Ruime steun in Kamer voor onderzoek naar impact industrie: 'Gezondheid moet weer op één'

PVV-Kamerlid René Claassen: "De gezondheid van de bevolking moet weer op nummer één." In reactie op het onderzoek van RTL Nieuws, waaruit blijkt dat de zorgkosten in een reeks industriegebieden hoger zijn dan gemiddeld, roept hij op tot meer onderzoek. De voormalig ic-verpleegkundige die van nabij heeft gezien wat mijnstof voor gevolgen had voor de mensen die daar werkten, eist opheldering. "Wij vinden dat je dat verder moet onderzoeken, omdat wij gezonde leefomgeving belangrijk vinden. We hebben die bedrijven wel nodig, maar als bedrijven mensen ziek maken, hebben we een probleem." 

De PVV'er wil onderzoek naar 'of er een aantoonbare relatie is tussen wat bedrijven doen en de zorgvraag van mensen die daar in de buurt wonen. Een greep uit de vragen die hij graag beantwoord wil zien: "Wordt er wel aan de afspraken voldaan? Is het toezicht voldoende? Zijn de normen nog wel van deze tijd? En hoe verhouden die zich tot andere landen?" 

700 miljoen euro extra kosten

Data-analyse van RTL Nieuws toonde aan dat in die dertien gebieden in tien jaar tijd bijna 700 miljoen euro meer zorgkosten worden gemaakt dan gemiddeld in Nederland. Hierbij is gekeken naar kosten die zijn gemaakt voor ziekenhuizen, huisartsen, medicijngebruik en medische hulpmiddelen. Ook grensoverschrijdende zorg is meegenomen, omdat in de grensregio's ook geregeld ziekenhuizen in bijvoorbeeld Antwerpen worden bezocht. 

Gemiddeld genomen geven mensen die in de buurt van de door RTL Nieuws onderzochte zware industriegebieden wonen 7,4 procent meer uit. In meerdere gebieden, zoals Delfzijl, Veendam en Geleen, liggen de uitgaven voor zorg hoger dan in de regio Velsen-Noord, waar Tata Steel is gevestigd. Daar zijn de kosten 12 procent hoger dan gemiddeld.

RTL Nieuws onderzoekt gezondheid bij zware industrie

Dit verhaal maakt deel uit van een groot onderzoek van RTL Nieuws naar gezondheid in de buurt van zware industrie. Daarvoor zijn onder andere zorgkosten geanalyseerd, waaruit blijkt dat deze in dit gebied jaarlijks per inwoner ruim 145 euro hoger zijn dan gemiddeld. Daarmee is geen bewijs geleverd dat die hogere zorgkosten het gevolg zijn van activiteiten van genoemde bedrijven. Een reeks experts en instanties doet naar aanleiding van de bevindingen van RTL Nieuws wel een oproep om dit te onderzoeken. Lees hier meer. De Tweede Kamer eist nu onderzoek. 

'Schrikbarende cijfers'

GroenLinksPvdA-Kamerlid Julian Bushoff noemt dit 'schrikbarende cijfers'. "Wat mij betreft wordt er zo snel mogelijk gestart met aanvullende onderzoeken naar hoe deze hogere zorgkosten zich precies verhouden tot woonplaatsen." Hij stelt dat 'we in het geval van bijvoorbeeld Tata weten dat dat er gewoon meer maatregelen voor de volksgezondheid nodig zijn'.

De PVV krijgt steun van coalitieleden. Ook NSC-Kamerlid Daniëlle Jansen wil 'meer onderzoek om die cijfers beter te kunnen duiden, om te zien of er een link is tussen die fabrieken en de gezondheid van mensen die er in de buurt wonen'. VVD-Kamerlid Judith Tielen pleit voor 'nadere analyses'. Zij vindt dat bijvoorbeeld het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) daarmee aan de slag moet gaan. "Het is immers van groot belang dat schone industrie in Nederland een toekomst heeft, en zich goed verhoudt tot de omgeving en de mensen die daarin wonen.”

Persoonlijk leed

De analyse van zorgkosten in relatie tot industriegebieden biedt volgens het VVD-Kamerlid 'interessante aanknopingspunten'. Volgens haar zijn zorgkosten 'een van de aanwijzingen van hoe gezond mensen zijn: hoe minder zorgkosten in een gebied, hoe gezonder de mensen'. Tielen pleit voor meer analyses met andere databronnen, zoals de Kankeratlas. In verschillende gebieden die RTL onderzocht, waaronder Delfzijl en Eindhoven, blijkt ook vaker kanker voor te komen dan gemiddeld in Nederland. 

Tielen krijgt bijval van D66-Kamerlid Wieke Paulusma die ook vindt dat het RIVM 'zeker de aangewezen club is' voor vervolgonderzoek. "Ik schrik heel erg van deze Tata's." Volgens haar staat de mogelijke schade van Tata Steel inmiddels 'scherp op het netvlies', maar vragen de uitkomsten van het onderzoek van RTL Nieuws om onderzoek zoals dat ook in die regio is uitgevoerd. 

"Die 700 miljoen is een enorm bedrag, maar denk ook aan het persoonlijk leed wat daarachter schuil gaat. Je zult maar ziek geworden zijn van je omgeving. En dit gaat om kosten die vanuit het basispakket zijn vergoed, maar mensen maken zelf ook kosten."

Meer weten?

• 145 euro meer kwijt aan zorg bij zware industrie in de buurt: grote bezorgdheid bij experts
• Lees hier hoe RTL Nieuws de analyse naar zorgkosten heeft uitgevoerd (pdf)

Naast de analyse naar zorgkosten en contact met omwonenden en bedrijven heeft RTL Nieuws voor elk van de dertien onderzochte gebieden ook gekeken naar andere opvallende zaken, zoals overtredingen en eerder (gezondheids)onderzoek. Lees via onderstaande links meer over een aantal onderzochte gebieden en ook reacties van bedrijven. 

• In Geleen kijkt niemand meer op van alarm op Chemelot, maar de zorgen zijn er niet minder om
• Zorgkosten bij chemiepark Delfzijl 315 euro hoger dan gemiddeld: meer kwijt dan bij Tata Steel
• PFAS, stof en zware metalen in Zeeuwse Kanaalzone: inwoners willen onderzoek naar effect op gezondheid
• Rotterdammers bij havengebied 158 euro meer kwijt aan zorg
• 274 euro meer kwijt aan zorg in Veendam; zorgen om zoutwinner Nedmag
• Veel zorgen en klachten over industriële 'big five': Eindhovense wijk Het Ven wil duidelijkheid
• Jaarlijks 113 euro meer krijt aan zorg in Deventer; buurt vreest voor schadelijke walmen van asfaltfabriek
• Zorgkosten Dordrechtenaars tientjes hoger dan gemiddeld
• Hoesten, proesten en prikkelende ogen: Steenwijkers klagen steen en been over 'slechte buurman'
• Groningers 67 euro meer kwijt aan zorgkosten; zorgen om uitstoot producent dakbedekking