Inval in woonwagenkampen Oss en Lith: wie is Martien R.?

Vandaag doet de politie een inval op een woonwagenkamp in Lith, vorige week werd het kamp in Oss doorzocht. Het Openbaar Ministerie vermoedde dat er op het kamp 'criminele plannen werden beraamd'.

Drugs en wapens

Ook op andere plekken werden de afgelopen dagen onderzoeken gedaan in het kader van 'Operatie Alfa'. Er werden onder meer drugs en wapens gevonden.

Bij de invallen werden drie leden van de familie R. aangehouden, onder wie Martien en zijn zoon Anton. Zij worden verdacht van lidmaatschap van een criminele organisatie, het bezit van vuurwapens en grootschalige drugshandel. Zij zitten nog steeds vast en mogen alleen contact hebben met hun advocaat.

Liquidaties

Martien R. wordt gezien als leider van de familie. Hij werd de afgelopen jaren in verband gebracht met een aantal liquidaties, maar werd daarvoor uiteindelijk niet veroordeeld.

Het strafblad van Martien R.

• Martien R. zat lange tijd vast voor de aanslag met machinegeweren op Hans van Geenen, die in 2008 werd gedood bij een schietpartij op de A73 tussen Venlo en Nijmegen, vermoedelijk wegens een conflict in het drugsmilieu. De rechtbank veroordeelde hem tot 23 jaar cel voor de moord, maar het gerechtshof sprak hem in 2012 vrij. 
• Vorig jaar werd R. nog genoemd als mogelijke opdrachtgever van de moordpoging op de criminele weduwe van Hans van Geenen, Bianca van der H. uit Oss. Maar daarvoor was onvoldoende bewijs en dus werd de zaak geseponeerd. Zelf zat Bianca van der H. ook in de hennepteelt en ze is veroordeeld voor wapenbezit. Op Bianca van der H. werden in vier jaar tijd direct en indirect vijf aanslagen gepleegd. Saillant detail: Martien R. heeft zelf ook een relatie gehad met Van der H.
• Tegen het Brabants Dagblad zei Martien R. dat de politie hem eerder dit jaar ook in verband bracht met de moord op Peter Netten. Die werd eerder veroordeeld vanwege betrokkenheid bij de handel in hennep. Volgens R. had hij niets met die moord te maken.

Mishandeling, brandstichting en bedreiging

Martien R. werd volgens het Brabants Dagblad wél veroordeeld voor de mishandeling van een man in Wijchen in 2014. Ook is hij aangehouden vanwege de bedreiging van een destijds 57-jarige man in Oss, die een boekje open zou hebben gedaan over de criminele activiteiten van de familie R. Het slachtoffer werd in elkaar geslagen door een kickbokser, en bij hem en zijn ouders werd brand gesticht.

'Broeinest van criminaliteit'

Martien R. groeide op in een woonwagenkamp in Vorstengrafdonk, dat in de jaren negentig ontmanteld werd. Tot die tijd gold het volgens de krant als 'een broeinest van criminaliteit, waar de politie het liefst wegbleef'.

Martien R. is een neef van Koos R., de vroegere rechterhand van Johan V., alias De Hakkelaar. Johan V. en Koos R. werden in de jaren negentig veroordeeld tot celstraffen voor grootschalige hasjhandel. 

Coke en xtc

De politie en het OM noemen R. en de medeverdachten 'hoofdrolspelers van de criminele organisatie'. Zij zien Martien R. als leider. Volgens het OM hield de familie zich bezig met de import van harddrugs, vuurwapenhandel en productie van en handel in synthetische drugs.

'Karaktermoord'

De advocaat van Martien R., Jan Hein Kuipers, zegt tegen RTL Nieuws dat hij vindt dat het Openbaar Ministerie de zaak 'oppompt tot buitenproportionele grootte'. "Het is een regelrechte karaktermoord. Het is te zot voor woorden dat ze zomaar bij deze kampen binnenvallen."

Zwijgcultuur op woonwagenkamp: 'Je roddelt wel, maar verlinkt elkaar niet'

In Nederland zijn ruim 1100 woonwagenkampen. Daar wonen nu nog zo'n 35.000 mensen.

Het woonwagenkamp in Oss is al verschillende keren doorzocht door een politiemacht. Ook op een woonwagenkamp in Eindhoven werd in 2010 een inval gedaan, na een gewelddadige moord.

Of er sprake is van meer criminaliteit op woonwagenkampen dan op andere plekken in Nederland, kan criminoloog Ilse van Leiden niet zeggen. Zij heeft onderzoek verricht naar de criminele woonwagenwereld. "Criminaliteit komt overal voor."

Sterke familiebanden

Halverwege de jaren 90 werd er voor het eerst gerapporteerd over georganiseerde criminele activiteiten op een woonwagenkamp. "Je ziet dat drugshandel een grote rol speelt, maar in principe richten ze zich op allerlei handel waar geld mee te verdienen is. Ook legale handel, zoals die in oud ijzer."

Van Leiden zegt dat er in woonwagenkampen sprake is van een 'gesloten cultuur'. "De familiebanden binnen de groep zijn heel sterk. Leden vertrouwen elkaar blindelings. Er heerst een zwijgcultuur. Mensen roddelen veel, maar je verlinkt elkaar niet."

Die zwijgcultuur zorgt er volgens Van Leiden voor dat de politie er maar moeilijk grip op kan krijgen. "Ze houden elkaar de hand boven het hoofd. Maar ook het feit dat ze op een afgebakend terrein wonen beperkt de opsporing. Daar heb je letterlijk een hele goede afscherming, waardoor het makkelijker is om activiteiten verborgen te houden."

Geduld nodig

Voor het ontmantelen van criminaliteit op een woonwagenkamp heeft de politie volgens Van Leiden 'een lange adem nodig'. "Door die zwijgcultuur heeft de politie veel geduld nodig voor ze resultaat boeken. Je moet bijvoorbeeld heel lang tappen voor je de gesprekken goed kunt interpreteren en inzicht krijgt in activiteiten en leefwijzen. Het is de vraag of de politie daar voldoende capaciteit voor wil en kan blijven vrijmaken. Het rechercheren naar gesloten netwerken vraagt om een andere manier van opsporing."