Europa kijkt met spanning naar Amerikaanse presidentsverkiezingen: gevolgen kunnen groot zijn

Door veel Europese hoofdsteden ging een zucht van verlichting toen Joe Biden vier jaar geleden Donald Trump versloeg in de strijd om het Witte Huis. Daarmee kwam een einde aan een roerige periode in de relatie tussen Europa en de Verenigde Staten. Al snel was het weer 'business as usual'.

Niet achterover leunen

Verwacht wordt dat Harris als zij wordt gekozen in grote lijnen het beleid van haar voorganger zal doorzetten. Toch is dat volgens minister van Defensie Ruben Brekelmans geen reden om achterover te leunen.

Decennia lang leunde Europa sterk op de Verenigde Staten voor de eigen veiligheid. Dat zal moeten veranderen, zegt Brekelmans. "Het is duidelijk dat wij – wie ook de Amerikaanse president wordt – meer in onze eigen veiligheid moeten investeren, en onze defensie-industrie moeten uitbreiden."

In deze video geven we vier redenen waarom Kamala Harris de verkiezingen gaat winnen:

Als Trump volgende week als winnaar uit de bus rolt, dan wordt de transatlantische band nog vier jaar op de proef wordt gesteld. In de wandelgangen van het NAVO-hoofdkwartier wordt al maanden gespeculeerd over de gevolgen van een nieuw presidentschap van de Republikein. Het is een van de redenen dat Mark Rutte werd benaderd voor de baan van secretaris-generaal. Als er iemand is die Trump bij de NAVO kan houden, zo is de redenering, dan is het oliemannetje Rutte wel.

NAVO bij elkaar houden

Rutte wilde op zijn eerste werkdag als secretaris-generaal geen voorkeur uitspreken voor Harris of Trump. "Ik kan met beiden goed overweg, wat ook de uitkomst van de verkiezingen zal zijn." Tegelijkertijd weet hij dat hij bij een herverkiezing van Trump alle zeilen zal moeten bijzetten om het NAVO-bondgenootschap bij elkaar te houden.

John Bolton, oud-veiligheidsadviseur van Trump, kwam voor de zomer nog met een scherpe waarschuwing. Volgens Bolton wil Trump uit de NAVO stappen, en zal hij dat doen als hij wordt herkozen.

Extreem scenario

Defensieminister Brekelmans noemt dat een 'behoorlijk wilde speculatie' en een 'extreem scenario'. Hij verwacht niet dat het zo ver gaat komen. "Maar ik denk dat wij – wie de Amerikaanse president ook wordt – duidelijk moeten maken hoe belangrijk wij samenwerking met de Verenigde Staten vinden."

De NAVO heeft nu nog als speerpunt dat het genootschap Oekraïne steunt zolang dat nodig is. Met Harris als president zou daar weinig verandering in komen. Trump daarentegen maakt er geen geheim van dat hij de oorlog zo snel mogelijk wil beëindigen.

In deze video geven we vier redenen waarom Donald Trump de verkiezingen gaat winnen:

Zonder steun van de Verenigde Staten kan Kyiv de oorlog niet lang volhouden. Dan wordt het land waarschijnlijk gedwongen een vredesdeal te accepteren, ook als deze ongunstig is voor Oekraïne. "Gevreesd wordt dat Moskou dit als bewijs zal zien dat geweld loont", zegt politiek verslaggever Roel Schreinemachers. "En dat meer landen dan moeten vrezen voor Russische agressie."

Draai weg van Europa

Maar ook als de Amerikanen Kamala Harris kiezen als president, kunnen er veranderingen komen in de samenwerking. "We zien ook dat Amerika al langer een draai aan het maken is weg van Europa, bijvoorbeeld naar Azië", waarschuwt Volt-leider Laurens Dassen. "Dus gevolgen gaat het zeker hebben. Dat betekent dat we meer op eigen benen moeten gaan staan."

"Beide kandidaten zijn nogal Europa-kritisch", zegt ook Kamerlid Joost Eerdmans van JA21. "Een verschil met Harris is wel de onvoorspelbaarheid van Trump." Een echte voorkeur heeft hij niet. "Beide kandidaten hebben hun plussen en minnen."

Medestanders Trump

Ook al hebben in Europa velen een voorkeur voor Harris, toch heeft ook Trump medestanders. De Hongaarse premier Orbán onderhoudt warme banden met Trump en belde hem deze week nog op om hem succes te wensen met de laatste loodjes van de campagne. PVV-leider Geert Wilders deed een tijd geleden in een lezing nog een klemmend beroep op Amerikaanse kiezers: "Herkies president Donald J. Trump!"

Economen waarschuwden afgelopen weken nog voor de negatieve gevolgen van een tweede termijn voor Trump. Zijn "America First' en de hogere importtarieven die hij wil invoeren treffen vooral een handelsland als Nederland hard. Dat zou de economische groei een flinke knauw kunnen geven.

Dichtbij

"Dus ook al zijn de Amerikaanse presidentsverkiezingen ver weg, toch voelen ze voor veel politici hier heel dichtbij", zegt Schreinemachers. "Want wie er ook als winnaar uit de bus rolt – Harris of Trump – het zal zeker gevolgen hebben, voor Nederland, voor de Europese Unie en voor de NAVO."