Mazelenuitbraak op Haagse crèche: hoe gevaarlijk is dat?

1. Is er kans dat de uitbraak doorzet?

De besmetting bij drie kinderen op de Haagse opvang is via een bloedonderzoek ontdekt. Een vierde kind is waarschijnlijk ook besmet. Het gaat om kinderen tot 4 jaar. Vanwege de privacy maakt de GGD de naam van de betreffende kinderopvang niet bekend. "Het kan overal gebeuren en de opvang kan er niets aan doen", zegt Miranda de Haan van de GGD Haaglanden.

Het lijkt erop dat de besmetting tot nu toe tot alleen op de desbetreffende crèche is, zegt De Haan. "Maar we houden rekening met meerdere besmettingen. We kunnen nu nog niet zeggen hoe groot de kans daarop is. We krijgen niet veel telefoontjes van bezorgde ouders."

2. Zijn er vaker besmettingen geweest in Nederland en hoe liep dat af?

Er zijn dit jaar tot nu toe meer mazelenpatiënten gemeld dan in dezelfde periode in de voorafgaande jaren, meldt staatssecretaris Blokhuis. Over heel Nederland zijn er in 2019 tot nu toe 15 patiënten gemeld. Voorgaande jaren werden er 10 tot 20 patiënten in het hele jaar gemeld. De toename van het aantal patiënten komt doordat er in diverse landen in Europa mazelenuitbraken zijn. De meeste patiënten hebben de ziekte in het buitenland opgelopen, soms besmetten zij vervolgens in Nederland nog één of enkele onbeschermde personen. Het gaat daarbij niet alleen om kinderen, maar ook om volwassenen die niet beschermd zijn tegen mazelen. De vaccinatie tegen mazelen is vanaf 1976 opgenomen in het vaccinatieprogramma, dus een deel van de volwassenen is niet gevaccineerd.

De laatste mazelenepidemie in Nederland was in 2013: er werden ruim 180 patiënten in het ziekenhuis opgenomen. Op het Zeeuwse Tholen overleed een meisje aan de ziekte. Zij was, voor zover bekend, in Nederland het laatste sterfgeval door mazelen. Een epidemie komt in Nederland eens in de tien tot vijftien jaar voor. Ook in 2008 was er een uitbraak.

3. Waarom laten sommige ouders hun kind niet inenten?

Kinderen kunnen pas na 14 maanden worden ingeënt tegen de mazelen. Wel of niet vaccineren zorgt al jaren voor verhitte discussies. Sommige ouders willen hun kind niet inenten omdat ze vinden dat het juist goed is dat hun kind ziek wordt vanwege een betere weerstand. Voor de invoering van de inenting tegen mazelen in 1976 kregen vrijwel alle kinderen in Nederland mazelen. Ook zouden de vaccinaties voor allerlei bijwerkingen zorgen. En er zijn ouders die vanwege hun geloofsovertuiging hun kinderen niet inenten. 

Volgens het RIVM wordt momenteel 92,9 procent van de tweejarigen ingeënt. Sinds vier jaar zit Nederland onder de grens van 95 procent die de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) als veilig hanteert. Door de dalende vaccinatiegraad is het voor het mazelenvirus makkelijker om zich te verspreiden. 

4. Kunnen kinderdagverblijven kinderen weigeren die geen prik hebben gehad?

Een kinderdagverblijf kan aan een ouder vragen of een kind gevaccineerd is, maar die informatie hoeft de ouder niet te geven. Kinderdagverblijven kunnen kinderen die niet zijn gevaccineerd weigeren, maar in de praktijk is dat wel erg moeilijk omdat de meldplicht niet in de wet is opgenomen. 

Coalitiepartij D66 wil daar verandering in. De partij heeft een wetswijziging voorgesteld die de kinderopvang toestaat om niet-gevaccineerde kinderen te weigeren. Die wet wordt momenteel behandeld. De regeringspartij deed vandaag nog een oproep aan de Tweede Kamer om haast te maken met de wet.  "De tijd begint te dringen'', zegt Kamerlid Rens Ramaekers. Hij zegt dat zijn voorstel kan rekenen op een Kamermeerderheid. 

5. Wanneer moet je als ouder in actie komen?

Als ouders denken dat hun kind besmet is (veelvoorkomende klachten zijn koorts en vlekjes) raadt de GGD aan contact op te nemen met de huisarts. Als kinderen gevaccineerd zijn of al mazzelen hebben gehad, zijn ze voldoende beschermd.

Het vaststellen van mazelen is best ingewikkeld, zegt huisarts Barbara de Doelder. "De signalen dat je mazelen hebt, komen vrij laat. Het is best een uitdaging om de echte gevallen eruit te halen. Een belangrijke vraag is: heb je risico gelopen op besmetting? De echte verschijnselen komen pas na dag of drie: de belangrijkste zijn witte vlekjes in de mond.''

Mazelen

• Mazelen is één van de meest besmettelijke ziekten die er bestaan. Het wordt veroorzaakt door het mazelenvirus.
• Het virus is van mens op mens overdraagbaar.
• Mazelen begint met koorts, hoesten, neusverkoudheid en oogontsteking. Zo’n twee tot vier dagen later ontstaan er rode vlekjes. 
• De kans om te overlijden bij patiënten met mazelen is in Nederland kleiner dan 1 op de 10000 gevallen.
• In ontwikkelingslanden sterven naar schatting zo’n 250 kinderen per dag aan mazelen.
• De mazelen verspreiden zich momenteel razendsnel in Madagaskar. Zeker 300 mensen, vooral kinderen, zijn inmiddels overleden. 
• Een voorstad van New York heeft besloten dat alle kinderen die niet zijn ingeënt tegen de mazelen niet meer welkom zijn in openbare ruimtes, zoals scholen en winkelcentra.