Moeizame onderhandelingen op klimaattop gaan laatste fase in, angst voor mislukking

Opnieuw lopen vandaag tienduizenden mensen door de hoofdingang van het stadion in Bakoe, onderwerpen zich daar aan de strenge beveiliging en krioelen vervolgens door het conferentiecentrum. Kleine protesten zijn toegestaan, vooral van activisten die benadrukken dat rijke landen meer moeten betalen aan ontwikkelingslanden.

Deze top gaat vooral over financiën. Arme landen moeten zich aanpassen aan klimaatverandering, en ook zij moeten verduurzamen, en dat kost allemaal veel geld. De onderhandelingen verlopen tot nu toe uitermate stroef. 

Klimaatspecialist Heleen Ekker en politiek verslaggever Irene de Kruif zijn op de top. In de video hieronder beantwoorden ze jullie belangrijkste vragen. 

In de nieuwste onderhandelingstekst van vanochtend staan nog geen concrete bedragen genoemd. Duidelijk is wel dat de rijke landen, waaronder ook de EU, niet van plan lijken om de arme landen te geven waar ze om vragen. Op haar beurt vraagt de EU aan andere groepen landen om hun uitstoot van broeikasgassen sneller te verlagen.

Winkelmand

Eurocommissaris Wopke Hoekstra geeft aan bewust nog geen bedrag te willen noemen, omdat nog onduidelijk is welke landen bijdragen, en wat allemaal wordt meegeteld als het om klimaatfinanciering gaat. "Anders heb je wel een winkelmand met een bepaalde prijs, maar weet je nog niet wat erin zit", zei hij gisteren.

Vanochtend voegde hij daaraan toe dat vooral andere grote uitstoters hun klimaatbeleid moeten aanscherpen, zodat de opwarming beperkt blijft tot maximaal 1,5 graad. Op een gezamenlijke persconferentie met andere landen werd benadrukt hoezeer de gevolgen van klimaatverandering wereldwijd al merkbaar zijn.

Een vertegenwoordiger van Panama waarschuwt dat het ontbreken van ambitieuzere plannen een 'doodvonnis' voor zijn land betekent. Ook Mexico spreekt over een 'catastrofale toekomst', als de 1,5 graad niet gehaald wordt. Volgens een eerdere afspraak zijn landen verplicht om uiterlijk begin volgend jaar met een aangescherpt klimaatplan te komen.

Hulporganisaties verontwaardigd

Een belangrijk discussiepunt op deze top is dat de EU voor een deel inzet op private financiering, dus investeringen van bedrijven. Terwijl, zeggen ontwikkelingslanden, bedrijven niet snel geld zullen steken in maatregelen tegen klimaatverandering, zoals het bouwen van dijken, omdat daar geen geld mee te verdienen valt.

Ook westerse hulporganisaties reageren verontwaardigd op de Europese opstelling. "Wij noemen dit obstructie van de onderhandelingen", zegt Hilde Stroot van Oxfam Novib. "Ze houden al een jaar lang de kaarten tegen de borst. We zijn nu een dag of tien op de klimaattop, en nog altijd is er geen duidelijkheid."

Terwijl de tijd wel begint te dringen. Formeel eindigt de top morgen. Maar het is gebruikelijk dat klimaatconferenties doorlopen tot in het weekend. Deelnemers raken dan steeds meer vermoeid, en je ziet geregeld slapende mensen.

Nerveus

De sfeer op de top daalt wel onder de 1,5 graad. Er lopen overal jonge mensen rond in lichtgroene hesjes. Ze spreken journalisten aan, stellen vragen over gebruikte apparatuur en glimlachen vriendelijk, maar beantwoorden zelf geen vragen. Het maakt sommige westerse journalisten duidelijk nerveus. Azerbeidzjan is een dictatuur, waar media niet vrij kunnen opereren.

Ook is er onvrede over het aantal aanwezige lobbyisten voor de fossiele industrie. Volgens een rapport zouden er meer dan 1700 rondlopen. Milieuorganisaties roepen op tot meer transparantie over wie namens welk doel aanwezig is op de top.

Deelnemers houden er inmiddels rekening mee dat deze top gaat mislukken. Sommige landen lijken zelfs terug te willen krabbelen van hun afspraak vorig jaar om een 'transitie weg van fossiele brandstoffen' in te zetten. Volgens sommige onderhandelaars helpt het ook niet dat er deze keer veel afzeggingen waren van politieke leiders. 

Grootste leiders

"Ik denk dat het belangrijkste is dat we de grootste leiders hier niet hebben gezien", zegt Joyce Kimutai van de Keniaanse delegatie. "Dat kan het proces beïnvloeden. We verwachtten dat er concrete beslissingen zullen worden genomen, maar helaas zien we dat nu niet."