Onderzoek: 'slordige' liquidatie vaak gepland door opdrachtgever
Liquidaties op klaarlichte dag waarbij de kogels in het rond vliegen en omstanders in gevaar komen, of waarbij de verkeerde persoon wordt geraakt. Schutters die ze uitvoeren worden vaak betiteld als 'klungelig', 'slordig' of 'grof', maar in werkelijkheid blijkt dat lang niet altijd zo te zijn. Opdrachtgevers sturen namelijk aan op een bepaalde werkwijze.
Dat blijkt uit onderzoek van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) naar een liquidatiegolf die ontstond na het verdwijnen van een grote partij cocaïne in 2012, schrijft NRC. De studie, waarvoor twintig sleutelinformanten binnen justitie en politie werden ondervraagd, verschijnt vandaag.
Onervarenheid
Al eerder, in 2017, deed WODC onderzoek naar de aard van liquidaties. Toen kwam de organisatie nog tot de conclusie dat een nieuwe groep 'home grown' schutters door onervarenheid en de grote beschikbaarheid van vuurwapens vaak 'klungelig' te werk ging.
Vijf jaar later, na een nieuwe studie, is die opvatting bijgesteld. In de afgelopen jaren zijn er heel wat afrekeningen bijgekomen, en de politie beschikt over meer informatie. Zo geven zogeheten PGP-berichten uit cryptotelefoons een betere kijk op de communicatie tussen opdrachtgever en schutter.
Dochtertje in bijrijdersstoel
Uit de PGP-berichten blijkt bijvoorbeeld dat schutters soms bewust schieten in het bijzijn van familieleden van het doelwit. "We dachten bij zulke liquidaties eerder aan slordigheid, klungeligheid", zegt WODC-onderzoeker Barbra van Gestel. "Nu weten we: dat is ook omwille van intimidatie."
Een voorbeeld is de criminele afrekening op Samir Erraghib uit april van 2016. De man werd midden op de dag op een parkeerplaats in IJsselstein doodgeschoten in het bijzijn van zijn 7-jarige dochtertje. Uit PGP-berichten tussen de opdrachtgever en de daders blijkt dat die laatsten wisten dat het meisje in de bijrijdersstoel zou zitten.
Zelfs zogeheten 'vergismoorden' zijn het gevolg van de werkwijze van opdrachtgevers, concludeert het WODC. Het is niet alleen meer een enkele schutter die het doelwit verkent, maar een netwerk aan spotters en schutters. In de communicatie tussen hen gaat het dan soms mis.
'Glijdende schaal'
De informanten die werden ondervraagd verbazen zich volgens het WODC over het gemak waarmee mensen tegenwoordig worden vermoord. "Zonder morele afweging", zegt Van Gestel. "Je ziet daarin een glijdende schaal." Een liquidatie zou niet meer als laatste middel worden gezien, en wordt ook vaker onderling gebruikt voor leden van eenzelfde criminele bende.
Verder blijkt uit het onderzoek dat het geweld zich 'verbreed' tot buiten het criminele milieu, zoals de moorden op Peter R. De Vries en advocaat Derk Wiersum aantonen. "Inboezemen van angst lijkt het motief", zegt Van Gestel.