Honden kwispelen omdat mensen dat ooit wilden: 'Is niet altijd blijdschap'
Honden kwispelen veel meer dan andere hondachtigen, zoals wolven, en dat komt mogelijk doordat mensen dat ooit wilden. Dat suggereert een rapport dat onlangs in het wetenschappelijke tijdschrift Biology Letters is verschenen. Volgens kenners kan er niet genoeg aandacht zijn voor dit kwispelgedrag: "Veel mensen denken dat een kwispelende hond iets leuk vindt."
In het rapport stellen de onderzoekers de vraag: waarom kwispelen honden met hun staart? Volgens de wetenschappers is het kwispelgedrag van honden uiterst opmerkelijk, vooral in vergelijking met het kwispelgedrag van andere hondachtigen. Maar de precieze werking van dit gedrag is tot op heden één groot raadsel.
De huidige analyse suggereert dat de mens een handje heeft gehad in dat gedrag. Enerzijds doordat we lange tijd honden selecteerden op eigenschappen als 'tamheid' en 'vriendelijkheid'. Het kwispelen is daardoor mogelijk een bijproduct van deze kunstmatige selectie.
De alternatieve verklaring is dat het kwispelen geen bijkomstigheid is, maar dat mensen bewust honden veredelden op basis van hun kwispelgedrag.
Emoties bij honden
Binnen de beroepsgroep vindt al tijden lang een discussie plaats over welke hondeneigenschappen natuurlijk zijn, en welke door mensen zijn beïnvloed, vertelt Nadia Bagmeijer, kynologisch instructeur van Dogstalk.
"We zijn immers al zoveel jaren aan het selecteren welke honden we wel fokken en welke niet", zegt Bagmeijer. "De afgelopen jaren is daardoor steeds meer bekend geworden over emoties bij honden en dus ook hun gedrag."
Daaruit blijkt dat veel ideeën over hondengedrag verouderd zijn, ook over kwispelen. "Veel mensen denken dat een kwispelende hond iets leuk vindt", legt Bagmeijer uit. "Maar deskundigen weten dat dat niet helemaal waar is."
Van neus tot staart
Sterker nog, volgens Bagmeijer is er maar één soort kwispel die blijdschap suggereert. "Als het hele lijf van de hond meedoet, dus van het puntje van de neus tot staart, kun je met zekerheid zeggen: de hond is blij, dit vindt ie leuk."
Maar naast de vrolijke kwispel, heb je ook een 'stijve kwispel' met de staart strak omhoog. Of een kleine kwispel, met de staart tussen de benen en hele kleine bewegingen. "Daar zit een andere emotie achter", vervolgt Bagmeijer. "Misschien is de hond een beetje onzeker, bang of twijfelt ie over de situatie."
Hardnekkige mythes
Het bestaande misverstand over de kwispel, is goed te verklaren. "We gaan als mensen al jarenlang zo met onze honden om", zegt Bagmeijer. "We hebben daarom de neiging volhardend te zijn over 'hoe het hoort', maar dit zijn eigenlijk hele hardnekkige mythes."
Voor hondenbaasjes, of mensen die met honden samenleven, is het echter wel van belang dat ze goed leren communiceren met hun viervoeter. "In het dagelijkse leven van hond en eigenaar is het belangrijk om te weten wat de hond wil vertellen", zegt Bagmeijer. "Het is heel complex en hangt af van context, dus wat er allemaal op dat moment gebeurt."
"Die staart doet eigenlijk altijd mee", vervolgt ze. "Gedrag en emotie gaan samen. Als ik heel boos ben, dan stopt een deel van mijn lichaam niet met werken. Bij het kwispelen is het dus goed om ook te kijken naar: wat doen het hoofd, de bek, de poten?"
Door genetica kan bovendien het kwispelgedrag per hond ook nog afwijken, want een husky heeft een krulstraat, een labrador een staart in het verlengde van het lichaam en de Franse buldog heeft er soms zelfs geen.
Nuances begrijpen
Volgens Bagmeijer vraagt het uiteindelijk om een verruimde blik. "We vinden als mensen lastig om nuances te zien. Twee honden die spelen en kwispelen bijvoorbeeld: ook daarbij kan het zijn dat eentje het niet leuk vindt. Die nuance moeten we gaan begrijpen, anders is het lastig samenleven met een andere diersoort."