Kleine kans dat je een herfstdip krijgt: 'Depri word je niet door seizoenswisseling'

Moe, lusteloos, prikkelbaar en moeite met opstaan. Ruim een miljoen mensen zouden last hebben van zo'n winter- of herfstdip. Voor die mensen viel er de afgelopen jaren veel te lezen op internet en in de bladen, met als strekking hoe je een herfstdip voorkomt en hoe je het kan verslaan.

Gebrek aan zonlicht

Die dip heeft te maken met een gebrek aan daglicht, is de reguliere verklaring. Je lichaam maakt in het donker melatonine aan, ook wel het 'slaaphormoon' genoemd. Bij daglicht wordt cortisol aangemaakt, een hormoon dat je juist alert maakt. In de herfst en de winter zou je te veel melatonine aanmaken.

Daarnaast kan een gebrek aan zonlicht zorgen voor een tekort aan vitamine D. Daardoor kun je je een beetje down voelen, is de theorie. 

Maar volgens psychiater Wim Winthorst, verbonden aan de Universiteit in Groningen, heeft het wisselen van seizoenen en weersomstandigheden helemaal niet zoveel invloed op ons welbevinden.

Hij onderzocht in welke mate de seizoenen invloed hebben op onze stemming. Begin dit jaar promoveerde hij erop en vorige week werd een artikel uit het onderzoek gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift PLOS One.

Al gevoelig voor klachten

In de studie werd aan 5282 mensen in Nederland gevraagd hoe zij zich voelden. Binnen de groep die Winthorst onderzocht, was er weinig verschil tussen de seizoenen. "De effecten van seizoenen op het welbevinden van mensen blijken klein." Daarmee ondersteunt Winthorst het idee dat seizoenen veel invloed hebben op ons humeur niet.

Hoe het dan komt dat sommige mensen toch het gevoel hebben last te hebben van de seizoenen? "Wij zoeken altijd verklaringen voor wat we meemaken. Het zou zo kunnen zijn dat je je wat minder voelt, en dat je dat toeschrijft aan de seizoenen. Dat je het omkeert."

Kleine groep

Zo kan het heel goed zijn dat je je in de zomer al niet prettig voelt, maar dat je dat in de herfst toeschrijft aan het vroeger donker zijn. 

Er is ook een kleine groep die wel degelijk heel veel last heeft van de seizoenen en zelfs met depressieve klachten kampt, zegt Winthorst. "Dat is een kleine groep, die therapie zoekt en baat heeft bij lichttherapie. Maar dat is zo'n klein percentage, dat het in dit onderzoek weinig invloed heeft op de uitslag."

In hoeverre de coronacrisis een herfstdip erger maakt, weet Winthorst niet. "Er wordt wel onderzoek gedaan naar de invloed van corona. Maar ik weet niet of de seizoenen daarin worden meegenomen."

Zelf gaat Winthorst in ieder geval een fijne herfst tegemoet, wat het seizoen betreft. "Ik heb er niet zoveel last van. Ik vind het heel aardig dat we in een land leven met verschillende seizoenen. In de winter ben je meer teruggetrokken en op het huis gericht, in de zomer kun je vaker naar buiten, in de herfst waait het lekker en in de voorjaar komen de tulpen naar boven toe. Ik heb geen favoriet."