Onderzoek Volkskrant: angstcultuur bij DWDD door woede Matthijs van Nieuwkerk

De krant sprak voor het onderzoek met ruim zeventig medewerkers van de talkshow. Ruim vijftig van hen kwalificeren het gedrag van presentator Matthijs van Nieuwkerk en enkele eindredacteuren als grensoverschrijdend.

Het ging om extreme woede-uitbarstingen en publieke vernederingen, die ervoor zorgden dat er een angstcultuur in stand werd gehouden. "Het gevoel was: de zeis kan altijd onverwacht vallen", zegt een redacteur. "Zonder dat je wist waarom. Lang bij DWDD werken was het ultieme recept voor een burn-out."

De krant beschikt ook over medische dossiers, communicatie met advocaten, vertrouwelijke mails, conversaties uit appgroepen en vaststellingsovereenkomsten die de verhalen van de medewerkers onderbouwen.

Gewaarschuwd

De Vara (later BNNVara) is door de afdeling personeelszaken door de jaren heen meermaals gewaarschuwd voor de ongezonde werksfeer bij zijn succesprogramma, maar greep nooit fundamenteel in.

De omroeptop heeft de afgelopen maanden 'zeer indringende gesprekken' gevoerd met Van Nieuwkerk, die sinds het einde van DWDD andere programma’s voor de omroep maakt. In die gesprekken heeft hij volgens BNNVara erkend grenzen over te zijn gegaan. "Dat is voor ons van essentieel belang", zegt directeur-content Suzanne Kunzeler.

Incident in kantoor

De Volkskrant beschrijft een van de incidenten, waarbij Van Nieuwkerk een van zijn meest ervaren redacteuren vernedert. Het gebeurt in het ‘hok’, zijn kantoor midden op de redactie.

"Iedereen wist dat die redacteur op omvallen stond", zegt een medewerker. "Hij kreeg een onderwerp dat hij zelf twijfelachtig vond, maar daarna werd het hém verweten. In het hok begon Matthijs te schreeuwen. 'Deze tekst stelt geen reet voor', riep hij: 'Iedereen zapt weg als ik dit uitspreek' Toen de redacteur wat terugzei, ontplofte Matthijs. Hij schreeuwde: 'O ja, vind jij dít een goede opzet?' Hij hield de tekst omhoog en riep: 'Dan doen we het toch op jouw manier? Kóm dan, pak hem dan, kom hem dan halen!’

Net toen hij zijn blaadje wilde pakken, gooide Matthijs het voor zijn ogen in de prullenbak. Daarna is die redacteur het hok uitgelopen. Huilend ging hij naar huis. Matthijs schreeuwde: 'Haal hem terug!' De volgende dag werd er koeltjes over gesproken. O ja, werd er gezegd, die komt niet meer."

Reactie Van Nieuwkerk

Matthijs van Nieuwkerk reageerde aanvankelijk niet op vragen van de Volkskrant, maar kwam na het lezen van de reconstructie van de krant met een verklaring. Hierin betuigde hij geen spijt en reageerde hij ook niet op het feit dat zo veel medewerkers ziek uitvielen. BNNVara liet daarop weten: "De reactie van Matthijs stelt ons teleur en dwingt ons tot beraad."

Een tijd later reageerde Van Nieuwkerk opnieuw: "Dat we kennelijk toch niet iedereen een veilig en prettig gevoel hebben kunnen geven en dat het zelfs collega’s ziek heeft gemaakt, dat spijt me enorm."

Ook zegt hij: "Nu zitten we met een aantal ongemakkelijke gedane zaken. Die nemen helaas geen keer, maar stemmen wel tot nadenken. Deze spiegel blijft in mijn kamer hangen."

Hij noemt het artikel in de krant ook 'een draconische karikatuur van vijftien jaar DWDD'. "Zeker, ik was fanatiek, ­eigenwijs en streng. En ik kon af en toe lelijk uit mijn slof schieten. Waardeloos. Maar ik ben nu gemakshalve ­teruggevouwen tot een Eeuwige Driftbui. En dat was ik dacht ik niet."

Chansons

Uit onderzoek van de Volkskrant blijkt dat zich afgelopen zomer bij de opnamen van zijn nieuwe programma Chansons!! in Parijs wederom een incident rond Van Nieuwkerk heeft voorgedaan. Na een woede-uitbarsting van hem gaf een medewerker aan zich grensoverschrijdend bejegend te voelen.