De gevaren van lang thuiszitten: 'Eenzaamheid en depressie liggen op de loer'

Tot 1 juni mogen we niet naar evenementen en tot zeker 6 april kunnen we niet uit eten of de kroeg in. Daarbij moeten veel mensen vanuit huis werken, waardoor ze hun collega's niet in het echt zien. Dat is nogal wat, aangezien we sociale wezens zijn. 

Depressie

Die sociale onthouding kan leiden tot ernstige gevolgen, waarschuwt gedragsbioloog Patrick van Veen. "Het gebrek aan contacten door deze periode heeft als gevolg dat meer mensen te maken zullen krijgen met eenzaamheid en depressie."

Als mensen geïsoleerder raken, worden ze somberder, blijkt uit onderzoek. Dat leidt tot paniekaanvallen, angststoornissen en andere problemen. "We weten in zo'n geval niet meer wat we met ons leven moeten en dat levert allerlei problemen op."

Hoe komen we die tijd dan door? Als eerste moeten we verveling proberen te voorkomen. Daarbij is het belangrijk onderscheid te maken tussen verveling enerzijds en eenzaamheid en sociale isolatie anderzijds. "Op het moment dat die samenkomen, dan kan het ernstig worden. Als de verveling deels wordt opgeheven, wordt het probleem een stuk minder."

Als tweede noemt hij het aanhouden van een normaal ritme. "We hebben nou eenmaal veel behoefte aan structuur en regelmaat." Een vast slaapritme aanhouden is dus essentieel om mentale problemen te helpen voorkomen.

Contact

Als derde noemt hij het onderhouden van sociale contacten. "Dat kan door moderne technologische middelen. En in Italië en Spanje zie je dat mensen vanaf hun balkon allerlei activiteiten doen. Dat zijn weer sociale contacten." 

Mensen maken onderdeel uit van een structuur die bestaat uit verschillende groepen, legt hij uit. "Die groepen moeten we nu opnieuw uitvinden, en dat kan zwaar zijn. Sportclubjes en collega's vallen door social distancing in het echt weg, maar we vormen ook weer nieuwe groepen. Denk aan je buren. Naar de winkel gaan wordt inmiddels een behoefte, want daar kom je tenminste mensen tegen."

Van Veen waarschuwt dat de isolatie voor een aantal groepen extra moeilijk gaat worden. "Niet alleen ouderen raken geïsoleerd, ook singles en alleenstaande ouders gaan het heel moeilijk krijgen." 

Gevangenis

Hij vindt dat we relatief makkelijk op thuisquarantaine overgaan. "Als je een gevangene in de isolatiecel wil plaatsen, moet je niet voor niets aan allerlei protocollen voldoen, zoals een maximum aantal dagen. Isolatie levert namelijk grote problemen op, bijvoorbeeld bij het weer resocialiseren." 

Isolatie is de ergste straf die je in ons land kan krijgen, zegt hij. "En dan doen we nu massaal, terwijl we weten dat de impact daarvan heel groot kan zijn. Denk aan het krijgen van een depressie, angststoornissen, paniekaanvallen, verwaarlozing, overdadig alcohol drinken en het ergste geval zelfs het plegen van zelfmoord." 

Wat volgens hem ook niet meehelpt is de manier waarop de overheid data voor maatregelen communiceert. "Door gelijk alle evenementen tot 1 'juno' af te lassen, halen ze het uitzicht weg. Als minister Grappherhaus in plaats daarvan eind mei had gezegd, dan scheelt dat 1 dag, maar dat heeft psychologisch zo'n groot effect."

Met dat soort formuleringen maak je het niet makkelijker voor mensen om met deze ingrijpende maatregelen om te leren gaan, zegt hij. "Het is zonde dat de impact van zoiets op onze psyche over het hoofd wordt gezien. Deze quarantainemaatregelen gaan een enorme impact op ons hebben, en daar moeten we ons bewust van zijn."