Wat gaat corona ons dit jaar brengen? Vier experts zijn voorzichtig positief

Marion Koopmans - 'Langzaam kunnen we meer'

"Ik verwacht dat we langzaam steeds meer kunnen", stelt viroloog Marion Koopmans van het Erasmus MC. "Het is afwachten hoe lang het duurt tot we bij de situatie zijn waarbij dit virus onderdeel is van het winterpakket. Ik houd er rekening mee dat dit nog echt een tijd zal duren."

Er is een aantal scenario’s geschetst door wetenschappelijke denktanks. Koopmans: "De meest aannemelijke vind ik een scenario dat ervan uitgaat dat corona vergelijkbaar wordt met griep, of zware griep, en een scenario dat uitgaat van een 'langdurig gevecht'. Dat laatste past bij de situatie waar we nu nog in zitten. Ik verwacht wel dat het in de loop van het voorjaar makkelijker wordt, maar we moeten rekening blijven houden met de onvoorspelbaarheid van dit virus."   

Nieuwe variant

Koopmans sluit niet uit dat een nieuwe variant dit jaar zijn intrede doet. Daarom is het volgens de viroloog belangrijk dat er voor de langere termijn een plan wordt uitgestippeld. "Die voorzet zou van het ministerie van Volksgezondheid komen. Daarbij is dus van belang dat we ons realiseren dat we er een virus bij hebben en dat veel mogelijk is. Maar dat we ook rekening moeten houden met periodieke maatregelen."

Dat omikron ons land overneemt kan positief uitwerken omdat deze variant minder ziekmakend lijkt. "Daar staat tegenover dat de verspreiding zonder maatregelen zo snel gaat dat dat weer tot problemen leidt. Zo zien we bijvoorbeeld in het buitenland dat zoveel mensen zich ziek melden dat bijvoorbeeld de zorg in het Verenigd Koninkrijk problemen heeft. Dan is dat de reden om het wat geleidelijker aan te willen doen. " 

Ger Rijkers: 'Geen lockdowns meer'

"Zo'n 60 procent van de gevallen bestaat nu uit de omikronvariant en dat aantal zal alleen maar toenemen dit jaar. Gunstig voor mensen die gevaccineerd zijn en al een booster hebben. Zij hebben er nauwelijks last van", zegt immunoloog Ger Rijkers.

"We weten dat deze variant een stuk besmettelijker is, maar je wordt er waarschijnlijk niet zo ziek van. Kijk naar Zuid-Afrika: daar belanden veel minder mensen op de ic dan bij de deltavariant. Dat zijn gunstige signalen."

Mild verkoudheidsvirus 

Rijkers verwacht dit jaar geen grote, nieuwe varianten. "Al weet je het natuurlijk nooit. Meestal verlopen veranderingen van varianten langzaam. Omikron is echt een uitzondering. Ik verwacht dat, als er een nieuwe variant komt, dat een soort afgeleide is van de omikronvariant. Ik verwacht geen nieuwe variant die alles weer op zijn kop zet. En dat is gunstig, want voor omikron is straks al een grote immuniteit opgebouwd, het virus zal steeds minder schade toebrengen. Al betekent dat nog altijd wel dat mensen met een zwak immuunsysteem aan het virus kunnen overlijden."

Rijkers verwacht dit jaar dan geen nieuwe lockdown meer. "Ik denk dat corona, net als de andere coronavirussen die we al hebben, alleen actief wordt in de winter en uiteindelijk een mild verkoudheidsvirus wordt. Ik denk niet dat het dit jaar al gaat geburen. Ik weet niet hoe lang dat nog gaat duren."

Anke Huckriede: 'Twee scenario's'

"Ik ben een optimistisch mens maar vind het heel moeilijk om in te schatten wat corona ons gaat brengen", zegt vaccinoloog Anke Huckriede. "Het virus heeft me al een paar keer onaangenaam verrast. Bijvoorbeeld de snelheid waarmee omikron opkwam. Toen corona begin 2020 zijn intrede deed, dacht ik wel: dit wordt een blijvertje. Dat blijkt wel."

Huckriede verwacht uiteindelijk dat corona een mild verkoudheidsvirus wordt. Maar hoe lang dat gaat duren? "Ik heb echt geen idee."

Optimistisch en pessimistisch scenario

De hoogleraar heeft twee scenario's: een optimistisch en een pessimistisch scenario. "Door de boosterprikken en omdat veel mensen corona doormaken als gevolg van deze besmettelijke omikronvariant neemt de immuniteit dit jaar meer en meer toe. Vanwege die toegenomen immuniteit hoop ik dan ook dat de najaarsgolf dit jaar stukken lager ligt dan in de voorgaande jaren. Daardoor denk ik dat er minder ernstige ziektegevallen zullen zijn, dus ik verwacht vooral een positief effect op ziekenhuisopnames."

Het aantal positief geteste mensen zou dan nog wel hoog kunnen zijn, zegt de vaccinoloog. "Maar als je dat niet terugziet in een overbelasting van het zorgsysteem zullen we ermee kunnen leven."

In het pessimistische scenario van Huckriede slaat omikron hard toe en belandt een groot aantal mensen in het ziekenhuis. "Wat ik ook niet uitsluit, is dat er toch een nieuwe variant om de hoek komt kijken die weer alle kanten op kan gaan." 

Gijs Coppens - 'We leren ermee leven'

"Dit jaar gaan we een mindset creëren om te leren leven met het virus", zegt gz-psycholoog Gijs Coppens, oprichter van platform OpenUp. "We waren vorig jaar vooral bezig met het zoeken naar oplossingen. Maar een echte oplossing vinden voor corona is niet gelukt. Vaccineren is heel belangrijk, maar daarmee krijgen we de wereld niet open."

Corona blijft in onze levens en daar moeten we mee leren leven, zegt de psycholoog. "We moeten ons aanpassen aan die nieuwe realiteit. Als dat lukt, zorgt dat ook voor innerlijke rust. En de mens is goed in staat om zichzelf aan te passen aan nieuwe situaties. We moeten wel, want we weten niet hoe lang corona nog kan duren en er kunnen ook nog andere pandemieën ontstaan."

Gevoelens van eenzaamheid

Volgens de psycholoog heeft corona flink toegeslagen in onze levens. Of we dit jaar een enorme golf aan burn-outs of depressiviteit gaan zien, is volgens Coppens lastig te voorspellen. "We weten wel dat in tijden van een lockdown of economische crisis mentale klachten toenemen."

Wat we ook weten, is dat sociale contacten erg belangrijk zijn. "We moeten daarom een planning voor de langere termijn maken en daarbij de vraag stellen: hoeveel zijn we bereid om in te leveren? Oftewel: wat accepteren we als het gaat om het aantal ziekenhuisopnames en wat zijn we bereid om daarvoor in te leveren? Een moeilijk vraagstuk dat we moeten aangaan. We hebben bijvoorbeeld al geleerd dat een scholensluiting een te grote impact heeft."

En, o ja, de zo gehoopte summer of love ging vorig jaar niet door. Krijgen we die in 2022 dan eindelijk? "Dat zou zomaar kunnen. We zijn er in ieder geval wel met elkaar heel hard aan toe, dus ik hoop het van harte."