Nibud: laagste inkomens gaan erop achteruit, verder iedereen grotere koopkracht

Dat zegt het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting, Nibud, op basis van een jaarlijkse koopkrachtberekening.

Alleenstaanden met een laag inkomen gaan er, in vergelijking met vorig jaar, tussen de 65 euro en 75 euro per maand op achteruit. Dat komt vooral doordat de energietoeslag die er vorig jaar nog was, dit jaar is afgeschaft. Een deel van de gezinnen kan zich dit jaar nog wel melden bij een speciaal noodfonds, desondanks geldt voor deze groep een verslechtering van de koopkracht, zegt het Nibud.

"Het is problematisch dat de groep die eigenlijk al niks kon missen er nu op achteruitgaat", zegt Nibud-directeur Arjan Vliegenthart tegen RTL Nieuws. "Voor de formerende partijen wordt wel duidelijk dat hier iets aan gedaan moet worden, helemaal nu het de afgelopen tijd zo veel over bestaanszekerheid is gegaan."

Gezinnen met kinderen

Gezinnen gaan er door de verhoging van andere toeslagen juist wel op vooruit. "Als je werkt en kinderen hebt, stijgt je koopkracht het meest", zegt Vliegenthart.

In veel cao’s zijn al afspraken gemaakt over loonstijgingen en ook dit jaar stijgen de lonen verder, zo is de verwachting. Werknemers houden bovendien netto iets meer loon over, omdat de heffingskortingen zijn verhoogd.

Huishoudens met kinderen gaan er in veel gevallen ook op vooruit omdat de kinderbijslag en het kindgebonden budget zijn gestegen en de regels zijn aangepast. "De bedragen van deze toeslag zijn fors verhoogd", zegt het Nibud. "Dat merken zowel werkenden als huishoudens met een uitkering."

Volgens de voorlichter kunnen tweeverdieners met kinderen er tussen de 100 en 300 euro per maand op vooruit gaan. "En zo'n gezin merkt dat in het doen van boodschappen, als ze op vakantie gaan of bijvoorbeeld bij het tanken", stelt Vliegenthart. 

Voor alleenstaanden geldt dus juist een verslechtering van de koopkracht, zegt het Nibud. Hoeveel je er op voor of achteruit gaat, kun je opzoeken in onderstaande tool.

Het Nibud maakt ook een kanttekening bij het feit dat veel mensen erop vooruit gaan, want volgens Vliegenthart is het meer 'op adem komen'. Hoewel de energieprijzen weer zijn gedaald, zijn veel producten er niet goedkoper op geworden en is de inflatie nog steeds relatief hoog. 

"Voor veel mensen blijft het financieel een onzekere tijd", zegt de directeur. "De verhogingen van uitkeringen en het minimumloon garanderen bij lange na nog niet voor iedereen een aanvaardbaar bestaansminimum. De afgelopen twee jaar zijn nog niet helemaal gecompenseerd."

'Niet verrassend'

SP-leider Jimmy Dijk vindt het feit dat de laagste inkomens erop achteruitgaan niet verrassend. Volgens hem past dit bij een tendens die hij al een tijdje ziet. "Een groeiende tweedeling in de samenleving met meer miljonairs en miljardairs." Volgens hem kun je daar op korte termijn wat tegen doen door het bevriezen van de huren. "Dat is voor heel veel mensen een belangrijke kostenpost." Ook noemt hij het afschaffen van het eigen risico als optie. "Zo snel mogelijk."

Daarnaast ziet hij dat door het afschaffen van de energietoeslag en het energieplafond mensen met de smalste beurs in de problemen raken. "Het domste wat kon gebeuren was het afschaffen van het energieplafond en energietoeslagen als mensen de afgelopen jaren al in de problemen zaten. Daardoor zullen mensen door het ijs zakken en in nog grotere problemen komen, terwijl we ook zien dat de rijksten van dit land erop vooruitgaan."

Frans Timmermans, lijsttrekker van GroenLinks-PvdA, noemt het op X 'heel zorgelijk' dat mensen met een kleine portemonnee erop achteruitgaan. "Zij hadden al moeite met rondkomen en dat wordt nu nog erger", schrijft hij. "Ik wil zo snel mogelijk een debat, zodat we extra hulp kunnen bieden."