Aanpak stikstofcrisis: kabinet zet 'piekbelasters' onder druk
De aanpak van de stikstofuitstoot kost zeker een half miljard euro en waarschijnlijk loopt dat bedrag nog op. Dat zal het kabinet vandaag bekendmaken. Het geld is onder meer nodig om boeren over te halen hun bedrijf te beëindigen, te verduurzamen of te verplaatsen.
In de coalitie bestaat nu brede overeenstemming over de 'stevige stappen' die richting de boerensector worden gezet. "De landbouw kan en moet een substantiële bijdrage leveren aan de oplossing van de stikstofproblematiek, zodat stikstofgevoelige natuur de kans krijgt te herstellen", vindt het kabinet.
'Piekbelasters' aanpakken
In de praktijk zijn de provincies nu aan zet. Zij moeten bepalen welke boeren in de buurt van natuurgebieden zogenoemde 'piekbelasters' zijn. Die worden gericht benaderd. Wilt u vrijwillig stoppen met financiële hulp? Nee? Dan mag u verduurzamen óf verplaatsen met financiële hulp. Dat ook niet? Dan rest alleen gedwongen verplaatsing. Maar zover is het kabinet nog niet.
"Met de aanpak van piekbelasters pakken maak je meters in het terugdringen van de stikstofuitstoot", zegt een coalitiebron, die benadrukt dat het kabinet besloten heeft dat bij de opkoop van bedrijven alle productierechten worden ingenomen en doorgehaald. Dat betekent dat de veestapel dan ook daadwerkelijk zal krimpen.
Maar er klinkt ook kritiek in de coalitie van VVD, CDA, D66 en CU. Het zou wel érg lang geduurd hebben om besluiten te nemen. En de meeste vingers wijzen naar minister Schouten (LNV). De vicepremier van de ChristenUnie zou volgens deze critici niet daadkrachtig genoeg optreden.
"De stikstofbesluiten zijn eerder ondanks dan dankzij Schouten genomen", zegt een invloedrijke VVD'er. Volgens deze ingewijde zou VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff veel compromissen hebben bedacht. "Schouten is niet creatief, luistert alleen naar ambtenaren. Als je minister bent en de ene route loopt dood, dan neem je een andere route. Maar die moet je wel bedenken. Ze is heel aardig, maar besluit niks."
Steun van Rutte
Ook in het CDA klinkt kritiek. De CU-minister zou haar zaakjes niet goed op orde hebben, pas heel laat stukken aanleveren en de coalitie tast in het duister als het gaat om de opbrengst van de maatregelen die wel een half miljard kosten. "Het gaat allemaal erg langzaam. En er gaat steeds meer geld naar een klein ministerie. Maar ja, ze heeft de steun van Rutte. Daarom kan ze het proces verkloten."
Bij D66, de partij die van alle coalitiefracties het hardst wil ingrijpen in de veestapel, nemen ze minister Schouten een beetje in bescherming. “Er is veel kritiek op haar, maar ze heeft het wel erg moeilijk", zegt een vooraanstaande D66'er. "Vier fracties die elk wat anders willen, de boerenlobby, Farmers Defence Force, de milieubeweging. Ik geef het je te doen."
'Ook Hoekstra deed moeilijk'
Hij wijst erop dat ook minister Hoekstra (Financiën, CDA) 'heel moeilijk deed'. "Die is pas op het laatst akkoord gegaan nadat zijn collega's De Jonge (VWS, CDA en vicepremier) en Koolmees (SZW, D66) hun uiterste best hadden gedaan de boel vlot te trekken."
De ChristenUnie zelf wil niets weten van kritiek op haar minister. "Waar had ze dan meer haast moeten maken?" vraagt een ingewijde zich af. "We hebben voor de kerst afspraken gemaakt en die zijn nu, vier weken na de kerstvakantie al uitgewerkt."