Meer spanningen op multiculturele werkvloer: 'Discriminatie komt vaker voor'

"Een diverse werkvloer is niet per se ook een inclusieve werkvloer", aldus Lotte Vermeij, een van de onderzoekers van het SCP. Hoewel een bedrijf op veel verschillende manieren divers kan zijn, heeft het SCP specifiek gekeken naar ervaringen van mensen met een migratieachtergrond. Er wordt geconcludeerd dat de diversiteit op de Nederlandse werkvloer over het algemeen toeneemt. 

Op deze 'diverse' werkvloeren gaat het dus minder vaak goed dan op 'homogene' vloeren, legt Vermeij uit. "Discriminatie op de werkvloer kan soms erg duidelijk zijn, maar is vaak ook erg subtiel. Dat discriminatie onderdeel uitmaakt van wat normaal gevonden wordt. Het gaat dan bijvoorbeeld om grapjes die voor de één leuk zijn, en voor de ander niet. Dat de nadruk steeds wordt gelegd op dat iemand anders is."

Inclusie en diversiteit

Inclusie betekent letterlijk ingesloten zijn. Een toestand met gelijke rechten en plichten voor iedereen, waarin iedereen volwaardig kan deelnemen aan het maatschappelijk leven. 

Diversiteit betekent verscheidenheid. Het verschijnsel dat er ergens mensen met verschillende etnische of culturele achtergronden zijn. 

Bron: Van Dale

Daarnaast stelt zij vast dat sommige werknemers met een diverse achtergrond voelen dat ze onderschat of minder vertrouwd worden, waardoor ze ook minder goed door kunnen stromen naar hogere functies.

Deze werknemers vinden het moeilijk om negatieve ervaringen op de werkvloer aan te kaarten, uit angst om gezien te worden als iemand die moeilijk doet, valt te lezen in het rapport. "Ook hebben mensen lage verwachtingen van wat het aankaarten op kan leveren, door eerdere teleurstellende ervaringen van henzelf of anderen", aldus de onderzoeker.

Negatieve ervaringen bij werknemers worden volgens Vermeij ook niet goed gezien door managers en bazen. Ze zegt dat de hogergeplaatsten soms een te rooskleurig beeld hebben van de cultuur binnen hun organisatie. 

Het heeft haar en andere onderzoekers verbaasd dat juist meer diverse werkplekken, niet inclusiever zijn. "Je zou natuurlijk verwachten dat meer diversiteit op de werplek zorgt voor meer draagvlak voor inclusiviteit."

Frictie

Het tegendeel blijkt dus waar. Ze ziet juist dat diversiteit op de korte termijn gepaard gaat met frictie. Juist omdat sommige werknemers die er al langer zitten het goed vinden zoals het is, en hun hakken in het zand zetten als het gaat om verandering. "Dit wil niet zeggen dat we diversiteit en inclusie voor de lange termijn niet na moeten streven."

Het SCP benadrukt dat inclusieve arbeidsorganisaties nodig zijn 'in het licht van het toenemend personeelstekort'. "Onder Nederlanders met een migratieachtergrond zijn veel mensen die meer zouden willen en kunnen werken dan ze doen; daar valt dus veel winst te behalen."  

Het is volgens het SCP en Vermeij van belang dat leidinggevenden meer openstaan voor de minder positieve signalen van de werkvloer. "De voelsprieten binnen de organisatie kunnen beter afgesteld worden volgens haar.

Bespreekbaar maken 

"Dit kan bijvoorbeeld door onderzoek doen als je een grote organisatie bent, maar ook via de ondernemingsraad (OR), veilige klachtenprocedures en personeelsgesprekken." Inclusiviteit moet bespreekbaar worden volgens haar. Ze benoemt nog wel dat niet alle werknemers met een migratieachtergrond negatieve ervaringen hebben. 

Vermeij benadrukt juist wel dat achterstelling en discriminatie niet alleen iets is waar werknemers met een migratieachtergrond mee te maken hebben. "Het gaat om minderheden in het algemeen. Het is belangrijk dat ook hun perspectieven zwaarder wegen als het gaat om de cultuur van een organisatie."

In de video hieronder is te zien dat niet alleen organisaties, maar ook speeltuinen inclusiever worden: