Aantekening op je strafblad kan gevolgen hebben, maar meestal valt het mee

De angst zit er soms goed in bij mensen die voor het eerst in aanraking komen met justitie: kan ik nog wel solliciteren op die droombaan?

Advocate Leonie van der Grinten heeft 'tal' van voorbeelden van cliënten die bang zijn geen VOG te krijgen omdat ze één keer de regels hebben overtreden. Zo verdedigt ze een tiental mensen die een coronaboete hebben gehad. Moeten zij ook bang zijn voor een strafblad? En hoe vaak wordt eigenlijk zo'n VOG geweigerd?

0,3 procent

Om met die laatste vraag te beginnen: minder dan 1 procent van de mensen die vorig jaar een VOG heeft aangevraagd kreeg 'm niet, blijkt uit cijfers van het ministerie van Justitie en Veiligheid. 0,3 procent om precies te zijn.

Daar hoort wel een nuancering bij, zegt advocate Van der Grinten gelijk. "Veel van mijn cliënten vragen al geen VOG aan omdat ze het sowieso niet zullen krijgen. Voor de wat serieuze banen in zaken als veiligheid lijkt het mij logisch dat je weet dat je daar alleen op kunt solliciteren als je een goede staat van dienst hebt." Een veroordeelde bankrover gaat niet solliciteren bij een bank.

Daarnaast: het gaat nog steeds om duizenden mensen die ieder jaar een afwijzing krijgen; 4103 vorig jaar. 1.228.962 mensen kregen 'm wel.

Ook vrijspraak staat op je 'strafblad'

Bij sommige van haar cliënten bestaat wel degelijk een gegronde angst voor de gevolgen van een aantekening. Ze legt uit dat er best veel op zo'n strafblad komt te staan. "Wat wij in de volksmond een strafblad noemen, heet eigenlijk een aantekening in de justitiële documentatie. Niets meer en niets minder. Dat is een lijst waar al jouw contacten met justitie in staan: een voorwaardelijke straf maar zelfs zaken die geseponeerd zijn of als je ergens van bent vrijgesproken."

Op je strafblad komen niet zogenaamde Mulder-boetes, dat zijn boetes voor lichte verkeersovertredingen. Boetes van onder de 100 euro komen er ook niet in. De coronaboete komt er dus wél in, want die is 390 euro (inmiddels is deze boete verlaagd, red.).

VOG binnen twee weken in huis

Een VOG vraag je aan via de gemeente of online. Het Centraal Orgaan Verklaring Omtrent het Gedrag (COVOG) controleert bij een aanvraag of je in het verleden strafbare feiten hebt gepleegd. Er wordt specifiek gekeken of die strafbare feiten een bezwaar vormen voor het beroep of het vrijwilligerswerk waarvoor je de VOG aanvraagt. Iemand die veroordeeld is vanwege rijden onder invloed, heeft een grote kans dat hij geen VOG krijgt als taxichauffeur, maar voor een andere baan kan hij dan wel een VOG krijgen.

Geen strafblad? Dan heb je de VOG vaak binnen twee weken in huis. Kunnen ze wel iets vinden? Dan kan kan het langer duren.

Het zijn vooral mensen die eerder nog nooit in aanraking zijn geweest met justitie, die bang zijn voor een aantekening. "Stel: je bent student en bent aan het leren voor een baan waar je een blanco documentatie moet hebben, dan vrees je wel voor zoiets. Ik heb daar zat voorbeelden van", zegt de advocate.

"Ik heb een cliënt gehad, die werkte als beveiliger. Die is gaan rijden met alcohol en kreeg een akkefietje met een agent. Die raakte zijn VOG kwijt en kon zo niet meer aan de bak."

Of die student die wilde solliciteren bij Defensie. "Het ging om een heel lullig feitje", zegt de advocaat. "Hij had drugs gebruikt bij een festival en een paar pilletjes bij zich. Hij zei: dat ik die boete moet betalen is één ding, maar het gaat mij erom dat ik later bij Defensie wil werken. En de regels bij Defensie zijn héél streng, die eisen een nagenoeg blanco strafblad. Hij was daar heel erg bang voor."

Zienswijze indienen

Als je niet direct een VOG krijgt, ontvang je een 'voornemen tot afwijzing'. Dan kun je een zienswijze indienen. "Dan kun je bijvoorbeeld schrijven dat het één keer was en nooit meer zal gebeuren."

Heeft dat effect? Jazeker. Van der Grinten vertelt over iemand die als advocaat aan de slag wilde. "Die had ook drugs meegenomen naar een festival en kreeg in eerste instantie geen VOG. Hij had in zijn zienswijze uitgelegd dat hij advocaat wilde worden. Dat hij nog jong was toen dat gebeurde. Mea culpa. Toen heeft hij alsnog een VOG gekregen. Een supermooie kop voor boven het artikel. 'Advocaat met een strafblad, het is mogelijk'."

Coronaboete wordt niet meegenomen

Nog even over de coronaboetes. Zal ooit iemand een VOG worden geweigerd voor zoiets? Van der Grinten verwacht het niet. "Ze kijken waar je die VOG voor nodig hebt. Ik vraag mij af voor welke functie het van belang is dat je wel of niet anderhalve meter afstand hebt gehouden."

Overigens heeft screeningsautoriteit Justis al aangegeven dat als het blijft bij één opgelegde coronaboete, die niet wordt meegenomen in de VOG-aanvraag. 

Mocht je toch ooit een 'voornemen tot afwijzen' krijgen, dan kun je dus een zienswijze schrijven, zegt de advocate. "Clienten kunnen ook bij mij of een andere advocaat komen. Tenzij je 5 moorden hebt gepleegd, dan kan ik voor wat betreft een VOG weinig voor je betekenen."