Ondanks kankerrisico blijven gemeenten woningen bouwen bij hoogspanningslijnen
In zeker zeven gemeenten zijn de afgelopen jaren nieuwe huizen gebouwd die te dicht bij hoogspanningslijnen staan. Al sinds 2005 adviseren de Gezondheidsraad en het ministerie dat niet meer te doen, vanwege een mogelijk risico op kinderkanker.
De onderzoeksredactie van RTL Nieuws vond in samenwerking met de Geodienst van de Rijksuniversiteit Groningen in zeven gemeenten ruim honderd nieuwbouwwoningen in gebieden waar mogelijk een verhoogd kankerrisico is. Het gaat om huizen die sinds 2016 zijn gebouwd of nog in aanbouw zijn.
107 woningen in 7 gemeenten
- Sliedrecht, 35 woningen, bouwjaar 2017/2018, lees hier de reactie.
- Papendrecht, 26 woningen, bouwjaar 2017, lees hier de reactie.
- Smallingerland, 13 woningen in Drachten, bouwjaar 2017, lees hier de reactie.
- Oss, 13 appartementen BrabantWonen, bouwjaar 2018, lees hier de reactie.
- Overbetuwe, 9 woningen in Oosterhout, bouwjaar 2016, lees hier de reactie.
- Tilburg, 8 woningen in Berkel-Enschot, bouwjaar 2016, lees hier de reactie.
- Oirschot, 3 woningen, bouwjaar 2016, lees hier de reactie.
De bouw van deze huizen startte ruim tien jaar na het advies van het ministerie en de Gezondheidsraad om nieuwbouw in de buurt van hoogspanningslijnen waar mogelijk te vermijden. Vermoedelijk zijn er in Nederland veel meer nieuwbouwwoningen te dicht bij hoogspanningslijnen gebouwd sinds het advies uit 2005. Zo zijn er sterke aanwijzingen dat bijvoorbeeld in Amsterdam (IJburg) en Rotterdam (Nesselande) binnen de kritieke zones is gebouwd.
'Wonderlijk'
Dat gemeenten het gezondheidsadvies in de wind slaan, zet onder meer kwaad bloed bij netbeheerders. "Daar zijn we niet blij mee. De afspraak is om afstand te bewaren. Dat doen wij ook als wij een nieuwe lijn aanleggen. Wonderlijk", zegt woordvoerder Eefje van Gorp van Tennet.
Ook Netbeheer Nederland ziet liever dat gemeenten rekening houden met het advies uit 2005. "Wij zien het als onze morele plicht om gemeenten op het voorzorgbeleid te wijzen. Maar het is advies. Het is een afweging van gemeenten wat zij er mee doen", aldus een woordvoerder.
'Fijne plek om kinderen te laten opgroeien'
Eén van de gemeenten die de adviezen aan zijn laars lappen is Sliedrecht. Daar is in september vorig jaar de schop in de grond gegaan in het wijkje Benedenveer. Met teksten als 'een fijne plek om kinderen te laten opgroeien' zijn toekomstige inwoners geworven voor het wijkje pal naast de hoogspanningslijn van 380.000 volt. Inwoners en ook de makelaar die de huizen verkocht laten RTL Nieuws weten dat zij niet op de hoogte zijn gesteld van de mogelijke risico's.
© Screenshot benedenveer.nl
Met deskundige Leo Lagendijk verrichte RTL Nieuws metingen in de wijk in aanbouw. Het resultaat: alle 35 woningen staan binnen de risicozone van 0,4 microTesla. Lagendijk vindt het vreemd dat de gemeente toch een vergunning verleend heeft om te bouwen, ondanks een advies van van 12 jaar geleden. "We schreven een rapport, waarin we de gemeente hebben gemeld dat hier straling was."
'Niet nieuw'
De gemeente Sliedrecht laat weten dat plannen voor nieuwbouw op de plaats van Benedenveer al van voor 2005 stammen en dat het daarom niet als nieuwe locatie moet worden gezien. Toch zijn de plannen sinds 2005 flink gewijzigd en is het bestemmingsplan pas in 2015 vastgesteld. In een brief (pdf) aan Sliedrecht schreef het ministerie in 2006 bij nieuwe of gewijzigde plannen vooral rekening te houden met het voorzorgsbeleid en daarover ook duidelijk te communiceren.
Andere gemeenten zeggen dat ze - hoewel er gebouwd is binnen de risicovolle zone - wel maatregelen hebben genomen. Zo is bijvoorbeeld voor 13 appartementen van BrabantWonen in Oss een leeftijdsgrens ingevoerd (pdf), net als bij drie starterswoningen in Oirschot. Inwoners van betreffende huizen in Papendrecht hebben naar aanleiding van rapporten de mogelijkheid gekregen om kosteloos af te zien van de koop. Acht kopers hebben hier gebruik van gemaakt.
Hoe gevaarlijk zijn hoogspanningslijnen?
Sinds de jaren 70 wordt al onderzoek gedaan naar het gevaar van hoogspanningslijnen. Uit diverse onderzoeken komt naar voren dat bij kinderen die wonen in de directe nabijheid van hoogspanningslijnen twee keer vaker leukemie wordt vastgesteld. Een direct verband tussen de elektromagnetische velden van de lijnen en het ontstaan van deze vorm van kanker is door wetenschappers nog niet aangetoond.
De aanwijzingen waren voor de overheid in 2005 wel sterk genoeg om voorzorgsmaatregelen te nemen. Zo hebben mensen die pal onder een lijn wonen, het recht om te worden uitgekocht en wordt sinds 2005 aan gemeenten geadviseerd om geen nieuwbouw van woningen, scholen of kinderdagverblijven toe te staan in gebieden waar de gemiddelde veldsterkte hoger is dan de door de Gezondheidsraad geadviseerde 0,4 microTesla.
Meer op rtlnieuws.nl:
Zo kom je erachter of je gevaarlijk dicht bij een hoogspanningslijn woont