'Als we niks doen, krijgen we het zwarte scenario'

Met een reproductiegetal van 1,4 (100 mensen besmetten 140 andere mensen), ruim 2.000 besmettingen per dag en een verdubbelingstijd van een week gaat het de verkeerde kant op, zegt Schellekens. "Dan zitten we over 3 weken op 32.000 besmettingen per dag."

Schellekens maakt onderdeel uit van het Red Team, een groep deskundigen met verschillende expertises. Het Red Team stuurde dinsdag een notitie met diezelfde boodschap naar de Tweede Kamer, voor het Kamerdebat dat daarover werd gehouden.

"We moeten rekening houden met eenzelfde situatie als begin dit jaar, als er niks verandert", zegt hij. "Het aantal besmettingen loopt snel op. Dat gebeurt geleidelijk ook onder oudere mensen. Als dat doorzet, gaat het echt mis."

Nieuw gemelde besmettingen, opnames en doden

De huidige maatregelen zijn niet voldoende om corona te bestrijden, vindt Schellekens. "Maximale groepen van 50, horeca dicht om 1 uur. Hoeveel mensen treft dat? Dat zijn symbolische maatregelen. Die verhogen de urgentie, maar betekenen qua effect nauwelijks iets."

Volgens Schellekens moeten we terug naar de maatregelen van begin dit jaar. "Anderhalve meter afstand houden, maximaal 5 bezoekers thuis, verbied bijeenkomsten buitenshuis en doe boodschappen alleen." En nu ook: een mondkapjesplicht in openbare ruimtes. Dus in de zorg, in winkels, gebouwen, stations  musea, horeca als je staat of loopt, en buitenshuis waar anderhalve meter niet mogelijk is.

Het is dan wel belangrijk om perspectief te bieden, zegt hij. "Laten we dit drie weken doen, en dan gaan we kijken hoe het ervoor staat. Want als het reproductiegetal onder de 1 komt, kun je vergaand versoepelen."

Aantal coronapatiënten per dag op ic

Slechtere positie ziekenhuizen

Dan kan ook de GGD het werk weer fatsoenlijk oppakken, omdat het aantal mensen binnen het bron- en contactonderzoek dan weer te overzien is. "Je kunt mensen weer in quarantaine plaatsen en zo kun je de besmettingsketen doorbreken. "

Maar als we dat allemaal niet doen, is de kans groot dat het uit de hand loopt, zegt Schellekens. "Dan explodeert de zaak. Dan wordt 60 tot 70 procent van Nederland ziek. En dan gaan we ook richting het zwarte scenario van triage. Dat ziekenhuispersoneel moet beslissen wie op de ic behandeld kan worden en wie niet. Dat is rampzalig."

Aantal besmettelijke mensen per dag

Er is ook een positieve noot: we kunnen coronapatiënten iets beter behandelen dan begin dit jaar, zegt Schellekens. "De verwachting is daardoor dat er mogelijk minder mensen op de ic komen." 

Tegelijkertijd hebben de ziekenhuizen nu een slechtere uitgangspositie, zegt hij. "Je kunt straks het aantal ic-bedden weer opschalen, maar er zijn sterke signalen dat verpleegkundigen het werk niet meer aankunnen."

Begin dit jaar was er een mentaliteit van: we doen dit met z'n allen, zegt hij. "Er was strijdlust. Dat geeft mensen energie. Maar nu kun je veel moeilijker één verpleegkundige op drie patiënten zetten, want ziekenhuispersoneel loopt tegen een burn-out aan. Je hebt een emotioneel probleem."

Nieuwe besmettingen naar leeftijd

Ook het RIVM vindt de stijging van het aantal besmettingen een zorgelijke trend, zegt woordvoerder Susan van den Hof. "We zitten aan het begin van een tweede golf. Maar die kunnen we nog wel ombuigen naar een heel klein golfje."

Ze verwacht niet dat het aantal ic-opnames zo snel toeneemt als half maart. Toen was het reproductiegetal 2 tot 2,5. Dat betekent dat 10 mensen 20 tot 25 mensen besmetten. Ook het aantal besmettelijke personen dat nu rondloopt, is minder, namelijk 100.000. Op de piek was dat 300.000. "We zitten dus nog niet in de situatie van eind maart, maar we zien wel het aantal besmettelijke personen snel toenemen."

Wat er precies gaat gebeuren met de tweede coronagolf, hangt volgens haar vooral af van het gedrag van mensen. Thuiswerken, afstand houden, geen grote feestjes geven, het contact met mensen beperken. Dat werkte begin dit jaar allemaal om het virus te lijf te gaan, zegt Van den Hof. "Dat is nu ook allemaal heel goed mogelijk. Als iedereen er rekening mee houdt en het aantal contacten sterk beperkt, zal dat heel effectief zijn."