Schadevergoeding voor ouders in toeslagenaffaire fors uitgebreid

Het gaat bij de verruiming van compensatie om duizenden ouders die jarenlang ten onrechte het stempel 'opzet of grove schuld' kregen van de Belastingdienst. Tot dusver zouden zij alleen in aanmerking komen voor kwijtschelding van restschulden. Eerder werd schadevergoeding beloofd aan gedupeerden die slachtoffer waren van de ontspoorde fraudejacht van het Combiteam Aanpak Facilitators (CAF). Met de uitbreiding van de schadevergoeding stemt een ruime Kamermeerderheid vandaag waarschijnlijk in met de afhandeling van de toeslagenaffaire.

Huisuitzettingen

Ouders die opzet of grove schuld (OGS) werd verweten, werden behandeld als fraudeur, net als in CAF-zaken. Deze OGS-groep kreeg geen recht op een persoonlijke betalingsregeling als tienduizenden euro's aan toeslagen werden teruggevorderd. Ook werden restschulden niet kwijtgescholden; ze moesten binnen twee jaar het volledige bedrag betalen. Dat leidde tot dwanginvorderingen, loonbeslagen, huisuitzettingen en inbeslagnames van bijvoorbeeld auto's, waardoor veel gezinnen in ernstige financiële problemen kwamen.

De compensatie komt boven op het bedrag aan onterecht teruggevorderde toeslagen. Het is aan de Belastingdienst om aan te tonen dat het stempel opzet of grove schuld terecht was. Als dat niet kan, krijgen ouders het voordeel van de twijfel.  Leijten zegt dat sprake is van 'een gedeelde wens' met staatssecretaris Van Huffelen om ook deze groep ouders een schadevergoeding toe te kennen.  

Toeslagschuld

Hoeveel ouders exact compensatie krijgen, is niet duidelijk. Eind vorig jaar zei de Belastingdienst dat er nog 8500 mensen zijn die kampen met een openstaande toeslagschuld. Volgens Haagse bronnen wordt 80 miljoen extra uitgetrokken om ouders te compenseren. Dat komt boven op de eerder aangekondigde 500 miljoen euro die beschikbaar is voor de hersteloperatie.

Staatssecretaris Van Huffelen zei vorige week in de Tweede Kamer dat haar pas 'de afgelopen weken' duidelijk was geworden dat het stempel opzet of grove schuld tot zoveel problemen heeft geleid voor ouders. Haar voorganger Menno Snel, die in december aftrad, kreeg in oktober al ambtelijke notities waaruit bleek dat er veel mis was. Dit was kort nadat Trouw en RTL Nieuws publiceerden over de vaak schrijnende gevolgen van het predicaat opzet of grove schuld.

Dwanginvorderingen niet gestopt

Uit ambtelijke notities die Van Huffelen nu vrijgeeft, blijkt dat haar voorganger in augustus vorig jaar ook besloot om de toen lopende dwanginvorderingen niet te stoppen. Dat deed hij op dringend advies van zijn ambtelijke top. Die was bang voor 'precedentwerking', en dat meer mensen hun recht zouden willen halen. Daarnaast zou de uitvoering te 'arbeidsintensief' zijn, en zou de staat 46 miljoen euro 'belastinginkomsten mislopen' als dwanginvorderingen zouden worden gestopt.

"De kans bestaat dat hierdoor nieuwe schrijnende gevallen ontstaan", wordt erkend in de notitie uit augustus. Maar door de invorderingen door te laten lopen, zou de fiscus kunnen volhouden dat geen sprake zou zijn van ‘onzorgvuldig, onbehoorlijk of onrechtmatig handelen van de Belastingdienst’.

Kinderen in armoede

Begin november stopte Snel onder forse druk van Tweede Kamerleden Pieter Omtzigt (CDA) en Leijten alsnog alle dwanginvorderingen. Ondanks die toezegging meldden ook daarna tal van ouders dat invorderingen gewoon bleven doorlopen.

Vandaag wordt in de Tweede Kamer ook aandacht gevraagd voor de kinderen van de duizenden gedupeerde ouders, die vaak in grote armoe en schrijnende omstandigheden leefden. Staatssecretaris Van Huffelen kreeg een brief van betrokken ouders, waarin de verhalen van kinderen zijn opgetekend. Zij vragen om ondersteuning voor deze groep, bijvoorbeeld door de oprichting van een studiefonds.