Experiment: Nederlanders enthousiast over 'vaccinatiebewijs light'
Nederlanders zien de invoering van een vaccinatiebewijs wel zitten, om zo mensen te stimuleren om zich te laten inenten tegen het coronavirus. Zo'n bewijs geeft meer vrijheden aan mensen die het vaccin wel nemen, bijvoorbeeld om te mogen blijven winkelen tijdens een uitbraak of om grote evenementen te bezoeken waar je moeilijk afstand kunt houden.
Dat blijkt uit representatief onderzoek door wetenschappers van de TU Delft, de Erasmus Universiteit Rotterdam, het RIVM, de Universiteit Maastricht en de Roskilde University in Denemarken.
Zelfs ondervraagden die niet van plan zijn zichzelf te gaan inenten, zijn voorstander van zo’n vaccinatiebewijs. Dat verbaasde de onderzoekers.
Liever belonen dan straffen
In de studie werden 1640 Nederlanders aan een keuze-experiment onderworpen. De deelnemers (qua leeftijd, geslacht en opleidingsniveau representatief voor de volwassen bevolking) moesten negen keer kiezen tussen twee plannen. Hoe kan de overheid het vaccineren het beste stimuleren? De opties varieerden van een campagne met BN’ers die zich publiekelijk laten inenten, tot mensen extra te laten betalen voor de zorgverzekering als ze een vaccinatie weigeren.
Vaccinatiebewijs light
Uit de resultaten blijkt dat Nederlanders liever belonen dan straffen, en dat we liever het zo makkelijk mogelijk maken dan inenten te verplichten. Deze twee plannen kwamen als beste uit de bus:
- 73 procent van de ondervraagden zou de overheid adviseren om mensen die zich laten vaccineren een vaccinatiebewijs te geven. Daarmee mogen zij op bepaalde plaatsen blijven komen (zoals winkels, horeca, verpleeghuizen, fitnesscentra en het openbaar vervoer) wanneer er in hun regio een uitbraak van het virus is. Mensen die niet gevaccineerd zijn mogen tijdens een uitbraak worden geweigerd.
- 71 procent van de deelnemers zou de overheid een vaccinatiebewijs adviseren waarmee ingeënte mensen op bepaalde plaatsen mogen komen waar grote groepen bij elkaar komen en het niet mogelijk is genoeg afstand te houden (zoals concerten, festivals, sportwedstrijden en andere grootschalige bijeenkomsten). Mensen die niet gevaccineerd zijn mogen worden geweigerd.
De onderzoekers noemen deze twee winnende plannen het 'vaccinatiebewijs light', omdat de maatregel pas zou ingaan als alle Nederlanders de kans hebben gekregen om zich te laten vaccineren. En omdat optie één alleen geldt bij een uitbraak in een regio en het bij optie twee slechts om grote evenementen gaat.
De kleine groep ondervraagden die absoluut tegen zo'n bewijs is, noemt als bezwaren dat de de invoering ervan een schending van de privacy is, misschien niet mag van de wet en fraudegevoelig is. Ook vrezen sommigen dat zo een tweedeling in de samenleving ontstaat.
Hulp bij de vaccinatiestrategie
De negen plannen uit het onderzoek worden niet allemaal door de Nederlandse overheid overwogen. De opties die zijn voorgelegd aan de deelnemers, zijn een combinatie van plannen waar de overheid over nadenkt (welke dat zijn, vertelt het onderzoek niet), ideeën uit het buitenland en beleid dat helemaal niet overwogen wordt. De onderzoekers hopen dat de overheid hun studie gebruikt om de vaccinatiestrategie zoveel mogelijk aan te laten sluiten op voorkeuren van Nederlanders.