NAVO-top in Washington wordt debuut premier Schoof op wereldtoneel

Na veertien jaar Mark Rutte zal het even wennen zijn dat Nederland nu door iemand anders wordt vertegenwoordigd. Schoof is vanwege zijn achtergrond als ambtenaar in internationale kringen een relatief onbekende. De NAVO-top is een goede gelegenheid om daar in één klap verandering in te brengen.

Ontmoeting met Biden?

Geprobeerd wordt daarom om zoveel mogelijk één-op-ééngesprekken met andere leiders in te plannen. Of de Amerikaanse president Joe Biden tijd heeft voor een persoonlijke ontmoeting met Schoof is nog niet helemaal zeker. In ieder geval zien de twee elkaar wel bij het diner op het Witte Huis dat Biden de overige regeringsleiders aanbiedt.

Andere namen op het Nederlandse wensenlijstje zijn de Franse president Emmanuel Macron, de kersverse Engelse premier Kier Starmer en de Duitse bondskanselier Olaf Scholz, maar het programma is nog volop in beweging. Al wel zeker is Schoof van een gesprek onder vier ogen met de Oekraïense president Volodymyr Zelensky.

Steun aan Oekraïne

De belangrijkste agendapunten van de top laten zich gemakkelijk samenvatten: Oekraïne, Oekraïne en Oekraïne. Het bondgenootschap wil een grotere rol spelen in de militaire steun aan Oekraïne. De 32 NAVO-landen hopen daarover op deze top in Washington afspraken te kunnen maken.

De huidige secretaris-generaal van de NAVO, Jens Stoltenberg, opperde eerder dit jaar om een fonds van 100 miljard euro in het leven te roepen voor Oekraïne, maar dat plan is een stille dood gestorven.

40 miljard

Een nieuw voorstel om de steun die Oekraïne de afgelopen jaren kreeg ook de komende jaren vol te houden, lijkt het wel te gaan halen. Dat betekent dat Oekraïne op ten minste 40 miljard euro per jaar kan rekenen aan militaire steun van NAVO-landen. Over 2024 zou er zeker al een akkoord zijn, of Oekraïne ook de jaren daarna al zeker kan zijn van de omvang van militaire steun is nog onduidelijk.

Historie

Het is niet zonder reden dat voor Washington D.C. is gekozen voor deze NAVO-top. Dit jaar wordt de 75ste verjaardag van het bondgenootschap gevierd. Op 4 april 1949 tekenden twaalf landen hier het NAVO-verdrag, met als belangrijkste afspraak om elkaars veiligheid te garanderen in een onveilige wereld.

Leidde de NAVO de afgelopen jaren een zieltogend bestaan en werd openlijk de vraag gesteld of het bondgenootschap nog wel toekomst heeft, sinds het uitbreken van de oorlog in Oekraïne is het bondgenootschap weer springlevend.

Defensieuitgaven

NAVO-landen voeren in rap tempo hun defensieuitgaven op. Eindelijk voldoet het merendeel van de lidstaten aan de afspraak om ten minste 
2 procent van de uitgaven aan defensie te besteden. En in veel landen klinkt nu dat dit een minimum is, en dat de uitgaven nog veel verder omhoog moeten.

Wel zijn er grote zorgen over de aanstaande verkiezingen in de Verenigde Staten. Want komt de toekomst van de NAVO mogelijk toch op losse schroeven te staan als Donald Trump zou worden herkozen? Het is algemeen bekend dat Trump geen groot fan is van de NAVO. Gevreesd wordt dat hij er na een herverkiezing de stekker uit zal trekken.

Mark Rutte

Het is een van de redenen waarom Mark Rutte werd gezien als een geschikte kandidaat om secretaris-generaal te worden. Als er iemand is die het ego van Trump kan kietelen, dan is het Rutte wel, zo heeft hij eerder al laten zien. Mocht Trump worden herkozen dan zal Rutte al zijn diplomatieke skills moeten inzetten om 'The Donald' bij het bondgenootschap te houden.

Ook al is intussen zeker dat Rutte Stoltenberg zal opvolgen als secretaris-generaal, toch is hij er op deze top nog niet bij. Hij begint pas in oktober en heeft nu nog geen officiële rol. Hij reist daarom ook niet naar Washington af. De eerste grote NAVO-top onder Ruttes leiding is over een jaar in Den Haag.