Jetten mag nadenken over met wie hij gaat regeren: 'Kans groot dat hij premier wordt'

D66 is de grote winnaar en komt voorlopig uit op 27 zetels. Op de tweede plaats staat de PVV van Geert Wilders. Zijn partij verliest flink en haalt niet meer dan 25 zetels. Ook voor GroenLinks-PvdA was het een teleurstellende avond. De partij leek te strijden om het Torentje, maar komt niet verder dan 20 zetels. Direct daarna volgt het CDA met 19 zetels. 

Voor de VVD viel het allemaal reuze mee In de peilingen stonden de liberalen lang op flink verlies, maar dat wordt nu mogelijk beperkt tot 1 zetel minder in de Kamer. JA21 gaat van 1 zetel naar 9 zetels.

Bij D66 werd met grote blijdschap gereageerd:

Wat zijn de mogelijkheden van Jetten straks? "Een middenkabinet met D66, VVD, CDA en GroenLinks-PvdA heeft een hele ruime meerderheid van 89 zetels", zegt politiek verslaggever Fons Lambie. "Over links, met GroenLinks-PvdA en CDA haalt D66 maar 66 zetels."

"Maar het centrum-rechtse kabinet – de wens van VVD, van Yesilgoz – lijkt het ook te halen. Over rechts met VVD, CDA en JA21 is een meerderheid binnen met 78 zetels. Jetten kan vanavond de verkiezingen winnen, maar reken maar dat de VVD een centrum-rechts kabinet wil afdwingen", aldus Lambie.      

Jetten reageerde dolblij op het behaalde resultaat:

De kans dat Jetten de nieuwe premier wordt, is heel waarschijnlijk. 

Van de andere partijen is alleen de PVV twee zetels van D66 verwijderd – en dus zou Wilders nog een theoretische kans hebben de grootste te worden. Maar omdat geen enkele andere grote partij met de PVV wil regeren, is de kans dat Wilders premier wordt zo goed al nul.

Bekijk hier de reactie van Wilders:

Hier moet Wilders de tol betalen van een heel tamme campagne, zegt Lambie. "En voor Jetten geldt het tegenovergestelde. Die was overal aanwezig, vrolijk en vol energie."

"Dit is de avond van Rob Jetten. Daar zit de grootste winst vanavond. Een historische uitslag voor D66. Wat Jetten zeker geholpen heeft, is zijn deelname aan het eerste RTL-verkiezingsdebat. Daar kon hij aan meedoen omdat Geert Wilders afzegde. Het optreden van Jetten heeft hem geen windeieren gelegd", zegt Lambie.

GroenLinks-PvdA grote verliezer

Naast de PVV is GroenLinks-PvdA de grote verliezer. Het is de fusiepartij niet gelukt zetelwinst te halen. Sterker: 5 zetels verlies. En dus treedt lijsttrekker Frans Timmermans af.

De Utrechtse burgemeester, PvdA-partijkanon Sharon Dijksma, had tijdens de uitslagenavond van RTL al gewaarschuwd dat de verliezer nog weleens 'een halve bestek-la vol messen' in zijn of haar rug krijgt, 'en dat is heel slechte zaak'. Maar dat kon zijn aftreden niet voorkomen.

Hier maakt Timmermans zijn aftreden bekend:

Bij de VVD daarentegen kan de vlag uit. Waar aan het begin van de campagne de liberalen er heel slecht voor stonden en al openlijk werd gespeculeerd op een vertrek van lijsttrekker Dilan Yeşilgöz, staan de VVD'ers nu zingend en dansend op de planken. Ook al is het door haar zo zeer gewenste rechtse kabinet nog ver weg, toch is dit volgens Lambie 'de politieke comeback van het jaar'.

Bij het CDA is de sfeer toch terneergeslagen. Lang leefden de christendemocraten in de hoop dat hun voorman Henri Bontenbal de nieuwe premier zou worden. Maar een grote uitglijder bij Nieuwsuur over de rechten van homoseksuele jongeren op christelijke scholen deed het tij keren.

Versnipperd         

Tegelijk is het CDA bijna viermaal zo groot als het was: van 5 naar 19 zetels. Toch is de realiteit in de Nederlandse politiek dat, als je daarvóór het premierschap in beeld had, niet de grootste worden toch voelt als een nederlaag. Ondanks de 14 zetels erbij.

"Je ziet een versnipperd politiek landschap", zegt Lambie. Hij wijst erop dat een paar verkiezingen geleden de VVD met 31 zetels de grootste was. Nu lijkt een partij met 27 zetels de grootste te worden. En de nummer twee heeft er 25.