Raad van State veegt vloer aan met wetsvoorstel huurbevriezing: 'Niet indienen'

Bevriezen van huren van woningen van woningbouwcorporaties per 1 juli is in strijd met het principe van gelijke behandeling. Dat schrijft de Raad van State in een advies over het wetsvoorstel van woonminister Mona Keijzer (BBB) die de huurbevriezing regelt. Het plan is bij het maken van de Voorjaarsnota bedacht om consumenten meer financiële lucht te geven. Vooral de PVV hecht veel waarde aan deze 'boodschappenbonus'. 

Felle kritiek

De huur van consumenten die in de sociale sector van particulieren huren mogen volgens het wetsvoorstel, in tegenstelling tot die van corporatiewoningen, wel worden verhoogd.

Daarmee wordt een direct onderscheid gemaakt tussen twee groepen huurders die zich in de kern in dezelfde situatie bevinden, aldus de RvS. "Daarmee is het wetsvoorstel in strijd met het gelijkheidsbeginsel."

Zorgplicht

De raad wijst ook op de zorgplicht van de overheid. Door het wetsvoorstel kunnen woningcorporaties namelijk naar schatting 85.000 minder woningen bouwen en er zullen 365.000 minder woningen worden verduurzaamd, aldus de RvS.

"Ook is het denkbaar dat onderhoud en renovatie worden uitgesteld en dat sommige woningcorporaties vastgoed moeten verkopen om aan de financiële eisen te voldoen", vervolgt de raad zijn kritiek. "Dit staat op gespannen voet met de doelstellingen van de regering ten aanzien van nieuwbouw en verduurzaming en vormt een ernstige tekortkoming in het licht van de grondwettelijke zorgplicht van de overheid op dit terrein."

'Grote tijdsdruk'

De raad is ook niet te spreken over de manier waarop het ministerie het wetsvoorstel heeft gemaakt. De raad noemt het 'evident' dat het voorstel onder grote tijdsdruk tot stand is gekomen, 'waardoor de reguliere stappen en bijbehorende waarborgen in het wetgevingsproces niet zijn gevolgd'. "Een zorgvuldige wetsvoorbereiding meer is dan een formaliteit", haalt de RvS uit naar regering.

Verder is het wetsvoorstel niet voorzien van een adequate probleemanalyse, zegt de raad. Deze stelt dat het onduidelijk is wat het centrale probleem is, welke groepen door dat probleem geraakt worden, wat de context is van de problematiek en welke informatie wordt gebruikt ter onderbouwing van de noodzaak tot overheidsingrijpen.

Wilders

Het oordeel van de Raad van State over de huurbevriezing is vernietigend, zegt politiek verslaggever Fons Lambie. "Huurders worden ongelijk behandeld en de compensatie is ontoereikend. Ook in de Kamer hebben bijna alle partijen moeite het met plan. Minister Keijzer werkt aan een Kamerbrief, maar het is niet duidelijk of dat een oplossing gaat bieden voor alle problemen rond dit voorstel.

De huurbevriezing was zo ongeveer het belangrijkste onderhandelingsresultaat van PVV-leider Wilders tijdens de voorjaarsnota. Tot nu toe houdt de PVV vast aan het plan, maar deze week moet duidelijk worden of het überhaupt kan worden uitgevoerd. Terwijl Wilders de coalitie in zijn greep houdt met een migratie-ultimatum, dreigt hij ondertussen te moeten toegeven op een ander belangrijk punt."

Eerder was er al grote weerstand uit de Tweede Kamer tegen het wetsvoorstel. En woningcorporaties zijn zo tegen, dat ze naar de rechter zijn gestapt om de huurbevriezing ongedaan te maken. Volgens budgetinstituut Nibud is huurbevriezing voor sociale huurwoningen niet noodzakelijk, omdat de salarissen dit jaar harder stijgen dan de huren. 

En ook verantwoordelijk minister Keijzer waarschuwde zelf dat huurbevriezing nadelen heeft. Zo loopt de staatskas 600 miljoen euro mis uit het Europese Coronaherstelfonds.

Wet is niet af

Keijzer wil de wet snel in werking laten treden om huurverhogingen op 1 juli voor te zijn. De wet die ze aan de Raad van State heeft voorgelegd, is niet af, heeft ze daarom meermaals benadrukt. Over onder meer compensatie voor corporaties wordt nog nagedacht.

Het onderscheid tussen corporatiehuurders en particuliere huurders staat volgens Keijzer al wel vast. Het zou onmogelijk zijn om particuliere pandjesbazen te compenseren voor huurinkomsten die ze mislopen door de huurbevriezing.

Hoogleraar woningmarkt Peter Boelhouwer zei eerder in de uitzending van RTL Z al dat de bevriezing funest gaat uitpakken voor de woningmarkt: