Als je partner wordt beschuldigd van #MeToo: 'Ik heb er PTSS aan overgehouden'

Sandra* (47) is pas een paar weken samen met haar partner Jan* als hij op het matje moet komen bij de directeur van de gevangenis waar hij als gevangenenbewaarder werkt. "Hij zou een vrouwelijke collega van achteren bij haar borsten hebben gepakt terwijl ze achter de computer zat, en hij zou hebben gezegd dat het thuis niet zo lekker liep en dat hij wel wat met haar wilde."

Leugens, zegt Jan meteen. Sandra heeft ook haar bedenkingen, want hoewel ze hem nog maar kort kent, heeft ze een heel ander beeld van hem. Enorm charmant, dat is hij wel, ze kan zich voorstellen dat vrouwen zich tot hem aangetrokken voelen. Maar dit? Ze kan het zich niet voorstellen. Toch slaat de twijfel toe. Zou het niet tóch waar zijn? Waarom zou zo’n vrouw zoiets verzinnen? "Ik kwam uit een huwelijk met een man die - plat gezegd - alles naaide wat los en vast zat, dus ik had al nul komma nul vertrouwen meer in mannen. En dan dit… Hoe moet je in vredesnaam vertrouwen opbouwen als je met zoiets om de oren wordt geslagen?"

De vriend van Sandra weet niet wat hem overkomt. "Hij was eerst heel verbaasd: wat gebeurt hier nu? Daarna werd hij boos. Waarom gebeurt mij dit? Zo ben ik helemaal niet. Ik heb dit niet gedaan." Samen zetten ze alles op alles om de beschuldigingen te weerleggen. Ze ontdekken dat Jan helemaal niet aan het werk is geweest op het moment dat de aanranding zou hebben plaatsgevonden.

"Ze werkten met een in- en uitkloksysteem en aan de hand daarvan was duidelijk te zien dat wat zij vertelde onmogelijk was." Maar op de werkvloer is de goede reputatie van Jan dan al voorgoed bezoedeld. "Waar rook is, is vuur, dachten zijn collega’s. Je krijgt een heel naar klimaat op het werk. In je gezicht zeggen ze dat ze je geloven, maar je merkt dat er achter je rug om over je wordt geouwehoerd."

'Weet je wel waar je man is?'

Uiteindelijk leidt de affaire tot een overplaatsing voor Jan naar een andere gevangenis. Maar ook daar achtervolgen de beschuldigingen hem. Op zijn nieuwe werkplek zijn de verhalen bekend en wordt Jan met de nek aangekeken. En dat niet alleen: Sandra, die inmiddels is ingetrokken bij Jan, wordt ook thuis lastiggevallen.

"Ik werd regelmatig anoniem gebeld als Jan aan het werk was. Eerst eens in de paar weken, daarna steeds vaker. In het begin werd er niks gezegd en hoorde ik alleen iemand ademhalen, later begonnen ze te praten aan de andere kant van de lijn. Meestal vrouwen, één keer een man. 'Weet je wel waar je man is?', werd er dan gezegd. Ja, op zijn werk, want daar heb ik hem vanmorgen afgezet, zei ik dan. 'Maar is hij daar wel echt?', was de reactie." Ook staat er steeds een man – die later een collega van Jan blijkt te zijn – aan de overkant van het huis intimiderend naar binnen te kijken.

Sandra heeft het er steeds moeilijker mee. Wat is dit allemaal? Kan ze Jan nou echt wel vertrouwen op zijn mooie blauwgrijze ogen? Ze belandt in een depressie. "Het werd een hele zware tijd voor mij. Ik wilde het huis niet uit, wilde niemand zien. Jan zei dat hij niets te verbergen had en ontkende in alle toonaarden dat hij het had gedaan, maar ik vond het heel moeilijk om hem te geloven."

"Voor hem was dat natuurlijk heel frustrerend. 'Je mag me achterna reizen, mijn telefoon doorspitten, alles. Als jij daar vertrouwen door krijgt, heb ik er geen moeite mee', zei hij. Dus dat deed ik. Ik bracht hem weg en haalde hem op, ging al zijn gangen na. Maar ik kon niets vreemds ontdekken. Ik had echt een lieve man die dat soort dingen gewoon niet deed."

Lichamelijk en geestelijk aan onderdoor

Sandra besluit bij Jan te blijven en trouwt met hem. Inmiddels zijn ze al vele jaren gelukkig, maar ze hebben een hele moeilijke tijd achter de rug. Jan ging er lichamelijk en geestelijk bijna aan onderdoor, Sandra hield er een posttraumatische stressstoornis aan over. Alles bij elkaar heeft het een enorme impact gehad op hun leven.

"Het is een hele heftige tijd geweest voor ons hele gezin. De fundering wordt op zo’n moment onder je relatie weggeslagen. Ook de kinderen kregen er het nodige van mee. Nu zijn ze wat ouder, maar als ze jong zijn kun je moeilijk aan ze uitleggen waarvan hun (stief)vader wordt beschuldigd. We probeerden ze te beschermen tegen wat er buiten over hem werd gezegd. We bouwden een muurtje om ze heen."

Na tien jaar strijden tegen het onrecht, ook juridisch, werd Jan afgekeurd door de bedrijfsarts. "Het heeft ons tien jaar lang achtervolgd. Daarna kregen we eindelijk rust en ruimte om als gezin alles te verwerken wat er was gebeurd."

Nooit zijn ze erachter gekomen waarom de vrouwelijke collega Jan beschuldigde. "Ik ben gaan spitten en heb haar opgezocht", zegt Sandra. "Ze bleek getrouwd, en moeder. Toen ik haar belde om te vragen naar het waarom, gooide ze de hoorn erop. Later ben ik zelfs naar haar huis gegaan om het te vragen. Ze wilde er geen antwoord op geven. Ze heeft haar uiterste best gedaan om het leven van mijn man kapot te maken, maar we zijn nooit te weten gekomen waarom."

'Hij had haar aangeraakt op rare plekken'

Ook de (inmiddels ex-)partner van Jantine* (36) werd beschuldigd van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Hij zou haar nichtje, het dochtertje van haar broer, 'hebben aangeraakt op rare plekken'. Dat beweerde althans de moeder van het destijds 3-jarige meisje. De vriend van Jantine woonde op dat moment tijdelijk bij haar broer en het meisje in, omdat hij zelf geen woonruimte kon vinden en zij een kamer overhadden.

Op een dag zei de moeder van het meisje, de ex van Jantines broer, dat ze niet meer wilde dat de vriend van Jantine bij haar dochter in de buurt zou komen omdat hij haar zou hebben aangerand. "Ik vond dat heel raar natuurlijk", vertelt Jantine. 'Je gaat toch wel even twijfelen. We waren nog niet superlang samen, anderhalf jaar ofzo, hoe goed kende ik hem nou echt? Zou hij hiertoe in staat zijn? Maar hij ontkende het gelijk en ik geloofde hem." Wat voor Jantine de doorslag gaf, was dat ze een sterk vermoeden had over wie de echte dader was geweest: haar eigen broer. "Ik ben namelijk zelf door hem misbruikt."

Hele familie overhoop

Toen de vriend van Jantine zelf een woning vond en daarheen verhuisde, werd er niet meer over de vermeende aanranding gesproken. Jantine en haar vriend hebben er ook nooit goed over gepraat. "Zo diep ging onze relatie destijds niet. Ik had ook nog bijna niemand verteld dat ik was misbruikt door mijn broer, dat had ik allemaal nog een beetje weggestopt. Dat was ook de reden dat ik nog gewoon contact had met mijn broer. En ik zie hem nog steeds weleens, het is heel lastig om alle banden te verbreken zonder de hele familie overhoop te halen."

De relatie tussen Jantine en haar vriend strandde een jaar na de beschuldigingen, maar de breuk stond daar los van. Ondanks haar sterke vermoedens, bleef er wel altijd een zweem van twijfel: had haar vriend niet tóch…? "Je weet het gewoon niet, bij dit soort zaken zijn het vaak mensen van wie je het niet verwacht. Ik bleef zijn gedrag onder de loep nemen."

Pas toen aan het licht kwam dat haar nichtje, inmiddels 18, haar vader beschuldigde van seksueel misbruik, was Jantine honderd procent overtuigd van de onschuld van haar ex. "Voor mij was het op dat moment overduidelijk dat de beschuldiging aan het adres van mijn vriend destijds vals was geweest."

Waarheid is te pijnlijk

Toch neemt ze het de ex van haar broer niet kwalijk. "Ik snapte wel dat ze eerder dacht dat het de 'vreemde man' in huis was geweest dan de vader van haar kind. Ik kan me goed voorstellen dat andere 'partners van' dat ook hebben: ze schieten de ontkenning in omdat de waarheid te pijnlijk is. Het lijkt me vreselijk als blijkt dat je partner daadwerkelijk zoiets heeft gedaan. Dat gaat nog veel verder dan vreemdgaan. Ik zou niet graag in hun schoenen willen staan."

*De namen Sandra, Jan en Jantine zijn op verzoek van de geïnterviewden gefingeerd. Hun echte namen zijn bekend bij de redactie.