China heeft illegale politiebureaus in Nederland: aanwijzingen voor intimidatie

Onder de naam 'overzees servicestation' hebben zeker twee Chinese politiekorpsen een Nederlandse vestiging geopend. Chinese Nederlanders kunnen er hun Chinese rijbewijzen verlengen en wijzigingen in de burgerlijke stand doorgeven. Op het oog vrij onschuldig, maar uit onderzoek van RTL Nieuws en Follow the Money blijkt dat China de Nederlandse overheid nooit heeft ingelicht.

De politiebureaus zoeken bovendien contact met gevluchte Chinese critici om ze ook in Nederland de mond te snoeren, zo blijkt uit het verhaal van Wang Jingyu. Deze jonge dissident wordt al drie jaar opgejaagd door de Chinese politie, omdat hij op sociale media kritiek uitte op het regime.

De Chinese overheid treedt daar streng tegen op en beschuldigt Wang van het 'beledigen van oorlogshelden'. Na veel omzwervingen hebben hij en zijn vriendin asiel gekregen in Nederland. Maar eenmaal hier zegt Wang dat hij gebeld wordt door iemand van het Chinese politiebureau in Rotterdam.

Overheid gaat onderzoek doen

"Deze bureaus zijn illegaal", laat een woordvoerder van Buitenlandse Zaken in een reactie weten. "We gaan onderzoeken wat ze hier precies doen en dan passende acties ondernemen."

"Andere landen mogen hier alleen maar dingen doen met toestemming van de Nederlandse overheid", zegt Willemijn Aerdts. Zij doet aan de Universiteit Leiden onderzoek naar inlichtingendiensten.

Zaken als paspoortverlengingen horen door een ambassade of consulaat afgehandeld te worden. De diplomatieke regels die hiervoor gelden zijn vastgelegd in de Weense Conventie, die door zowel China als Nederland zijn aangenomen.

Op Chinese overheidssites en nieuwsplatforms valt te lezen dat de bureaus ook bedoeld zijn om Chinees politiewerk in het buitenland mogelijk te maken en om inlichtingen te verzamelen. Dat is al helemaal niet toegestaan. "Het is ongewenste inmenging als je als buitenlandse overheid hier politieactiviteiten gaat ontplooien," zegt Aerdts.

Wereldwijd actief

In juni 2018 werd het eerste Nederlandse bureau geopend in Amsterdam door het politiekorps van de regio Lishui. Wereldwijd hebben zij inmiddels zeker 46 buitenlandse stations. Van die buitenlandse posten werd het Amsterdamse bureau vorig jaar bij een interne verkiezing nog bekroond als één van de tien beste. Het politiebureau wordt geleid door twee mannen die carrière hebben gemaakt bij de Chinese politie voor ze naar Nederland emigreerden.

Ook de politie van de stad Fuzhou heeft begin dit jaar een filiaal in Nederland geopend, waarbij een oud-militair betrokken is. Dat bureau zit in een onopvallende Rotterdamse portiekwoning, zonder een bordje aan de gevel.

'Hard optreden tegen criminele activiteiten'

Dat het bureau wordt gebruikt voor meer dan alleen het regelen van overheidszaken, blijkt uit een officieel promotiefilmpje, waarin verteld wordt hoe de kantoren helpen bij het 'hard optreden tegen lokale en illegale criminele activiteiten in Fuzhou die te maken hebben met overzeese Chinezen'. Fuzhou heeft zeker 30 politieposten in 21 landen, van Dublin en Barcelona tot New York en het Canadese Ontario.

Beide regio's liggen in het oosten van China. Veel Nederlandse Chinezen hebben hun wortels in dat gebied liggen, wat verklaart waarom juist die politiekorpsen hun aandacht op Nederland richten.

De politieposten worden gerund door vrijwilligers, die in interviews de standpunten van de Chinese overheid uitdragen. Zo zijn ze voor de 'vreedzame hereniging van het moederland', waarbij Taiwan en Hongkong een onlosmakelijk onderdeel vormen van China.

Bureau belt criticus

Begin dit jaar werd de gevluchte dissident Wang Jingyu gebeld door iemand die zegt van het Chinese politiekantoor in Rotterdam te zijn. "Hij vroeg me terug te gaan naar China, om mijn problemen op te lossen. Ook zei hij dat ik aan mijn ouders moest denken." Later krijgt hij vage appjes met scheldwoorden van het nummer van het Rotterdamse politiebureau. In China staat er nog altijd een opsporingsbevel naar hem uit.

Dreigementen

Nadat Wang in juni dit jaar voor de Chinese ambassade had gedemonstreerd, komen er van andere onbekende nummers dreigtelefoontjes en berichten. Onduidelijk is of ook die personen een band hebben met de politiebureaus. "Ik ga je vermoorden", appte iemand hem in het Chinees met een foto van een pistool erbij.

Ook zijn meerdere bommeldingen gedaan uit zijn naam. De Nederlandse politie viel daarop zijn huis in, maar concludeerde dat Wang er niets mee te maken heeft. Daarnaast is Wang in het openbaar lastiggevallen, als hij op straat liep of als hij koffie dronk bij de Starbucks.

In deze video vertelt Wang hoe de Chinese politie hem ook in Nederland blijft achtervolgen:

Nederlandse politie kan weinig doen

Wang heeft al zes keer aangifte gedaan bij de Nederlandse politie. Die maakt zich zorgen om zijn veiligheid en doet onderzoek. Tijdens een gesprek, waarvan de inhoud bij RTL Nieuws en Follow the Money bekend is, doet een agent een bijzonder voorstel. "Als er geen andere manier is om je te beschermen, dan is de gevangenis de veiligste plek. Daar kunnen ze niet binnenkomen." Wang zegt dat de politie later aan hem heeft toegegeven dat het voorstel om hem voor zijn eigen veiligheid op te sluiten, stom van ze was.

De leiders van de politiedependances reageren niet op vragen. De Chinese ambassade in Nederland zegt in een reactie per e-mail niet van het bestaan van de politiebureaus af te weten. Opmerkelijk, omdat een hoge functionaris van de ambassade aanwezig was bij een bijeenkomst waar de oprichting van de Amsterdamse post wordt besproken, valt te lezen in een verslag van een Chinese nieuwssite.

De politie van Lishui ontkent een politiebureau in Amsterdam te hebben: "Het is slechts een servicebureau voor Chinezen in het buitenland".

"Ik vind het ontzettend brutaal," zegt onderzoeker Aerdts van de Universiteit Leiden. "Het past wel bij wat we de afgelopen jaren van China hebben gezien. Het is aan het kabinet om te kijken hoe zij Nederlanders hiertegen kunnen beschermen en tegenmaatregelen te nemen."

Tip ons

Kent u andere voorbeelden van bemoeienis van de Chinese overheid in Nederland? Laat het ons dan weten via onderzoek@rtl.nl. We gaan vertrouwelijk met uw gegevens om.

Verantwoording

De Spaanse mensenrechtenorganisatie Safeguard Defenders bracht afgelopen september een rapport uit over Chinese politiebureaus in het buitenland. Daarin wordt vermeld dat er twee posten in Nederland zijn. RTL Nieuws en Follow the Money hebben vervolgens de Nederlandse bureaus nader onderzocht. Daarvoor hebben we gekeken naar Chinese overheidswebsites, openbare berichten op Chinese sociale media en artikelen op Chinese nieuwssites en in publicaties die zich op Nederlandse Chinezen richten.

Daarnaast hebben we diverse Chinadeskundigen en diplomatiek experts gesproken. Onze bevindingen hebben we voorgelegd aan het ministerie van Buitenlandse Zaken, de Chinese ambassade, de politiekorpsen waar de bureaus uit voortkomen en de leiders van de posten in Amsterdam en Rotterdam. Wangs verhaal hebben we voorgelegd aan de politie.