kazachstaanse olie-export, is het project uitgezonderd van Westerse sancties.
Kremlin-retoriek
De aanval op Novorossiejsk plaatst Shell in een ingewikkelde spagaat. Want waar het de afgelopen jaren publiek de kant van Oekraïne koos, is er nu een statement mede namens Shell de deur uit gedaan met onversneden Kremlin-retoriek.
"In dit geval was het duidelijke doel om zoveel mogelijk mensen te vermoorden als mogelijk", schrijft CPC, dat in zijn verklaring Shell bij naam noemt als een van de Westerse bedrijven die betrokken zijn bij het project.
Maar daar blijft het niet bij. Het consortium beschuldigt Oekraïne ook van onder meer terrorisme. "Het CPC-team gelooft dat de moedwillige terroristische daad, gepleegd door Oekraïne (…) tegen zuiver burgerfaciliteiten in Novorossiejsk, een uiting is van de kannibalistische minachting voor mensenlevens van de Oekraïense leiders."
Bizarre teksten
"Het zijn bizarre teksten", zegt Rusland-correspondent Olaf Koens. "Shell maakt de keuze om zich niet terug te trekken uit dit soort projecten waar Rusland een rol speelt, en wordt meegezogen in de oorlog. Het kan dit soort verklaringen laten intrekken of aanpassen, maar blijkbaar vinden ze het prima. Het zorgt voor medeplichtigheid, niet alleen olie- en gas is brandstof voor de oorlog, dit soort retoriek is dat eveneens."
De verklaring na de aanval op de eigen belangen, staat ook in schril contrast tot eerdere uitlatingen van Shell over de oorlog. Zo sprak voormalig topman Ben van Beurden, kort na het begin van de oorlog in 2022, nog van 'een onzinnige daad van militaire agressie' door de Russen. Toch wil het bedrijf zich nu niet van de verklaring distantiëren.
Op vragen van RTL Z of Shell achter de verklaring staat, en of Oekraïne het recht heeft om zichzelf te verdedigen door de Russische olie- en gasinfrastructuur aan te vallen, is het antwoord kort. "Wij geven hier geen commentaar op", laat een woordvoerder weten