Advies Gezondheidsraad: eerst AstraZeneca, dan Pfizer is mogelijk én efficiënt
Het combineren van verschillende vaccinaties waar twee doses voor nodig zijn, is veilig en toegestaan. Maar dan alléén als eerst AstraZeneca wordt toegediend, en daarna Pfizer. Dat stelt de Gezondheidsraad in een advies over de coronavaccins.
De Gezondheidsraad onderzocht of Pfizer en AstraZeneca gecombineerd konden worden in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Deze raad is een onafhankelijk adviesorgaan voor de overheid.
In het onderzoek kregen ruim 400 mensen van gemiddeld 58 jaar oud twee vaccins toegediend, met twee weken tussen de eerste en de tweede prik. De combinaties AstraZeneca en Pfizer en de combinatie Pfizer en AstraZeneca werden vergeleken met twee doses AstraZeneca en twee doses Pfizer. Wat bleek? De combinatie AstraZeneca (eerste prik) en Pfizer (tweede prik) leidde zelfs tot meer antistoffen dan twee doses AstraZeneca. Vier andere studies die de raad bekeek, wijzen diezelfde kant op.
Ook is gekeken naar de combinatie Pfizer (eerste prik) gevolgd door AstraZeneca (tweede prik). Dat leidde juist tot lagere antistofniveaus, maar de resultaten waren vergelijkbaar met wanneer iemand twee keer het Pfizer-vaccin kreeg toegediend.
Meer koortsgevoel
Wat de veiligheid van de zogenoemde 'heterologe vaccinatie', waarbij dus twee verschillende vaccins worden gebruikt, heeft de Gezondheidsraad ook een advies uitgebracht. Ook deze combinaties veroorzaken soms pijn, roodheid en zwelling op de plaats van de injectie en koorts of verhoging, hoofdpijn, spierpijn en vermoeidheid.
Uit dit onderzoek komt bovendien naar voren dat de gecombineerde vaccinaties bij meer deelnemers koortsgevoel veroorzaakte dan twee doses AstraZeneca of twee doses Pfizer. Bij de combinatie van vaccins had 34 tot 41 procent van de deelnemers last van een gevoel van koorts, tegenover minimaal 10 tot 21 procent bij mensen die alleen AstraZeneca of Pfizer kregen.
Deze reacties werden ook als ernstiger ervaren. Van de mensen die de vaccin-combinatie kregen, gebruikte 57 tot 60 procent paracetamol. Van de mensen die alleen AstraZeneca of alleen Pfizer kregen, was dat aantal lager: 36 tot 41 procent gebruikte na de prikken paracetamol.
Na paar dagen weg
Daar moet wel bij worden gezegd dat de reacties binnen enkele dagen waren verdwenen. Wat betreft de zeldzame bijwerkingen na een vaccinatie zijn vooralsnog geen gegevens beschikbaar, liet de Raad weten. Of heterologe vaccinatie in praktijk ook een gunstig effect heeft op de verspreiding van de deltavariant, is niet bekend.
Het is nu aan de minister wat er met het advies gaat gebeuren. De minister kan het advies overnemen, naast zich neerleggen of voor een deel overnemen.
Hoe zit het met Moderna en Janssen?
De Raad heeft niet gekeken naar combinaties met het Moderna-vaccin, maar stelt dat het 'in theorie' mogelijk is. 'Er kan beredeneerd worden dat heterologe vaccinatie met Moderna vergelijkbare effecten zou kunnen hebben als met Pfizer, omdat het beide mRNA-vaccins zijn', zo staat in de brief.
Maar, een duidelijke kanttekening: over de werkzaamheid én veiligheid van het combineren van Moderna met andere vaccins, zijn 'nog nauwelijks' gegevens beschikbaar. Daar wordt momenteel onderzoek naar gedaan.
Tot die tijd heeft een combinatie van Moderna met een ander vaccin 'niet de voorkeur'. Voor het Janssen-vaccin bestaat slechts uit één dosis en daarom brengt de Raad daar geen advies over uit. Het kan zijn dat dat in de toekomst verandert, als mensen toch nog een tweede keer het vaccin moeten halen. Dan kan het zijn dat de Gezondheidsraad ook zal kijken of het Janssen-vaccin gecombineerd kan worden met andere vaccins.