'Winst PvdA door Timmermans-effect in het kwadraat'
De winst van de PvdA bij de Europese verkiezingen kwam voor velen onverwacht. Volgens PvdA-leider Lodewijk Asscher lag dat aan het Frans Timmermans-effect, vernoemd naar de Europese lijstaanvoerder Frans Timmermans. Maar is het inderdaad zijn verdienste of zijn er andere oorzaken?
Opiniepeiler Maurice de Hond ziet in zijn onderzoek onder kiezers dat er zeker een Timmermans-effect is. "Er zijn behoorlijk veel kiezers die bij Provinciale Staten geen PvdA hebben gestemd en die dat nu wel hebben gedaan. En de opkomst is een belangrijke factor. De kiezers die PvdA en Timmermans wilden stemmen, zijn meer gaan stemmen. Een soort Timmermans-effect in het kwadraat."
Overlopers ander partijen
De Hond zag het helemaal duidelijk worden toen hij keek naar hoe de stemmen in het land waren verdeeld. Hoe zuidelijker, hoe meer stemmen op Timmermans. "Hoe zuidelijker en dichter bij Heerlen (de woonplaats van Timmermans), hoe groter dat effect. In Heerlen stemden heel veel mensen op hem."
En er kwamen flink wat stemmen voor de PvdA bij andere partijen vandaan, blijkt uit onderzoek van De Hond. Veel kiezers stemden nu op de PvdA, die kortgeleden bij de Provinciale Statenverkiezingen nog op een andere partij hadden gestemd. "Maar liefst 19 procent van de stemmers die bij de vorige verkiezingen op GroenLinks stemden, zijn overgegaan naar de PvdA. Bij D66 was dat 14 procent, bij de SP 12 procent en bij 50PLUS 11 procent. Maar zelfs bij de VVD was dat 4 procent."
Campagnestrateeg Alex Klusman ('PvdA-lid, maar niet actief') denkt dat Timmermans deels verantwoordelijk is voor het succes van de PvdA. "De ervaring van Timmermans heeft een zeker een rol gespeeld. Samen met zijn bekendheid en zijn achtergrond als Europees commissaris. Hij was veruit de bekendste lijsttrekker. Zeker van de linkse partijen."
Toch denkt Klusman dat het niet alléén te danken is aan het Timmermans-effect. "Ik denk dat het breder is en dat de PvdA al langer de langzame weg naar boven heeft gevonden. Dat zag je ook al bij de Provinciale Statenverkiezingen." Daarnaast heeft het succes volgens Klusman ook te maken met sterke lokale PvdA-bestuurders die meedenken met de landelijke PvdA over het beleid. "Daar is een nieuwe koers ingezet.
SP-reclamespotje
Het SP-reclamespotje over Hans Brusselmans heeft de PvdA ook geholpen, denkt Klusman. "Het spotje van de SP met de persiflage op Frans Timmermans, heeft de SP niet geholpen en de PvdA wél. Het heeft zelfs een soort tegenreactie opgeroepen bij de kiezers. En de PvdA heeft niet teruggeslagen met een campagnefilmpje."
Dat geeft een verschil aan in stijl, dat door de kiezers is gewaardeerd. "Er was een tweedeling in de campagne tussen populistische schreeuwerige campagnes en het meer gematigde en rustige verhaal. De PvdA hield dat gematigde rustige verhaal en dat is door de kiezers gewaardeerd."
