Liever in oppositie: VVD-stemmers keren GroenLinks-PvdA de rug toe

66 procent van de VVD-stemmers wil liever de oppositie in dan samenwerken in een kabinet met GroenLinks-PvdA, blijkt uit onderzoek onder de leden van het RTL Nieuwspanel. VVD-kiezers (95 procent) willen graag een centrumrechts kabinet van D66, VVD, CDA en JA21. Maar daar zijn D66-stemmers dan weer niet voor te porren, slechts 36 procent van hen wil een centrumrechts kabinet.

En de kiezers op beide partijen zijn stelliger geworden dan vlak na de verkiezingen. Zo vond een dag na de verkiezingen nog 56 procent van de D66-kiezers een centrumrechts kabinet acceptabel. Dat is een week later 36 procent. D66'ers hebben behoefte aan 'stabiliteit', willen geen 'gekke constructies' zoals minderheidskabinetten of gedoogsteun, en dus is er maar één optie, zeggen ze: een middenkabinet.

Maar VVD-stemmers zijn juist weer minder toeschietelijk geworden ten opzichte van zo'n middenkabinet. Zij vinden zo'n kabinet, waarin samengewerkt moet worden met GroenLinks-PvdA, nóg minder acceptabel dan vorige week donderdag, van 23 procent toen naar 18 procent nu.

De VVD heeft er in de verkiezingen een belangrijk punt van gemaakt om ná de verkiezingen niet te zullen samenwerken met GroenLinks-PvdA. Een verkiezingsbelofte die de liberalen niet willen breken. En de VVD-stemmers zijn dat met de partij eens.

Van de VVD-kiezers wil 66 procent liever de oppositie in dan met GroenLinks-PvdA samenwerken in een kabinet. Dat lijkt voor een groot deel te verklaren door de keuze voor Jesse Klaver als fractievoorzitter. Respondenten geven als reden: 'De PvdA is dood', 'nooit met GroenLinks' en 'de partij is nu echt extreemlinks geworden'.

'VVD onder Yeşilgöz vaart steeds scherper aan de wind'

"Dit is niet verbazingwekkend. Als de VVD-leider in de campagne GroenLinks-PvdA afwijst en nu ook in de formatie keihard uitsluit, dan zie je dat de VVD-kiezers daar steeds meer in meegaan. Kiezers laten zich voor een deel ook leiden door hoe een partij zich opstelt", zegt politiek verslaggever Fons Lambie.

"Waar de VVD zich onder Rutte vroeger opstelde als bestuurderspartij die met iedereen wilde regeren, vaart de VVD onder Yeşilgöz steeds scherper aan de wind. De fusiepartij GroenLinks-PvdA is door Yeşilgöz omschreven als 'een partij met radicale elementen' en dat is echt een andere toon dan toen de VVD tien jaar geleden nog met warme gevoelens sprak over de PvdA in 2015, toen de beide partijen samenwerkten in het kabinet Rutte-II."

"Bij andere partijen merk je irritatie, het zet kwaad bloed dat de traditionele bestuurderspartij VVD zich zo hard opstelt. Bij de VVD zeggen ze: wij houden vast aan die blokkade, want anders overleven we het niet. Komende week wordt bepalend: wat wordt het advies van verkenner Koolmees? Hoe kan hij de patstelling tussen VVD en D66 doorbreken? Want zowel Rob Jetten als Yeşilgöz wil een andere kant op. En dat zie je ook terug in de uitslagen van D66. Ook daar heeft de achterban een heel sterke voorkeur voor een middenkabinet met GroenLinks-PvdA. Toch zal een van de kopstukken uit het schuttersputje moeten komen."

VVD-leider Yeşilgöz heeft verkenner Koolmees deze week laten weten voor een 'centrumrechts' kabinet te willen gaan, zonder meerderheid in de Kamer. D66'er Jetten herhaalde opnieuw zijn voorkeur voor een brede meerderheidscoalitie met VVD, GroenLinks-PvdA en CDA:

Verantwoording

Het onderzoek is uitgevoerd op 5 en 6 november 2025 onder ruim 23.000 leden van het RTL Nieuwspanel. Het onderzoek is na weging representatief voor vijf variabelen, namelijk: leeftijd, geslacht, opleiding, werkzaamheid en politieke voorkeur (stemgedrag Tweede Kamerverkiezingen 2023). Het RTL Nieuwspanel telt ruim 64.000 leden.

Wil jij voortaan ook meedoen aan onderzoeken van het RTL Nieuwspanel? Meld je dan hier aan!