Waarom geen namen van dubieuze zorgbedrijven? 5 vragen over het zorgfraudeonderzoek

Zijn alle bedrijven uit jullie lijst fraudeurs?

Dat is op basis van alle informatie die we hebben verzameld niet te zeggen. Wat wel vaststaat is dat veel bedrijven op de lijst hoge winsten maken, iets wat niet normaal is in de zorg. Ook staan er bedrijven in de lijst die verplicht zijn om financiële gegevens te delen, maar dit niet doen. Om vast te stellen of er daadwerkelijk sprake is van fraude of criminele inmenging is snel meer onderzoek nodig, vinden deskundigen.

Bij alle bedrijven op de lijst is namelijk sprake van een combinatie van minstens drie indicatoren die vaak voorkomen bij zorgfraude. De experts vinden dat een belangrijke aanleiding voor gemeenten en zorgkantoren om in de zaken te duiken. Zij sluiten namelijk contracten af en moeten monitoren of het geld daadwerkelijk besteed wordt aan het leveren van goede zorg aan mensen die dat nodig hebben.

Als gemeenten ontdekken dat zaken niet pluis zijn, kunnen zij besluiten om geen contracten meer af te sluiten met dubieuze zorgbedrijven. Of er uiteindelijk daadwerkelijk sprake is van zorgfraude is aan de rechter om te beoordelen.

Waarom worden er geen namen van bedrijven genoemd?

Bij de 567 bedrijven die uit het onderzoek naar voren komen, is zoals gezegd nog geen sprake van bewezen fraude. Er zijn allerlei indicatoren die hen verdacht maken, maar er is meer onderzoek nodig door partijen die daartoe bevoegd zijn. Reden voor RTL Nieuws om geen namen van bedrijven te noemen.

Daarnaast is de lijst vermoedelijk niet volledig. We kwamen meerdere bedrijven tegen die ondanks de verplichting om een jaarrekening te deponeren dit niet hebben gedaan. Zo hebben we die bedrijven niet kunnen checken op vier van de acht indicatoren, zoals hoge winsten of hoge beloningen voor bestuurders.

Kan iedereen zomaar een zorgbedrijf beginnen?

Het korte antwoord: ja. En juist doordat het relatief eenvoudig is om een zorgbedrijf te beginnen is het volgens deskundigen ook niet heel erg moeilijk om te frauderen met zorggeld. 

Edward van der Torre is expert op het gebied van ondermijning en deed eerder voor de Vereniging Nederlandse Gemeenten onderzoek naar de aanpak van zorgfraude: "Er zijn op winst gerichte bedrijfjes opgezet die makkelijk de zorgmarkt konden betreden, soms zonder enige affiniteit met zorg. En met een vreemd beroepsverleden, bijvoorbeeld in risicobranches. Ik vraag me echt af wie dat – ik geef toe met wijsheid achteraf – een goed idee vindt, bij een kwetsbaar product als zorg."

Hoe komt het dat er zo weinig toezicht is op juiste besteding van zorggeld?

In 2015 is een groot deel van de zorg door het Rijk overgeheveld naar gemeenten. Zij zijn sindsdien verantwoordelijk geworden voor het aangaan van contracten van bijvoorbeeld thuiszorg.  

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten geeft aan dat de onderzoeken naar zorgfraude veel tijd en geld kosten en dat die capaciteit er niet bij alle gemeenten is. Zo worden de jaarrekeningen en netwerken van zulke bedrijven lang niet altijd gecheckt.

Gemeenten en zorgkantoren, die ook voor een deel van de financiering van deze zorg verantwoordelijk zijn, hebben al vaker aan de bel getrokken omdat ze tegen bureaucratische muren oplopen. Zo kan het voorkomen dat zorgbureau zorg levert in de ene gemeente en dat na een zorgfraudeonderzoek het contract wordt ontbonden. Maar die gemeente mag die informatie dan niet delen met de buurgemeente waar dat zorgbedrijf ook een contract heeft. 

Wat kan ik zelf doen als ik het vermoeden heb van zorgfraude?

Als je denkt dat een zorgbedrijf niet netjes handelt, gemeenschapsgeld misbruikt om de eigen zakken te vullen of niet de kwaliteit van zorg geeft die zou moeten worden geboden, kun je dit altijd melden bij de Nederlandse Zorgautoriteit, je gemeente of zorgkantoor. 

Uiteraard blijft ook RTL Nieuws onderzoek doen naar fraude en criminele inmenging in de zorg. Heb je tips? We horen het graag via onderzoek@rtl.nl. Anoniem tips en documenten delen kan ook via Publeaks.