Trump of Harris? Dit zijn de gevolgen voor het klimaat
De Amerikaanse presidentsverkiezingen komen aan de vooravond van een nieuwe mondiale klimaattop. De wereld houdt daarom de adem in: krijgen de gesprekken een nieuwe impuls met Kamala Harris, of stapt de VS met Donald Trump opnieuw uit het Parijse klimaatakkoord?
Minder dan een week nadat duidelijk is wie de volgende leider van de VS wordt, verzamelen staatshoofden en regeringsleiders zich in Azerbaidzjan om te praten over de opwarming van de aarde. De sfeer op de top zal voor een belangrijk deel afhankelijk zijn van wie de volgende president in het Witte Huis wordt.
Want waar Harris ferme stappen vooruit wil zetten met het klimaat, komt Trump juist op voor de belangen van de olie- en gasindustrie. "Trump heeft zich er nog niet over uitgelaten, maar er zijn wel aanwijzingen dat hij opnieuw meteen het Parijse akkoord wil verlaten", zegt Amerika-correspondent Erik Mouthaan.
In het Parijse klimaatakkoord van 2015 spraken bijna 200 landen af om de opwarming van de aarde te beperken tot 'ruim onder de twee graden' en liever nog 1,5 graad. Aan de overeenkomst gingen vele jaren met onderhandelingen vooraf.
Uit en in het Parijse klimaatakkoord
De vorige keer dat Trump president werd, in 2016, zei hij al vrij snel 'een betere deal' met de rest van de wereld te willen. Hij kondigde aan het Parijse akkoord op te willen zeggen, maar juridisch gesproken mocht dit pas enkele jaren later.
Trump gaf daarom aan één dag na de presidentsverkiezingen van 2020 'Parijs' te gaan verlaten. Maar direct na het aantreden van zijn opvolger, was de herintreding tot 'Parijs' juist weer een van de allereerste documenten die Biden ondertekende.
Biden slaagde er vervolgens in om een aantal verstrekkende klimaatmaatregelen door te voeren. Kamala Harris wil het beleid van Biden op dat vlak doorzetten.
Klimaat geen rol in campagne VS
Maar hoe verschillend de kandidaten ook over het klimaat denken, het thema is vrijwel onbesproken gebleven tijdens de verkiezingscampagne. "Republikeinen zijn gewoon tegen klimaatbeleid", zegt Mouthaan, "en Harris beweegt naar het politieke midden. Daarom praat ze niet over het klimaat, want dat wordt in de VS als links thema gezien."
Trump zegt dat de Democraten iedereen willen verplichten om in een elektrische auto te rijden. Iets wat niet waar is, zegt Mouthaan, maar er is veel desinformatie op dit thema. "Ik spreek nog vaak mensen die zeggen dat klimaatverandering niet echt bestaat."
De discussie over het klimaat is verhard. Weerpresentatoren op televisie, die af en toe een link leggen tussen weersextremen en klimaatverandering, worden bedreigd of zelfs ontslagen. Toch nemen ook in de VS extreme weersituaties toe, zoals hevige regen en overstromingen of langdurige droogte.
'Enorm belangrijk'
De Amerikaanse presidentsverkiezingen zullen een grote impact hebben op de aanpak van klimaatverandering, denken klimaatwetenschappers. "De uitslag is echt enorm belangrijk", zegt Heleen de Coninck, hoogleraar innovatie en klimaatverandering aan de TU Eindhoven, en vicevoorzitter van de Wetenschappelijke Klimaatraad.
"Als Trump wint, zal hij niet alleen opnieuw het Parijse klimaatakkoord verlaten, ook zal hij vermoedelijk de klimaatuitgaven in Amerika deels stopzetten. Daarnaast zal de VS ook minder geld beschikbaar stellen voor klimaatmaatregelen elders in de wereld."
Bronnen rond de Nederlandse delegatie die afreist naar Azerbaidzjan, vermoeden dat de impact mogelijk toch iets minder groot zal zijn. Want wie er ook in het Witte Huis komt, er is altijd een Amerikaans Congres dat al te voortvarend klimaatbeleid niet ziet zitten.
Amerikaans voorbeeld niet gevolgd
Opmerkelijk is dat de vorige keer dat Trump zijn land uit het Parijse akkoord terugtrok, andere landen dat voorbeeld niet volgden. Alleen Brazilië onder oud-president Bolsonaro flirtte met het idee, maar zag er uiteindelijk toch vanaf. Daarom ging de wereld toch ook gewoon door met klimaatbeleid.
Maar nog altijd is dat onvoldoende om de klimaatdoelen te kunnen halen. Op dit moment is de aarde al 1,3 graad opgewarmd ten opzichte van het pre-industriële tijdperk. Vorige week werd bekend dat als alle landen hun huidige klimaatbeleid voortzetten, de wereld deze eeuw 3,1 graden zal opwarmen.
De Coninck wijst erop dat daarom juist de komende paar jaar cruciaal zullen zijn. "Over een paar jaar al wordt bij de huidige uitstoot de belangrijke 1,5-graden-grens permanent overschreden. Het gaat er steeds meer om spannen of het nog lukt om dat te voorkomen."