Zes aangiftes en 120 klachten over hardhandig politieoptreden Malieveld

De politie greep zondag in toen een demonstrerende mensenmassa ondanks herhaaldelijk waarschuwen weigerde te vertrekken. En dat ging er af en toe hard aan toe. De politie heeft ook de bevoegdheid om in zo'n geval geweld toe te passen, maar dat moet wel binnen bepaalde grenzen blijven.

'Het ziet er naar uit'

Mensen die bleven, konden klappen verwachten. Sommigen werden zelfs met een wapenstok in het gezicht geslagen.

De politie meldt aan RTL Nieuws dat er zes mensen aangifte hebben gedaan tegen de politie vanwege geweld. Ook zijn er 120 klachten binnengekomen. De politie zegt dat meer dan 80 procent van deze klachten afkomstig zijn van mensen die niet aanwezig waren op het Malieveld, maar wel filmpjes op social media hebben gezien. 

Ook zijn er volgens de politie 'meerdere aangiften' gedaan door politiemensen vanwege geweld tegen hen.

Mensen die erbij waren, zeggen dat agenten soms buitenproportioneel geweld gebruikten. Ook op filmpjes die rondgaan op social media, is te zien dat de politie er af en toe hard ingaat. "Als de politie geweld gebruikt ziet het er naar uit", zegt de politie daar zelf over.  

Amnesty: doe onderzoek

Mensenrechtenorganisatie Amnesty International is geschrokken van de beelden en riep gisteren op tot onderzoek. "De burgemeester van Den Haag en het OM moeten onderzoek doen naar het optreden van de politie. Beelden wijzen op disproportioneel politiegeweld. Meerdere agenten sloegen mensen met de wapenstok op het hoofd. Levensgevaarlijk en vrijwel nooit te rechtvaardigen."

Het Openbaar Ministerie zegt in een reactie dat het te vroeg is om te kunnen zeggen of er een strafrechtelijk onderzoek komt. "De politie is bezig de feiten en omstandigheden van de incidenten op een rij te zetten. Daarbij kijkt het OM mee", zo legt het OM uit.

Beelden van het politieoptreden van zondag:

Dat de politie geweld begon te gebruiken, kwam niet uit de lucht vallen. De actie tegen het kabinetsbeleid op het Malieveld mocht vanwege de coronamaatregelen met maximaal 200 mensen doorgaan. Het protest, georganiseerd door Nederland in Verzet, zou duren van 14.00 uur tot 16.00 uur. 

Noodbevel

Maar al snel werd duidelijk dat er veel meer belangstelling voor was. Een noodbevel volgde: de politie riep op om niet naar het Malieveld te komen.

Toch bleven ze komen. Vele honderden actievoerders. En dat stopte niet. Burgemeester Jan van Zanen besloot de demonstratie te ontbinden. "Demonstranten werden verschillende keren gevorderd om weg te gaan", zegt de politie daarover. "Een aantal van hen gaf hier geen gehoor aan en gebruikte zelfs geweld tegen de politiemensen. Zwaar vuurwerk en andere voorwerpen werden naar de agenten gegooid. Daarop werd besloten om de ME in te zetten."

Het 'schoonvegen' van het Malieveld ging niet zonder slag of stoot. Het OM zegt dat de gebeurtenissen 'de aandacht hebben'. "Het zal naar verwachting enkele weken duren voordat de feitelijke toedracht van de gebeurtenissen voldoende duidelijk is. Filmpjes zijn daarbij heel nuttig. Ze vertellen een deel van het verhaal, maar ook weer niet het hele verhaal."

Politiewetenschapper aan de VU, Jaap Timmer, zei gisteren tegen RTL Nieuws dat de filmpjes 'begrijpelijkerwijs' vragen oproepen. Niet alleen bij het publiek, maar ook intern bij de politie, zegt hij. 

Niet op hoofd slaan

Timmer: "Agenten worden getraind om op de grote spiermassa's te slaan, dus bovenbenen, bovenarmen of schouders. Je kunt als agent misslaan en het hoofd raken, maar dat is uitdrukkelijk niet de bedoeling."

In zo'n geval is het volgens Timmer belangrijk om vast te stellen waarom een agent dit heeft gedaan. "De politie moet zo'n agent in de gaten houden, of hij of zij dit vaker doet. Als een agent buitenproportioneel geweld gebruikt, moeten we daar niet zalvend over zijn. In het buitenland zie je dat agenten een eigen nummer op hun kleding dragen, zodat je als politie kunt traceren wie welke handelingen doet. Dan kun je gericht beoordelen."

Ook is op verschillende filmpjes te zien dat een een agent in burger een vrouw hardhandig opzij duwt. Ze viel tegen een ME-busje aan dat aan kwam rijden. Een getuige zegt: "Ze kreeg een zwieper, ze werd gewoon tegen een ander busje gegooid. De klap was niet normaal."

Een woordvoerder van de politie zegt in een reactie daarover: "Een aantal ME'ers moest met spoed een aanhouding verrichten. De agent duwde daarbij de vrouw opzij. Hij heeft niet gezien dat er nog een ander busje aan kwam rijden. Door de duw viel de vrouw tegen het busje aan. Dit was nadrukkelijk niet de bedoeling."

OM: politie mag geweld toepassen 

Het Openbaar Ministerie benadrukt in een verklaring dat de politie als enige in Nederland het zogeheten 'geweldsmonopolie' heeft. "Dat houdt in dat de politie in het kader van zijn taak soms geweld mág of zelfs moét toepassen. Niemand anders mag dat."

Daarnaast is het zo dat wanneer de politie instructies geeft, die opgevolgd moeten worden. Wie ervoor kiest om aanwijzingen van de politie te negeren, begaat een overtreding. In zo'n geval kan de politie besluiten tot aanhouding.

Het OM zegt dat het altijd mogelijk is om een klacht in te dienen over een politieoptreden. "Klachten worden in eerste instantie behandeld door een speciale afdeling van de politie, de afdeling VIK (Veiligheid, Integriteit, Klachten). Daarnaast kan de politieleiding zelf besluiten om een zaak voor te leggen aan het OM. En ook kunnen benadeelden aangifte doen."

Tot slot kan het OM 'ambtshalve, op eigen initiatief, een strafrechtelijk onderzoek beginnen.