Rondleiding in de vape-hoofdstad van de wereld: 'Als Nederland ze niet meer wil, verkopen we ze ergens anders'
Op sommige plekken in de wereld wordt vapen, het roken van een e-sigaret, steeds meer aan banden gelegd. De vapes bevatten schadelijke stoffen en zijn zeer verslavend. Maar in China, waar bijna alle vapes worden gemaakt, bloeit de industrie juist als nooit tevoren. China-correspondent Roland Smid nam een kijkje op de plek waar dagelijks miljoenen vapes worden gemaakt.
In de Chinese miljoenenstad Shenzhen draait alles om technologie. Hier krijgen ondernemers, in tegenstelling tot elders in het land, alle vrijheid om bedrijven op te bouwen. Het is een experiment met vrije markt-denken uit de jaren 80. Het is daardoor ook een smoezelige stad, vol met avonturiers die soms op louche wijze geld verdienen. Overal wordt 'gehosseld': een Rolex voor een tientje, of een nep-factuur om bij je baas in te dienen. Je kunt het zo gek niet bedenken of het is op elke straathoek in Shenzhen te koop. De controle op dit soort handeltjes is normaliter streng in China, maar hier niet. Geen wonder dat ook juist hier de vapeproducenten massaal gevestigd zijn.
500 fabriekjes
Shenzhen wordt ook wel Vape Valley genoemd. Hier staan zo’n 500 fabrieken waar de apparaatjes gemaakt worden. Kopers van over de hele wereld kunnen online bestellen bij een van de vele leveranciers in de stad. Het is snelle handel: afnemers laten binnen enkele weken duizenden vapes bezorgen, in alle kleuren en smaken.
De fabriek in Shenzhen die RTL Nieuws bezoekt, staat nooit stil: De productie gaat 24 uur per dag, 7 dagen per week door. Bekijk hier de beelden:
Op de werkvloer klinkt een monotoom gezoem van de machines, af en toe onderbroken door een dichtklappende deur. Honderden arbeiders zitten op smalle krukken achter de productietafels, met hun lichamen zo goed als tegen elkaar aan. Kletsen op de werkvloer is hier uit den boze. De arbeiders kunnen alleen even tot rust komen rond etenstijd. Dan gaan ze massaal aan het gebraden vlees dat bereid wordt in een soort openluchtrestaurant naast de fabriek.
In de buitenlucht van Shenzhen is het ook in het najaar nog prima weer: In het zuiden van China kent men nauwelijks winters. Maar na het eten gaat men weer terug naar de strakke deadlines, want de klant mag niet te lang wachten.
Nieuwste smaakjes
De werkgever is Keystone Vape, een van de grootste spelers ter wereld. Het bedrijf is opgericht in augustus 2022, maar heeft nu al een indrukwekkend research & development-centrum waar de nieuwste smaakjes worden bedacht. Keystone is opgericht door Frank Fan, een veteraan in de vape-industrie. Hij maakte eerder andere vape-bedrijven groot, en is met Keystone zijn eigen weg ingeslagen.
Fan is een ambitieuze ondernemer, en lijkt zich allesbehalve zorgen te maken over de kritiek op zijn product. Overheden, waaronder de Nederlandse, verbieden de vapes met smaakjes, veruit de populairste soort.
Fan: "Als Nederland de vapes verbiedt, zijn er nog veel andere landen in Europa. Als de EU het verbiedt, dan zijn er nog veel andere markten. Zo simpel is het."
Fan vertelt dat bijvoorbeeld het Midden-Oosten een interessante markt is: Daar worden vapes steeds populairder als alternatief voor de traditionele shisha. Een medewerker van Keystone vertrouwt ons toe dat een deal met een afnemer in Irak in de maak is.
Vapen heeft een gouden toekomst
Volgens onderzoeksrapporten is de vape-industrie in China alleen al meer dan een miljard euro waard. En de komende jaren zal de handel alleen maar uitbreiden. Het aantal 'nieuwe' markten is namelijk veel groter dan het aantal markten dat vapes probeert in te dammen. Fan vertelt dat hij momenteel zo'n 60 ontwerpers in dienst heeft, maar dat dit aantal volgend jaar verdubbeld zal zijn.
Het tegengaan van illegale verkoop van vapes blijkt dan ook geen sinecure. Uit eerder onderzoek van het RTL Nieuwspanel blijkt dat veel ouders in Nederland van hun kinderen horen hoe makkelijk ze aan verboden vapes komen. Zo zijn sociale media als Instagram en Snapchat populaire verkoopkanalen voor dealers. Voor de autoriteiten is deze handel erg moeilijk te controleren. Deskundigen verwachten dat dit ook na het verbod op vapes met een smaakje op 1 januari zo blijft.
Gek genoeg zijn vapes met een smaakje in China zelf al sinds vorig jaar verboden. Qua wetgeving loopt het dus voor op Nederland. Maar de productie aan banden leggen, dat doet het land vooralsnog niet. Fan heeft er vertrouwen in dat dit zo blijft. En zelfs als China ook de productie zou verbieden, dan zou hij zo de hele handel naar landen als Vietnam en Indonesië verplaatsen. "Daar geven ze nog altijd licenties af voor vape-fabrieken", vertelt hij.
