Gemengde reacties op nieuw klimaatbeleid: 'Hele sector in de problemen'
Klimaatbeleid moet draagbaar, haalbaar en uitvoerbaar zijn, stelt het onderhandelaarsakkoord tussen PVV, NSC, VVD en BBB. Een nieuwe regering wil zich aan de bestaande afspraken houden, maar geen koploper in Europa zijn. Dat zorgt voor gemengde reacties.
De partijen willen huishoudens en kleine ondernemers helpen bij het verduurzamen van hun woningen en bedrijfspanden, omdat dit voor een lagere energierekening zorgt. Maar ze willen af van de verplichting om vanaf 2026 een warmtepomp aan te schaffen, op het moment dat een cv-ketel aan vervanging toe is. Ook worden subsidies voor elektrische auto’s afgeschaft.
Stond er in het verkiezingsprogramma van de PVV nog dat alle klimaatmaatregelen 'direct door de shredder' gaan, nu wordt gesproken van een 'grote impuls' in onder meer de energietransitie. De verduurzaming van het wagenpark blijft gestimuleerd worden en er wordt ingezet op meer eigen duurzame energieproductie. De afhankelijkheid van 'onbetrouwbare landen' moet daarmee verminderen.
'Met de juiste maatregelen wordt groene groei bevorderd en schadelijke uitstoot verminderd', staat in het nieuwe politieke akkoord. De partijen willen vooral mensen met een laag of middeninkomen helpen in de energietransitie. Speciale aandacht wordt besteed aan mensen die een hogere energierekening krijgen, nadat ze worden aangesloten op een warmtenet.
Klimaatfonds blijft toch bestaan
Tegelijk wordt ook de aangekondigde verhoging van de CO2-heffing voor grote uitstoters teruggedraaid. Met maatwerkafspraken willen de partijen de industrie concurrerend houden. Ook wordt gekeken of er met meer bedrijven maatwerkafspraken gemaakt kunnen worden, dan nu al het plan is.
Het Klimaatfonds met daarin miljarden euro’s blijft bestaan. In de verkiezingscampagne pleitten PVV, BBB en NSC nog voor afschaffing ervan. Nu zeggen de partijen dat het fonds gebruikt moet worden voor onder meer investeringen in innovaties en technologie als de afvang en ondergrondse opslag van CO2, en groene waterstof.
Ook willen de partijen volop inzetten op kernenergie. Het aantal nieuwe kerncentrales in Nederland moet worden uitgebreid naar vier, en de kerncentrale in Borssele blijft open. Ook wordt gekeken naar mogelijkheden voor meerdere kleine nucleaire centrales.
Zonne-energie: adieu salderingsregeling
De partijen willen veel aandacht geven aan de zogenoemde leveringszekerheid. De gaswinning in Groningen stopt, maar die in de Noordzee wordt opgeschaald. Ook moeten er langetermijncontracten worden afgesloten voor aardgas, en worden er reserves voor gas aangelegd, net als voor kritieke grondstoffen. Fossiele subsidies willen de partijen wel afbouwen, maar alleen in Europees verband.
Windmolens komen zoveel mogelijk op zee. Over zonne-energie zegt het hoofdlijnenakkoord van de vier partijen niets. Maar de budgettaire bijlage wel. Daarin staat namelijk dat de salderingsregeling voor zonnepanelen vanaf 2027 in één keer wordt afgeschaft. Dat is opmerkelijk, omdat PVV en BBB eerder dit jaar nog tegen de afschaffing ervan waren.
Deze aankondiging leidt tot gemengde reacties. Techniek Nederland, de brancheorganisatie van installateurs, is 'ontstemd', omdat die het herstel van de zonnebranche volgens voorzitter Doekle Terpstra onderuit haalt. Maar de koepelorganisatie van energiebedrijven, Energie Nederland, is juist positief. Bedrijven worden op kosten gejaagd door de regeling, omdat consumenten hun teveel opgewekte zonnestroom mogen wegstrepen tegen verbruik op dagen met minder zon.
Hele sector in de problemen
Ook is Techniek Nederland verontwaardigd over het besluit om warmtepompen niet langer verplicht te maken. Installateurs en fabrikanten hebben tientallen miljoenen geïnvesteerd in opleidingen en productiecapaciteit. "Dit besluit brengt een complete sector in grote problemen. Dit moet echt van tafel", aldus Terpstra.
Over het geheel aan klimaatbeleid in het onderhandelingsakkoord zijn de reacties ook verschillend. Milieuorganisaties als Greenpeace en de Vogelbescherming spreken van een struisvogelkabinet. Directeur Marjan Minnesma van Urgenda denkt dat veel elementen geen stand gaan houden bij de rechter.
Ook denkt ze dat het onmogelijk zal zijn om met de voorgestelde maatregelen het klimaatdoel van 55 procent minder uitstoot in 2030 te halen. Afgelopen najaar gaf het Planbureau voor de Leefomgeving aan dat dat doel van 55 procent alleen haalbaar is, als werkelijk alles meezit.
'Inzet van het klimaatbeleid blijft nagenoeg hetzelfde'
De Nederlandse Vereniging voor Duurzame Energie constateert dat het klimaatbeleid 'gelukkig niet door de shredder' gaat. "Door het wettelijk doel van 55 procent CO2-reductie in 2030 te herbevestigen, het klimaatfonds te behouden en de wens voor meer energieonafhankelijkheid te benadrukken, blijft de inzet van het klimaatbeleid nagenoeg hetzelfde", stelt de NVDE.
Wel zal een nieuwe regering volgens de NVDE 'vol aan de bak' moeten om de afspraken waar te maken.