Direct, gewoon en dol op de spotlights: maar wat wil Caroline van der Plas?

CDA-fractievoorzitter Henk Groothuis in Deventer leerde Van der Plas kennen toen zij zich in 2017 meldde bij de lokale CDA-afdeling. Van der Plas, wier moeder jarenlang wethouder in Deventer was, wilde op de kieslijst voor de gemeenteraadsverkiezingen in 2018.

Voorkeurstemmen

Ze kwam op een teleurstellende plek 7. Groothuis: "Gewoonlijk kom je daarmee niet in de gemeenteraad terecht." Strijdlustig was ze wel: "Caroline had toen wel het gevoel dat ze het zou gaan halen met voorkeurstemmen. Daar ging ze ook campagne voor voeren."

Voor die zetel zijn in Deventer 250 tot 300 voorkeursstemmen noodzakelijk. "Niet heel erg veel", zegt Groothuis. Van der Plas vroeg hulp aan toenmalig CDA-Tweede Kamerlid Maurits Von Martels, naast Kamerlid ook boer. Ondanks zijn steun haalde Van der Plas niet genoeg stemmen.

Teleurstelling

CDA-fractievoorzitter Groothuis merkte dat Van der Plas teleurgesteld was. "Na de gemeenteraadsverkiezingen was er geen enkel contact meer. We hadden hoge verwachtingen van haar. Ze kwam authentiek over, daar ben ik heel eerlijk in. Maar we hebben nooit meer iets van haar gehoord. Later begreep ik dat ze haar CDA-lidmaatschap had opgezegd."

Volgens Van der Plas is er wel degelijk nog contact geweest. "Maar het is er op een of andere manier niet meer van gekomen om Henk te spreken. Ik ben altijd heel open en transparant geweest dat ik geen vrijwilligerswerk, zoals raadsondersteuning, kon doen als ik niet in de raad kwam. Dat ging niet naast mijn gewone baan."

Van der Plas zegt dat ze inderdaad in datzelfde jaar haar partijlidmaatschap heeft opgezegd. Dat deed ze toen, mede door het CDA, werd besloten dat geitenhouderijen in Overijssel niet langer hun bedrijf mochten uitbreiden. "Dat was voor mij principieel. Ik dacht: nu hebben ze afscheid genomen van de boerensector. Ik was lid van het CDA omdat de partij voor boeren en het platteland opkwam. Toen ze dat niet meer deden, heb ik mijn lidmaatschap opgezegd."

Stem van het platteland

Van der Plas begon zich in de maanden daarna meer en meer op te werpen als stem van het platteland. Met het twitteraccount Boerburgertweet liet ze mensen uit de landbouwsector over hun werkweek tweeten. En ook met haar nieuw opgerichte communicatiebureau voor tuinders, boeren en telers, liet ze van zich horen.

Daarmee trok ze ook de aandacht van een soortgelijk bureau uit Deventer. De eigenaren Henk Vermeer en Wim Groot Koerkamp nodigden Van der Plas in juni 2018 uit, om te peilen of de bureaus elkaar in de wielen zouden rijden. "Wij wilden weten of dat extra concurrentie voor ons zou betekenen", vertelt Vermeer.

Cruciale dag 

Het werd een belangrijke bijeenkomst in de ontstaansgeschiedenis van BBB. De bedrijven bleken elkaar niet in de weg te zitten. Maar in datzelfde gesprek werd wel duidelijk dat ze dezelfde ideeën hadden over de belangen van de boerensector. Die zouden veel beter moeten worden behartigd, vonden ze alle drie.

"Er zou eigenlijk een BoerBurgerBeweging opgericht moeten worden, zeiden we", zegt Vermeer. De geboorte van BBB was in 2019 uiteindelijk een feit: een partij voor het platteland en de boeren. De belangrijke beslissingen over BBB vonden dus allemaal in dat ene gesprek plaats. Vermeer: "Ja, we zijn alle drie wel van het doorpakken."

Kamerverkiezingen

Begin 2021 viel het kabinet Rutte III. BBB heeft dan al flink wat werk verzet. Uit bijna uit alle provincies stonden kandidaten op de kieslijst. Vermeer en medeoprichter Groot Koerkamp waren lijstduwer. De partij kwam met één zetel, die van lijsttrekker Van der Plas, in de Tweede Kamer.

In totaal werd er 70.000 euro aan de oprichting van de partij uitgegeven. Vermeer: "Daarmee haalden we ruim 1 zetel. Ik durf wel te zeggen dat het de goedkoopste zetel uit de hele Tweede Kamer is."

Spotligths

Op de eerste dag na de verkiezingen wist Van der Plas al meteen de spotlights te halen: Zij kwam op een tractor op het Binnenhof, werd omringd door cameraploegen en haalde alle nieuwsuitzendingen.

Vermeer bezweert dat die entree niet uitgebreid van tevoren bedacht is. "Het is heel simpel gegaan. De avond van de verkiezingen bleek dat we 1 zetel kregen. Een boer die we kennen zei direct: dan moet je op de trekker gaan. Wij dachten dat we het nooit meer op zo korte termijn regelen. Maar hij regelde een dieplader waar de tractor mee naar het Malieveld kon worden gebracht. Ook seinde hij de politie in. En zo gebeurde het de volgende dag."

Aanwezig in de Kamer

Van der Plas weet ook nu, na haar 'tractoraankomst', de aandacht te trekken. Zo laat ze veel van zich horen in de Tweede Kamer, zoals tijdens een van de eerste debatten na de verkiezingen. In een coronadebat stelde ze voor om een appgroep aan te maken voor alle 150 Tweede Kamerleden. Daarmee zou het kabinet de Kamer eerst kunnen informeren over hun plannen, in plaats van 'naar de krant te lopen'.

Om dezelfde reden woont Van der Plas een paar maanden later Prinsjesdag niet bij.

Gewoon mens

Een vriendelijke Geert Wilders, noemt onderzoeker van I&O Research Peter Kanne haar. Hij ziet dat ze zich behendig profileert als 'een gewoon mens' en geen blad voor de mond neemt. Dat merkt ook minister van Volksgezondheid Hugo de Jonge als hij het waagt BBB in een debat triple B te noemen. Video's van de aanvaring en de excuses van de minister verschijnen op sociale media en nieuwssites.

Maar ze krijgt ook dingen voor elkaar. Zo steunt een Kamermeerderheid het voorstel van BBB en de SP om de Westerscheldetunnel, die Zeeuws-Vlaanderen met de rest van Nederland verbindt, zo snel mogelijk tolvrij te maken. Dat ze voor het platteland opkomt, maakt ze ook waar, zegt Kanne. "Op het platteland is ze in de peilingen, na de VVD, de grootste partij. Bij verkiezingen op alleen het platteland zal ze 9 procent van de stemmen halen."

Bekende Nederlander

Ook is ze erg actief op Twitter, met haar account Lientje1967. Daarop geen gelikte filmpjes die door de partij zijn gemonteerd, maar juist veel interactie met andere twitteraars, ook tegenstanders. Ze wordt veel gevraagd aan talkshowtafels. Ze groeit uit tot een bekende Nederlander, met optredens bij De Slimste Mens, Jinek, Spaanders en Rooijakkers over de Vloer. "Kennelijk vinden mensen het leuk om met iemand te spreken die gewoon is’", zegt ze in dat laatste programma over alle media-aandacht.

Ze snapt hoe media werken; ze heeft een achtergrond als journalist en communicatiemedewerker. Daardoor kent ze de media door en door. "Is dat dan goede marketing?", zegt Vermeer. "Dat suggereert dat er een plan achter zit, dat het gescript is. Dat is niet het geval."

Geen marketingtruc

"We nemen snelle besluiten en doen dingen om onze boodschap over te brengen. Is dat erg? We doen wat we denken dat de juiste actie is, op het juiste moment. En Caroline is communicatief heel sterk."

Van der Plas zegt daar zelf over: "Ik ben geen marketingtruc. Ik word er soms zo moe van. Vrienden van mijn zoon zeggen tegen hem, dat ik op tv net zo ben als zij me kennen. Zij zeggen: we zien gewoon je moeder."

Kritiek

Haar vele optredens leiden soms ook tot kritiek, zoals onder andere van historicus Maarten van Rossum. Hij noemt haar een 'mediacreatuur'. Ook CDA-fractieleider uit Deventer Groothuis heeft twijfels bij haar beweegredenen. "Het gaat wel heel erg om Caroline. Het is geen BBB, maar CCC: Caroline, Caroline, Caroline."

Hij erkent dat ze het 'verrassend goed' doet. "Ze spreekt normale mensentaal, is nuchter en ontwapenend." Maar volgens de CDA'er gebruikt ze een politieke partij alleen maar als een vehikel om ergens te komen. "Het is een verdienmodel. Wij hadden bij het CDA in Deventer hoge verwachtingen van haar. Maar toen het niet lukte, hebben we haar nooit meer gezien."

Van der Plas schrikt van de verwijten van Groothuis. "Die woorden laat ik bij hem. Ik heb heel prettig met het CDA en hem samengewerkt. Als ik het alleen maar deed voor mezelf dan had ik wel iets anders gedaan. Er zijn veel makkelijker manieren om geld te verdienen. Ik werk 12 tot 15 uur per dag."

Geen plan

Groothuis wijst ook op het gebrek aan een agrarische 'afkomst', met een moeder als wethouder en een vader als sportjournalist. "Ze doet het in de media heel goed en heeft overal een mening over. Maar ze staat aan de zijkant. Ze komt helemaal niet met een plan en heeft geen ideeën voor de boeren. Je zou zeggen: werk aan een plan, er moet iets gebeuren in de sector. Maar de eerste boer die wat aan haar heeft moet nog worden geboren."

Van der Plas is er druk mee. Ze is bij veel debatten aanwezig. Bij de landbouwdebatten probeert ze Kamerleden te overtuigen van het belang van de boeren. Sinds dat ze in de Tweede Kamer zit, heeft ze 272 moties ingediend of mede-ingediend.

Met een motie wil een Kamerlid het kabinet aansporen iets te doen. Bij alle debatten in de Kamer worden door partijen vaak meerdere moties ingediend. Veel van de door Van der Plas ingediende of mede-ingediende moties gaan over boeren en landbouw. Daarvan werden er 109 aangenomen, 141 verworpen, 12 aangehouden, kwamen er 6 te vervallen en werden er 4 nog niet behandeld, blijkt uit cijfers van Parlement.com.

BBB blijkt erg populair onder boeren, ten koste van CDA

Uit een peiling door I&O Research  wordt duidelijk dat boeren massaal (68 procent) overstappen naar de BoerBurgerBeweging (BBB) van Caroline van der Plas. Ook komt naar voren dat nog maar 4 procent van de boeren op het CDA zou stemmen.

Peter Kanne: "In de peilingen staat BBB op 7 zetels. BBB snoept zetels af van alle rechts-conservatieve partijen en van de SP. Het CDA verliest al jaren de boerenstem. De boeren zijn naar deze partijen overgedaan. BBB trekt deze kiezers weer zich toe."

"Het streven van BBB om zich op het platteland te richten, maakt ze waar. Als er alleen verkiezingen worden gehouden op het platteland is ze daar de tweede partij: ze haalt 9 procent van de stemmers."

Keiharde werker

"Onzin, dat ze niets voor boeren betekent", vindt oud-CDA'er Von Martels. Hij werd onlangs lid van BBB. "Ze krijgt genoeg voor elkaar. Alleen al het geluid dat ze overal laat horen, met slechts 1 zetel. Het is bovendien zelfs een voordeel dat ze geen boerendochter is. Het toont dat ze hart voor de zaak heeft en dat ze niet het verwijt van eigenbelang kan krijgen. Dat verwijt kreeg ik tijdens mijn tijd in de Kamer nog wel eens, omdat ik een landbouwbedrijf heb."

Von Martels noemt Van der Plas een keiharde werker. "Het is ongelooflijk wat ze allemaal doet. Al die debatten overdag en 's avonds soms ook nog aanschuiven bij een talkshow. En dat ze te veel op tv komt, komt omdat ze wordt uitgenodigd. Daar neemt ze vaak een standpunt in dat interessant is. Voor haar harde werken heb ik uitermate veel waardering."

Niet publiciteitsgeil

BBB-medeoprichter Vermeer noemt Van der Plas 'niet publiciteitsgeil'. "Daar herken ik me totaal niet in." Hij roemt juist de sterke communicatieve kant van Van der Plas. "Ze onderkent het belang van de media. Het is een belangrijk middel om iets op de kaart te zetten."

Het verwijt van haar criticasters, dat ze zich in de Tweede Kamer dommer voordoet dan ze is, als ze weer benadrukt alleen 'gewone mensentaal' te gebruiken, begrijpt hij niet. "Kamerleden zijn volksvertegenwoordigers. Zij hebben de dure plicht om uit te leggen wat ze doen en waarom. Daarnaast hebben we ook in ons verkiezingsprogramma staan dat we duidelijke taal willen spreken en zo min mogelijk jargon willen gebruiken."

Over de partij gebruiken om als persoon verder te komen, wat CDA'er Groothuis beweert, klopt volgens Vermeer ook helemaal niets. "Ze heeft de laatste vijf maanden voor de verkiezingen onbetaald verlof genomen, omdat ze het niet kies vindt om dat te combineren met haar werk als lijsttrekker. Ze werkt zich een slag in de rondte en heeft haar feiten uitstekend op een rij."

Frits Wester: 'Komende tijd moet blijken dat het meer is dan een trucje'

Politiek commentator Frits Wester ziet dat Caroline van der Plas met BBB stevig aan de weg heeft getimmerd. "Het valt niet te ontkennen dat Caroline van der Plas de afgelopen tijd hard aan haar bekendheid heeft gewerkt, Ze was niet van de buis te slaan. Ook in de Kamer was ze veelvuldig aanwezig in debatten. De komende tijd moet wel blijken of het meer kan zijn dan een trucje. De houding: 'ik ben zo gewoon, ik begrijp het allemaal niet en legt u het nog eens uit', dat werkt en tijdje, maar daarna moet er ook echt inhoud komen. Duidelijke, heldere en realistische alternatieven namens haar achterban voor de kabinetsmaatregelen waar die groep grote moeite mee heeft. Je wilt tenslotte ook iets bereiken. Voorlopig staat BBB er goed voor in de peilingen, maar wil dat beklijven dan moet je ook een echte serieuze politieke beweging worden. Een beweging die het Boer Koekoek uit de jaren zeventig overstijgt en zich vooral niet door intern gedoe zelf opblaast."