Experiment tegen armoede: Shasha kreeg maandenlang 1000 euro gestort
Een bijzonder experiment in strijd tegen armoede: op verschillende plekken in Nederland wordt aan mensen en gezinnen 'gratis' geld uitgedeeld. Zo krijgen acht inwoners van een Rotterdamse en Amsterdamse wijk een jaar lang 1000 euro per maand. Shasha deed eerder aan een soortgelijk experiment mee en vertelt erover. "Ik had opeens ruimte voor andere dingen in m'n hoofd."
Shasha kan erover meepraten wat dat voor haar heeft betekend. Ze woont alleen met haar twee kinderen in Amsterdam-Zuidoost en besloot zich twee jaar geleden aan te sluiten bij Collectief Kapitaal. Dat is een particuliere stichting, die mensen in bestaansonzekerheid (zoals zij armoede noemen) wil helpen.
Een paar maanden later kwam het verlossende woord: ze was ingeloot als een van de deelnemers. Dat betekende dat ze acht maanden lang, samen met vier andere Amsterdammers uit haar postcodegebied, 1000 euro per maand bijgeschreven kreeg op haar rekening. "Ik was een beetje gechoqueerd toen ik het hoorde", zegt Shasha tegen RTL Nieuws. "Echt een beetje van m'n à propos."
Ademruimte
Shasha had het op dat moment financieel zwaar. Ze had wel een baan, maar kon daar lang niet van rondkomen. "Ik was in de problemen gekomen doordat ik een tijd moest revalideren nadat ik een hersenvliesontsteking had gehad. Mijn reserves waren daardoor op. Ik had op dat moment ook geen partner meer."
Door de 1000 euro per maand kreeg ze even ademruimte. "Ik kreeg ruimte voor andere dingen in m'n hoofd. Ik hoefde me opeens niet meer druk te maken om geldzaken", zegt ze.
"Ik voelde me niet meer een mislukking. Een borrel met vriendinnen hoefde ik niet langer af te zeggen. En als ik een factuur van een schoolreisje van een van mijn kinderen kreeg, schoot ik niet langer in de stress. Ik kon weer plannen maken voor de toekomst."
Onderdeel van collectief
In totaal telt Collectief Kapitaal nu zo'n 3000 mensen uit heel Nederland. Binnenkort wordt gestart met twee nieuwe rondes waarbij acht Rotterdammers en Amsterdammers, uit specifieke postcodegebieden, een jaar lang 1000 euro per maand krijgen. Ze kunnen zich vanaf 13 juli opgeven voor het experiment via de website van de stichting.
Armoede in Nederland
In 2023 leven naar schatting ruim 830.000 mensen (4,9 procent) onder de armoedegrens. Het aantal kinderen dat in ons land in armoede leeft, neemt af tot iets minder dan 220.000 (6,7 procent). Dit blijkt uit de jongste ramingen van de armoedecijfers voor de periode 2021 tot en met 2023 van het Centraal Planbureau (CPB) en het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP).
Het kabinet heeft als doel om de armoede te halveren ten opzichte van 2015. Concreet houdt dat in dat het aantal kinderen en jongeren dat in armoede leeft, in 2025 tot ongeveer 150.000 gedaald moet zijn.
Onderdeel zijn van Collectief Kapitaal betekende nog veel meer voor Shasha. "Veel mensen denken: oh, het is gewoon 1000 euro per maand en dat is het. Maar je wordt echt onderdeel van een collectief. Je merkt dat het een experiment is tussen mensen."
Voor de periode van acht maanden kreeg Shasha een buddy, iemand van het collectief die elke maand een kopje koffie met haar dronk. "Het zorgt ervoor dat je anders gaat kijken naar geld en naar de maatschappij. Je vraagt jezelf af: wat betekent geld voor mij? Wat doet het met je? Hoe voel je je nu?"
Op zoek naar verbinding
Volgens Denise Harleman, oprichter van Collectief Kapitaal, bestaat het experiment uit veel meer dan alleen het geven van geld. "Wij zijn een collectief van mensen. Wij vragen aan elkaar: wat heb jij nodig om een waardig leven te kunnen leiden? Wij gaan er niet van tevoren vanuit dat iemand coaching nodig heeft, maar wel dat de persoon dit zelf kan vragen. Vervolgens kunnen wij dat bieden. Wij willen niet monitoren, wij willen verbinding."
Het collectief heeft als doel om lokale gemeenschappen te bouwen. "Om niemand meer in bestaansonzekerheid te laten leven", zegt Harleman. "Wij zijn ons bewust van de grootsheid van het probleem en willen mensen iets beters bieden. Integriteit is hierin het allerbelangrijkst. Zo mogen alleen mensen uit een klein postcodegebied zich opgeven, zodat we zo min mogelijk mensen valse hoop geven."
Meerdere experimenten
In Tilburg en Zaanstad pakken ze het weer iets anders aan: daar krijgen 150 gezinnen twee jaar lang 150 euro per maand. In Zaandam wordt vanaf dit najaar gestart, vanaf begin volgend jaar is Tilburg aan de beurt. Beide projecten worden georganiseerd door het Kansfonds, een organisatie die zich inzet voor dak- en thuislozen en mensen in armoede.
"Uit onderzoek uit het buitenland blijkt dat als je mensen in armoede geld geeft, je op veel leefgebieden verbetering ziet", zegt woordvoerder Bas Pieck. "Mensen hebben meer vertrouwen in de toekomst. Ook zorgt verminderde geldstress voor meer rust en daarmee tot minder problemen voor kinderen."
Uit experimenten over de hele wereld blijkt volgens Pieck 'dat 80 of 90 procent het goed uitgeeft'. "Het geld wordt niet over de balk gesmeten. Wij hebben vertrouwen dat mensen het geld op een goede manier uitgeven."
Recht om te bestaan
Na acht maanden 1000 euro per maand te hebben gekregen, moest Shasha weer op eigen voet door. Maar dat vond ze niet moeilijk. "In de tijd dat ik het geld kreeg, had ik meer ruimte om bijvoorbeeld te kijken naar ander werk. Ik heb nu een baan waarin ik mij kan ontwikkelen. Ik ben er financieel op vooruit gegaan. Ik kan nu alles zelf betalen."
Een van de andere deelnemers zei na afloop van het experiment: ik heb weer het gevoel dat ik het recht heb om te bestaan. "Dat antwoord draagt alles in zich", zegt oprichter Denise.
"Ja, geld geeft ademruimte om dingen te onderzoeken, om vrij van levenspaniek stil te staan en te voelen wie je ten diepste bent als mens. Maar wat even belangrijk is, is dat jij als volwaardig mens wordt gezien."
Wil je ook onderdeel worden van Collectief Kapitaal, ga dan naar www.collectiefkapitaal.nl
