Schoof stevig onder vuur tijdens eerste debat, niet alleen van links maar ook van rechts

Schoof begon de beantwoording van de vragen van gisteren door te stellen dat hij premier van alle Nederlanders zal zijn. "Ik wil een premier zijn van alle Nederlanders, met of zonder hoofddoek."

Bekijk dat hier:

De premier reageerde op de vele vragen die gisteren op dag één van het debat over de regeringsverklaring werden gesteld, onder meer over uitspraken van PVV-ministers.

De uitspraken gingen over omvolkingstheorieën, die eerder waren verspreid door PVV'ers, en waar afstand van was genomen. Maar ook over het dragen van een hoofddoek. Kamerleden vielen ook over het feit dat PVV-ministers Marjolein Faber (Asiel en Migratie) en Fleur Agema (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) eerder deze week tegen RTL Nieuws zeiden 'niet zo van de hoofddoeken' te zijn.

Bekijk dat hier terug:

In reactie op het statement van Schoof, wees onder anderen D66'er Rob Jetten op een oude tweet van minister van Asiel en Migratie Marjolein Faber (PVV), die GroenLinks-PvdA-Kamerlid Lahlah 'PvdA-hoofddoek' noemde. Een aantal Kamerleden vroeg Schoof daar afstand van te nemen. Schoof richtte zich vervolgens tot Lahlah: "Dat u een hoofddoek om heeft, maakt voor mij helemaal niets uit. U bent voor mij gewoon een mens."

Lahlah zei vervolgens zelf via de de interruptiemicrofoon dat het dragen van een hoofddoekje een persoonlijke, bewuste en vrije keuze is. "Voor alle meiden die een hoofddoek dragen en zich geraakt voelen door wat hier gebeurt, laat je niks wijsmaken." Na haar woorden liep ze in tranen de plenaire zaal uit.

Dat is te zien op deze beelden:

DENK-fractievoorzitter Stephan van Baarle verwijt Schoof niet stevig op te treden. Het zou de premier sieren als hij zou 'normeren', zegt Van Baarle.

Maar Schoof kwam niet alleen onder vuur te liggen van de oppositiepartijen. Opmerkelijk genoeg kreeg hij ook te maken met PVV-leider Geert Wilders. Volgens de leider van coalitiepartij PVV had de premier twee van zijn ministers die racist werden genoemd door Partij voor de Dieren-leider Esther Ouwehand, veel harder moeten verdedigen. "Slappe hap, als mijn mensen racist worden genoemd moet u boos worden."

Bekijk dat hier:

Schoof die partijloos is en dus geen steun heeft van zijn partij in de Kamer, werd uiteindelijk geholpen door CDA-leider Henri Bontenbal. Die reageerde woedend op de aanval van Wilders op Schoof.

Vernederd

Bontenbal wijst erop dat juist de oppositiepartijen Schoof het voordeel van de twijfel geven en het kabinet op punten best willen steunen. "Ik schrik ervan dat juist de grootste partij die deze premier naar voren heeft geschoven dit flikt." Hij noemt de actie van Wilders 'totaal onverantwoord'. Een groot deel van de Tweede Kamer roffelde instemmend op de Kamerbankjes.

"Het staat mij vrij mijn woorden te kiezen, en het staat de heer Wilders vrij zijn woorden te kiezen", reageerde Schoof afgemeten.

Bontenbal kreeg bijval van andere fractievoorzitters. ChristenUnie-fractievoorzitter Mirjam Bikker vindt het 'waanzinnig' hoe Wilders Schoof aanviel. "Ik hoop dat dit de laatste keer is." Volgens D66-leider Rob Jetten is Schoof door Wilders 'vernederd' en vervolgens op X 'gevierendeeld'. Schoof zegt dat hij dat zelf anders heeft ervaren.

De leiders van de coalitiepartijen reageerden niet tijdens het debat op de aanval van Wilders op Schoof. Zij reageerden op X, in de lunchpauze van het debat.

'Schoof is boksbal van iedereen, geen fractie of mandaat om op terug te vallen'

"Dit is geen fijn begin voor Dick Schoof als premier. Hij fungeert als boksbal van de linkse oppositie, boksbal van Wilders en staat aan het hoofd van een kabinet met ministers die verschillende uitingen doen. Premier Schoof was even de eenzaamste man in Den Haag", ziet politiek verslaggever Fons Lambie.

"Dit is Schoofs eerste Kamerdebat, dus met nul debat-ervaring. Dus al met al bleef hij nog redelijk overeind in het debat. Maar het illustreert zijn moeilijke positie. In het debat kreeg hij alleen bemoedigende woorden van Bontenbal en Bikker, en dat was eerder een soort medelijden. Je ziet dat de partijloze premier geen fractie of mandaat heeft om op terug te vallen. Dus hij zal zelf genoeg macht en gezag moeten opbouwen. Dat wordt dé uitdaging voor Dick Schoof."

Dualisme

Schoof stelde later in het debat dat het kabinet het regeringsprogramma gaat schrijven, en dat de coalitiepartijen PVV, VVD, NSC en BBB daar niet aan deelnemen. "Dat is aan het kabinet. In principe is daarin geen rol voor de fractieleiders voorzien. De regering regeert en het parlement controleert." Eerder bleef dat nog onduidelijk.

Wel zal er op een gegeven moment met de coalitiepartijen worden gesproken. "Dat er aan het eind van de zomer politiek overleg zal plaatsvinden, dat is van alle tijden", aldus Schoof. 

Schoof benadrukte ook dat er geen regulier overleg komt tussen het kabinet en de vier fractieleiders waar 'zaken worden voorgekookt'. Dat zou volgens hem in strijd zijn met het afgesproken dualisme waarbij er veel meer afstand is tussen het kabinet en het parlement.