Europa vreest voor 'Trump-belasting' bij nederlaag Harris

Over twee maanden kiest de VS een nieuwe president. Op dit moment is nog onzeker wie dat wordt: Kamala Harris namens de Democratische Partij, of oud-president Donald Trump die hoopt op een tweede termijn namens de Republikeinen. In de peilingen gaan de twee gelijk op.

In Brussel wordt achter de schermen druk gewerkt aan economische scenario's. Daarbij trekt één plan van Trump vooral de aandacht. Hij zegt als president een ​​heffing van 10 procent te zullen invoeren op alle goederen die de VS importeert uit het buitenland. Dit als straf voor andere landen die de VS zouden 'oplichten en onze banen stelen', zei Trump vorige maand.

'Maakt leven duurder'

Van de kant van Harris hoeven we niet zo'n heffing te verwachten. Zij omschreef Trumps voorstel op het partijcongres van de Democratische Partij in Chicago als een 'nationale omzetbelasting' voor alle Amerikanen. "Noem het een Trump-belasting", zei Harris. De heffing zou de prijzen voor een gemiddeld Amerikaanse gezin verhogen met duizenden dollars per jaar.

Zo'n universeel tarief zou grote gevolgen hebben voor Europese landen. De VS en de EU zijn al decennia belangrijke handelspartners, waarbij de VS vooral diensten levert aan Europeanen en de EU-landen andersom vooral goederen exporteren naar Amerika. 

De landen in de eurozone exporteren jaarlijks voor ongeveer 460 miljard euro naar de VS. Dat is 16 procent van de totale export buiten de eurozone, waarmee de VS de belangrijkste exportpartner is.

Forse daling

De Europese Commissie schat dat een universeel tarief van 10 procent op die export ervoor zorgt dat de export naar de VS met bijna een derde daalt. Dat zou betekenen dat we 1,2 procentpunt economische groei mislopen in de EU.

Ook Nederland gaat dat merken: momenteel gaat zo'n 5 tot 6 procent van de Nederlandse export naar de VS. Het gaat naast ruwe aardolie en chemicaliën vooral om gespecialiseerde machines voor onder meer de landbouw- en chipindustrie, en om elektrische apparaten.

Het gaat voor een groot deel om in Nederland geproduceerde goederen, zegt econoom Jan-Paul van de Kerke van het Economisch Bureau van ABN Amro. "Dat zijn producten die hier in elkaar gezet worden en die vaak een hoge toegevoegde waarde hebben." Wordt Trumps tarief werkelijkheid, dan raakt dat de Nederlandse economie dus stevig de komende jaren.

De bank schat in dat het Nederlandse bbp (het bruto binnenlands product, oftewel alles wat we met elkaar verdienen) in dat geval na drie jaar zo'n 2 procent lager uitkomt in vergelijking tot een scenario zonder importheffingen. Dat komt neer op een bedrag van 20,7 miljard euro. "Niet alleen omdat je handel met de VS misloopt, maar ook omdat je dan wereldwijd een groeischok krijgt die Nederland indirect ook raakt", zegt Van de Kerke.

Voorbereidingen

Hoewel Trump zijn plan voor een universeel tarief van 10 procent nog niet in concreet beleid heeft gegoten, bereidt Europa zich alvast voor op een tegenreactie. Dat zagen we eerder gebeuren tijdens de eerste termijn van Trump (2017-2021). Zijn regering voerde toen importtarieven in op staal (25 procent) en aluminium (10 procent) - waarop de EU reageerde met extra importheffingen op circa 180 Amerikaanse producten, waaronder ook whisky, kleding en motoren. De handelsoorlog kostte motorbouwer Harley-Davidson destijds miljoenen.

Volgens bronnen van de Britse zakenkrant FT wil de EU zo'n tarievenstrijd dit keer graag voorkomen. De strategie daarbij is om de Amerikanen eerst te paaien met de belofte van meer import vanuit de VS, in ruil voor een uitzonderingspositie. Krijgt Europa die niet, dan stellen handelsexperts van de Europese Commissie voor om te dreigen met heffingen van 50 procent of meer op specifieke Amerikaanse producten.

Toch is het maar afwachten of de soep wel zo heet gegeten wordt, zegt Van de Kerke. "Zelfs als Trump de verkiezingen wint, betekent dat niet dat een universele heffing er sowieso komt. Het hangt er waarschijnlijk ook vanaf of hij het Amerikaanse Congres meekrijgt in zijn plannen. Het zijn ook voor de VS namelijk best wel fikse plannen die voor dat land zelf zullen leiden tot een hogere inflatie en een lagere groei."