Hele wereld kijkt naar Den Haag, NAVO-top gaat beginnen

Gisteren noemde NAVO-baas Mark Rutte de top, waarvoor 27.000 agenten worden ingezet, al 'historisch.' De NAVO staat volgens Rutte op het punt een 'historisch besluit te nemen' over hogere defensie-uitgaven. Over de uitkomst was Rutte, die er maar wát trots op is dat de top in zijn 'hometown' is, al vrij positief. 

Slotverklaring

Dat heeft een reden. De NAVO-landen zijn het al eens geworden over een nieuwe, veel hogere norm voor defensie-uitgaven. Kijk hier wat Rutte daar gisteren al over zei: 

"In deze dagen gaat veel aandacht naar de oorlog tussen Israël en Iran en de Amerikaanse aanval op Iran. Ook van de regeringsleiders. Maar wat concreet in Den Haag wordt afgesproken is zeker historisch", zegt ook politiek verslaggever Fons Lambie. "Dat NAVO-landen 5 procent van hun bruto binnenlands product aan defensie willen uitgeven, is echt fors en was jaren geleden ondenkbaar."

'Belofte van Den Haag'

Maar hoe hard is de 'belofte van Den Haag' eigenlijk? "Rutte heeft de 5 procent opgedeeld in 3,5 procent defensie-uitgaven en 1,5 procent defensie-gerelateerde uitgaven, zoals infrastructuur en cybersecurity. Die 1,5 procent is sowieso boterzacht, want de invulling is ontzettend vaag. Het is Ruttes compromis om de Amerikaanse president Trump een tastbaar resultaat te geven." 

Verschillende landen, zoals Spanje, België en Slowakije willen 'flexibel' met de 5 procent omgaan. "Spanje is op het laatste moment akkoord gegaan met de tekst door te zeggen dat elk land zelf de vrijheid heeft om naar de 5 procent te gaan. Dat maakt het allemaal nog wat vager. Pas over een aantal jaren weten we of de 'belofte van Den Haag' niet een loze belofte was." 

Gisteren werd ook definitief bevestigd: Donald Trump komt naar Den Haag. Door de ontwikkelingen in het Midden-Oosten was Trumps komst lange tijd onzeker. 

Nu is het de vraag hoe de Amerikaanse president zich opstelt, zegt Lambie. "Trump is behoorlijk onvoorspelbaar. In zijn vorige termijn heeft hij gedreigd om de NAVO te verlaten en hij heeft al vaker gezegd dat hij niet langer wil opdraaien voor de Europese veiligheid. Het jarenlange onwrikbare bondgenootschap tussen Washington en Europa staat al een tijdje op losse schroeven. Wat hebben we nog aan elkaar, zo klinkt aan beide zijden van de oceaan. Dat maakt dat op deze top toch een bepaalde onzekerheid hangt."

The Beast

Trumps extreem beveiligde dienstwagen The Beast zal hem tijdens de NAVO-top door ons land vervoeren. En dat voertuig is er al. Net als goederen en personen van de US Secret Service, het beveiligingsteam van de Amerikaanse president.

Ook door Nederland worden kosten noch moeite gespaard. In deze video leggen we je uit hoeveel aan de NAVO-top is uitgegeven:

Ook de Oekraïense president Zelensky komt naar Den Haag. Hij zal de Tweede Kamer toespreken. Maar verder heeft hij een vrij bescheiden rol.

Een hoofdrol voor Volodymyr Zelensky zag de Amerikaanse president niet zitten: Trump vindt al langer dat de oorlog in Oekraïne vooral een Europees probleem is. "Bij eerdere NAVO-toppen droomde Zelensky nog hardop van een NAVO-lidmaatschap voor zijn land. Dat is ver weg en komt ook deze top niet dichterbij", zegt verslaggever Lambie.

Diner van de koning

Zelensky schuift wel aan bij het diner dat koning Willem-Alexander organiseert voor de leiders van de NAVO-top. Dat is vanavond. 

De koning kwam gisteren al een kijkje nemen in het World Forum, de plek waar de NAVO-leiders gaan vergaderen:

Wanneer Trump precies in Nederland landt is onbekend. Naar verwachting komt hij aan het einde van de middag of aan het begin van de avond aan. De wereldleiders zullen vandaag één voor één binnendruppelen. 

Vliegtuigspotters die op Schiphol wachten op de vele regeringstoestellen kunnen dus hun lol op. 

Midden-Oosten

De top dreigt overschaduwd te worden door de internationale spanning in het Midden-Oosten. Gisteren werd bekend dat Iran Amerikaanse bases heeft aangevallen in Irak en Qatar als vergelding voor Amerikaanse bombardementen op atoominstallaties in het land. Die escalatie in het Midden-Oosten zal zeker voelbaar zijn. 

En ook in Den Haag kan het onrustig worden met demonstraties of cyberaanvallen. Tienduizenden agenten en militairen staan paraat mocht het uit de hand lopen.

Hier kun je het hele programma lezen van de NAVO-top.