Schrijver bezocht seriemoordenaar 30 keer in cel: 'Het was een vreselijke man'
Hij was één van de beruchtste seriemoordenaars van Nederland: Willem van Eijk. Hij zat een levenslange gevangenisstraf uit na de moord op vijf vrouwen en vandaag werd duidelijk dat hij is overleden. In de cel kreeg hij zeker dertig keer bezoek van schrijver Sytze van der Zee. "Het was echt een viespeuk."
Een aantal jaar geleden kreeg Van der Zee een brief op de mat van een vismaatje van Van Eijk: "Hij wil zijn levensverhaal vertellen aan jou." Wat volgde waren dertig bezoeken aan de gevangenis en het boek 'De anatomie van een seriemoordenaar'.
'Een grote schandvlek'
Van der Zee wilde zeker geen 'doorgeefluik' zijn, dus hij baseerde zich ook op processen-verbaal, psychiatrische rapporten en gesprekken met betrokkenen, onder wie Van Eijks ex-vrouw. "Van zijn familie wil niemand meer iets van hem weten, hij is een grote schandvlek."
Zeker vijf moorden
Willem van Eijk vermoordde in 1971 Cora Mantel (15) en in 1974 Aaltje van der Plaat (44) op gruwelijke wijze. Cora werd naakt gevonden in een greppel, ze bleek gewurgd en verkracht. Ook Aaltje werd naakt gevonden, zij was zwaar verminkt. Haar buik lag open, haar borst was afgesneden en ze had zeker 27 diepe snij- en steekwonden.
Van Eijk werd veroordeeld tot 18 jaar cel en tbs, maar werd in 1990 weer vrijgelaten.
Drie jaar later ging het weer fout. Hij vermoordde in 1993 Michelle Fatol (23), in 1994 volgde Annelies Reinders (31) en in 2001 werd ook Sasja Schenker (34) door Van Eijk om het leven gebracht. Alle drie de vrouwen werkten in de prostitutie. Het Beest van Harkstede werd uiteindelijk opgepakt en werd veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf.
Of Van der Zee bang was, die eerste keer toen hij naar Van Eijk in de gevangenis ging? "Een agent vertelde mij die eerste keer wel dat ik voor hem moest uitkijken. Hij zei me: 'je moet echt zorgen dat jouw pen niet binnen zijn bereik komt, hij zal hem in je oor of oog steken'. Maar al snel had ik in de gaten dat ik niets te vrezen had. Het was een kleine, laffe man."
'Enorm veel geduld nodig'
Maar tegen Van Eijk ingaan tijdens de gesprekken, dat deed de schrijver liever niet. "Het ware hele moeizame gesprekken. Ik had er een uitgebreide studie van gemaakt hoe ik nou met hem moest omgaan. Ik moest hem bijvoorbeeld niet tegenspreken. Als je meteen ergens bovenop sprong omdat je het bijvoorbeeld niet geloofde wat hij vertelde, dan had je een probleem. Ik zag het als vissen: ik liet de lijn vieren en later zou ik hem weer intrekken. Er was enorm veel geduld voor nodig."
Na elk bezoek kreeg Van der Zee een beter beeld van het Beest van Harkstede. "Het was een verschrikkelijk moeilijke man en een totale psychopaat met een griezelige afwijking: als hij zich opwond, dan begonnen zijn ogen te draaien. Hij stonk ook, was onverzorgd en had geen tanden meer over in zijn mond."
'Hekel aan mezelf'
"Soms had ik zelfs een hekel aan mezelf als ik weer naar hem toeging", vertelt Van der Zee. Hij vroeg zichzelf dan af of hij zo'n 'viespeuk' wel een podium moest bieden. "Maar ik wilde meer te weten komen over die moorden, dichterbij hem komen."
In 2006, toen het boek uitkwam, zag Van der Zee de moordenaar voor het laatst. "Daarna maakte hij ruzie met me. Ik kwam voor hem té dichtbij, daar kon hij niet meer mee omgaan." Van Eijk overleed 19 juni op 77-jarige leeftijd.
