Dit weten we tot nu toe over komst asielzoekerscentrum naar Tubbergen

1. Waarom wordt er zonder overleg een azc in Tubbergen geplaatst?

De reden daarvoor is de asielcrisis. Het kabinet wil nieuwe opvanglocaties openen om de crisis aan te pakken. Alleen dan moeten gemeentes wel meewerken en dat gaat niet altijd even makkelijk. Daarom kondigde staatssecretaris Van der Burg vorige week aan dat als een gemeente blijft weigeren de bestemming aan te passen van een gebouw dat als azc kan fungeren, het kabinet dat gaat doen.

Dat is wat nu gebeurt in Tubbergen. Het kabinet gaat daar voor de eerste keer een vergunning geven voor het opvangen van asielzoekers zonder eerst een akkoord te sluiten met de gemeente. Hierdoor kan het Centraal orgaan Opvang Asielzoekers (COA) het gebouw kopen en geschikt maken voor de opvang van asielzoekers. Het kopen van het hotel in Albergen (in de gemeente Tubbergen) is inmiddels ook al gebeurd. Het COA kan al vanaf 1 september het hotel betrekken. Het koopcontract voor de geplande asielopvang is namelijk al getekend.

Deze tijdelijke noodgreep van het kabinet heet het ruimtelijk ordeningsinstrumentarium. Staatssecretaris Van der Burg zei gisteren op een persconferentie in Zwolle dat Tubbergen de eerste gemeente is waar dat wordt ingezet. Volgens Van der Burg zijn er gesprekken met de gemeente gevoerd, maar hebben die niet tot een akkoord geleid.

2. Voor wie zijn de plekken bedoeld?

Het hotel, genaamd 't Elshuys, biedt plek aan 200 asielzoekers en in potentie nog 100 extra. Dus in totaal potentieel 300 mensen. Hierbij gaat het om mensen die recht hebben op asiel.

Deze plekken zijn bedoeld voor asielzoekers die niet in de andere asielzoekerscentra kunnen wonen door het grote tekort aan opvangplekken. Dat tekort ontstaat onder andere door statushouders die in asielzoekerscentra blijven wonen omdat er geen woningen voor hen beschikbaar zijn. Een probleem dat de gemeente Utrecht wilde verhelpen door zes weken lang alle sociale huurwoningen naar statushouders te laten gaan.

Een statushouder is een asielzoeker die als vluchteling is erkend en een tijdelijke verblijfsvergunning heeft voor een periode van vijf jaar. Een asielzoeker is nog in afwachting van een verblijfsvergunning. Om die te krijgen, moeten bijna alle asielzoekers zich melden bij het aanmeldcentrum in Ter Apel. Alleen die opvang zit al een hele tijd vol, omdat er geen doorstroom kan plaatsvinden naar de asielzoekerscentra die ook volzitten. En het probleem wordt groter, want nog steeds kloppen honderden mensen dagelijks in Ter Apel aan om asiel aan te vragen.

3. Hoe staan de inwoners en gemeente tegenover de komst van de asielzoekers?

Niet zo positief. Na het besluit van het kabinet dat een vergunning was verleend voor het azc, verzamelde een groep mensen zich voor het hotel in Albergen. Buurtbewoners uitten hun boosheid over het besluit. Zo was er onder meer een protestbord te zien met 'Albergen zegt nee tegen azc'.

Bekijk hier een video van de protesterende buurtbewoners:

Ook de gemeente liet weten 'onaangenaam' verrast te zijn door het besluit van het kabinet. "Wij zijn als gemeente niet tijdig geïnformeerd en hebben de directe omgeving hierover ook niet kunnen informeren." Het besluit kwam 'als een donderslag bij heldere hemel'. De gemeente onderzoekt dan ook of er nog iets gedaan kan worden tegen dit besluit.

Het gemeentebestuur vindt ook dat de opvang van twee- tot driehonderd asielzoekers niet in verhouding staat tot het aantal inwoners in het dorp. "Het staat in een dorp met drieduizend inwoners. Dan verlies je de verhoudingen."

Hoe de rest van Albergen erover denkt, is niet duidelijk.

4. De gemeente wordt gepasseerd, is dat al eerder gebeurd?

Het ruimtelijk ordeningsinstrumentarium dat wordt ingezet is een juridisch middel. Het Rijk kan de gemeente passeren 'bij een project van nationaal belang' waar de gemeente niet aan mee wil werken.

"Sommige projecten wil geen enkele gemeente, dat beïnvloedt dan bijvoorbeeld de woningbouw op een negatieve manier", zegt Frank Groothuijse, hoogleraar Omgevingsrecht aan de Universiteit Utrecht. Hij noemt als voorbeeld de verbreding van snelwegen, aanleg van hoogspanningsmasten of militaire terreinen. Het Rijk moet wel motiveren waarom het de vergunningsverlening overneemt, zegt hij. "Het moet gaan om een noodzakelijk ruimtelijk belang."

Op de vraag of de gemeente nog iets kan doen tegen het besluit, zegt Groothuijse: "Ze kunnen rechtsmiddelen gebruiken. Dan hangt het van de inhoudelijke argumenten van de gemeente af of de rechter daarin meegaat. De rechter toetst alleen de juridische aspecten. Als bijvoorbeeld blijkt dat het geen goede ruimtelijke ordening oplevert, gaat er een streep door. Dan moet je denken aan te weinig parkeerplekken of het ontbreken van een goede verbinding naar de plek toe."

5. Volgen er meer gemeentes die gedwongen een azc krijgen?

Waarschijnlijk zullen er snel meer gemeenten door het Rijk worden gedwongen om asielzoekers op te nemen. Dat heeft een woordvoerder van staatssecretaris Van der Burg bevestigd. "We zijn altijd in gesprek met gemeentes op zoek naar locaties, en het liefst doen we dat op vrijwillige basis. Maar daar komt niet genoeg uit."

Namen van locaties of gemeentes die de staatssecretaris op het oog heeft, zijn niet bekend.

6. Op hoeveel plekken in Nederland staat nu een azc?

Er zijn verspreid over het hele land ruim honderd azc's. Daarbij wordt een onderscheid gemaakt tussen een reguliere opvanglocatie en een tijdelijke opvanglocatie. Bij een tijdelijke opvanglocatie moet je denken aan bijvoorbeeld tenten, sporthallen en schepen.

Bekijk in het kaartje hieronder waar de asielzoekerscentra zich bevinden: