Experts houden hart vast na overname Twitter: 'Musk kan belofte niet waarmaken'

In een brief gericht aan zijn adverteerders gaf Musk uitleg over waarom hij het platform heeft gekocht. Hij benadrukt dat het gevaar op dit moment is dat sociale media versplinteren in extreemrechtse en extreemlinkse echokamers die voor verdeling zorgen in de samenleving. Musk wil van Twitter een digitaal stadsplein maken, schreef hij. "Waar een breed scala aan overtuigingen op een gezonde manier kan worden besproken."

Minder streng

Een van de grootste veranderingen die Musk wil doorvoeren, is een minder streng moderatiebeleid. Volgens Musk draagt dit bij aan een gezond debat.

Maar is dat wel zo? Volgens hoogleraar mediastudies Mark Deuze past zijn visie heel erg bij de wereld van Silicon Valley. "De ideologie daarbinnen is: wat wij doen, maakt de wereld beter. Het is de manier hoe mensen binnen die industrie met elkaar praten. Musk gelooft om die reden oprecht dat het hebben van zo min mogelijk spelregels en interventies het beste is. Maar juist dat werkt in de hand waar hij zo bang voor is: polarisatie."

Twee dagen geleden was Musk al binnen op het hoofdkantoor:

Eigenlijk schuilt er een enorme paradox in zijn aanpak, zegt Deuze. "Als je wilt dat mensen met verschillende overtuigingen elkaar tegenkomen, heb je algoritmes nodig en een actief moderatiebeleid. Een veelgehoorde mening is dat we door algoritmes in filterbubbels terecht komen, maar ze voorkomen dat juist. Dus op het eerste oog is het niet zo'n probleem als Trump terugkomt op het platform, maar dat wordt het wel als je hem volledig vrijlaat."

Spambots verslaan

Een ander doel van Musk is om de zogeheten spambots te verslaan. Dat zijn geautomatiseerde accounts die dezelfde dingen kunnen doen als echte mensen: tweets versturen, andere mensen volgen en posts van anderen liken of retweeten. Maar zulke bots worden ook gebruikt voor misleidende doeleinden. Ze kunnen bijvoorbeeld onwaarheden verspreiden of bepaalde politieke boodschappen promoten. 

Socialemediadeskundige Sonja Loth zegt dat het verbieden van deze spambots een belangrijk punt was in de overname van Twitter. "Musk beseft dat de waarde van Twitter er pas echt is zonder anonieme accounts en bots."

Geen garantie

Op Twitter zijn verschillende reacties te lezen. Veel mensen houden hun hart vast. "Alsof de poorten naar de hel zijn geopend", schrijft een bekende techjournalist. "De overname van Twitter door Elon Musk is niets minder dan een ramp voor de mensheid", schrijft Volkskrantcolumnist Sander Schimmelpennick.

Mediawetenschapper Linda Duits vreest ook het ergste. "Het gaat hier om vrijheid van media en vrijheid van meningsuiting, wat heel belangrijke pilaren zijn in een liberale democratie. Die wil je nooit in handen hebben van een heel rijk persoon zoals Musk. Een man die nu op basis van zijn wensen, waarden en grillen de regels kan bepalen op dit mondiale dorpsplein. Dat baart reden tot zorg."

'Geen enkele garantie'

Musk benadrukt dat hij Twitter niet heeft gekocht om er geld mee te verdienen. 'Ik doe het om te proberen de mensheid, waarvan ik hou, te helpen'.

Duits gelooft daar niets van. "Dat klinkt positief, maar je hebt nog steeds te maken met een rijk persoon die een groot platform wil besturen. Als hij het beste ermee voor heeft, laat hij dat bedrijf leiden door mensen die er verstand van hebben. Nu hebben we geen enkele garantie dat dit goed gaat uitpakken."

Ook zegt ze dat het heel moeilijk is om zo'n belofte te doen. "Omdat het een platform is waar gebruikers content maken en elkaars stemmen versterken. Dus hij kan de belofte niet waarmaken. Ik houd m'n hart vast."

Super-app

Deuze zegt dat voor Musk nog een andere belangrijke reden is om het platform over te nemen. "De focus ligt op dit moment erg op het minder strenge moderatiebeleid, maar het gaat uiteindelijk om wat hij van Twitter wil maken, namelijk: een alles-app."

De app moet, als het aan Musk ligt, gebruikers veel verschillende diensten aanbieden, naar het voorbeeld van het Chinese WeChat. "Het is een app waarmee we alles kunnen doen: nieuws lezen, gamen, rekeningen betalen enzovoort. Andere grote techbedrijven zoals Google, Apple en Meta proberen ook zo'n alles-app te maken. Het is de heilige graal van de media- en entertainmentindustrie, maar nog niemand is het gelukt."

Sonja Loth zegt dat Twitter nog een grote slag te slaan heeft als het gaat om het worden van zo'n alles-app. "Twitter is er nog niet in geslaagd om een goed verdienmodel te hebben. Ze zijn nog erg afhankelijk van advertenties. In vergelijking met WeChat, waar voor de gebruikers alles in één app zit, is Twitter een single medium. Je kunt met elkaar bijpraten, maar verder gebeurt er niets. Meta heeft dat met Facebook en Instagram al veel meer gedaan."

Top ontslagen

Meteen nadat de overname van Twitter rond was gekomen, ontsloeg Musk de huidige Twitter-topman Parag Agrawal. Volgens The New York Times zijn zeker vier leden van de top van Twitter meteen na de overname hun baan kwijtgeraakt. Eén van hen zou fysiek uit het hoofdkantoor in San Francisco zijn gezet.

Musk zou van plan zijn de rol van topman op zich te nemen tot een nieuwe topbestuurder is gevonden.