Volgend kabinet moet 7 miljard besparen, adviseren topambtenaren
Om de overheidsfinanciën op orde te houden, moet het volgende kabinet flink ingrijpen. Een groep topambtenaren, verenigd in de Studiegroep Begrotingsruimte, adviseert om het begrotingstekort structureel te verminderen met 7 miljard euro in 2030. Dat kan door te bezuinigen of de belasting te verhogen.
Volgens de topambtenaren is ingrijpen nodig omdat anders de staatsschuld komende jaren oploopt. "Wat wij belangrijk vinden is om de staatsschuld te stabiliseren", zegt secretaris-generaal Bas van den Dungen van Financiën. "Daarvoor is het nodig om 7 miljard euro te vinden op de begroting, om op een tekort uit te komen van twee procent."
Een extra buffer moet er voor zorgen dat Nederland niet telkens tegen de Europese grens van drie procent begrotingstekort aanhikt en voorkomen dat het beleid steeds moet worden bijgesteld om daaronder te blijven.
Doorschuiven
Het is de veertiende keer dat de topambtenaren in de aanloop naar de verkiezingen met aanbevelingen komen voor de volgende kabinetsperiode. Bij de vorige verkiezingen adviseerde deze denktank van ambtenaren nog om 17 miljard euro bij elkaar te sprokkelen. Het huidige advies valt een stuk lager uit.
Toch zal het niet makkelijk zijn om 7 miljard euro aan bezuinigingen of belastingverhogingen te vinden, zegt Van den Dungen. "Dat is een stevige opgave. Tegelijkertijd is het een opgave waarvan we denken dat het kan."
Vergrijzing
Grote boosdoener van de oplopende staatsschuld is de vergrijzing. De kosten voor zorg en AOW stijgen de komende decennia explosief. Zonder ingrijpen loopt de staatsschuld op tot maar liefst 126 procent van het bbp in 2060. Ter vergelijking: de Europese norm ligt op 60 procent. "Als we niets doen, schuiven we de rekening door naar onze kinderen en kleinkinderen", waarschuwt de studiegroep.
Om de zorguitgaven te beteugelen, adviseren de ambtenaren om nog eens goed te kijken welke zorgkosten in de toekomst nog wel moeten worden vergoed en welke niet.
Een ander opvallend voorstel is om ook AOW’ers te laten meebetalen aan hun eigen uitkering. Nu betalen alleen werkenden AOW-premie, terwijl het aantal gepensioneerden blijft stijgen. "Een eerlijke verdeling van de lasten is noodzakelijk," aldus het rapport.
NAVO-norm
Een volgend kabinet staat bovendien voor een aantal nieuwe uitgaven die nog niet in de begroting zijn verwerkt. Zo dwingen de afspraken die binnen de NAVO zijn gemaakt om de defensie-uitgaven te verhogen tot 3,5 procent van het bruto binnenlands product in 2035 landen om miljarden extra vrij te spelen voor defensie.
De topambtenaren waarschuwen dat het een 'forse opgave' zal zijn om dat geld te vinden. Daarnaast is extra geld nodig om bijvoorbeeld de klimaatdoelen te halen, of het stikstofprobleem op te lossen.
