'17 Russische spionnen uitzetten is drastische en ongebruikelijke stap'
Nederland maakte vandaag bekend zeventien Russische spionnen het land uit te zetten. Dat lijkt een bijzonder groot aantal, maar is dat ook zo? Wat deden die spionnen hier en heeft het verdere gevolgen voor Nederland? Onderzoeker naar inlichtingendiensten Ben de Jong legt het ons uit.
Hoe groot is dit?
"Dit lijkt me redelijk groot nieuws", zegt De Jong, die onderzoek doet naar geheime diensten aan de Universiteit Leiden. "Na de moordaanslag op de oud-dubbelspion Sergej Skripal in 2018 zijn er ook Russen Nederland uitgezet. Maar dat waren er toen twee. Meestal zijn het er één, twee of drie. Zeventien is een groot incident. Ik zag ook dat de Belgen ons nog eens overtroffen hebben met 21. Ik weet niet of dit naar aanleiding is van een bepaalde Russische operatie of gewoon wijst op verslechtering van de banden met Rusland. Om zo die Russen even op hun plek te zetten."
Gebeurt dit vaker?
"Dit is een vrij drastische stap die in Nederland vrij ongebruikelijk is. Ik ga er van uit dat ze erover nagedacht hebben en het hebben afgestemd met de Belgen. Misschien volgen er nog andere landen in West-Europa."
Wat is de aanleiding voor zoiets?
"De aanleiding weet ik niet. Ik weet alleen van de algehele beroerde betrekkingen met Rusland. Als de betrekkingen goed waren geweest dan was dit in stilte gebeurd. Zo gebeurde dat vroeger ook, bijvoorbeeld tijdens de Koude Oorlog. Als Rusland weer te ver was gegaan. Dan las je daar niets over in de media, of pas veel later. Daarom is dit ook een behoorlijk dramatisch gebaar."
Wat doen die spionnen hier?
"Er zijn allerlei dingen die ze willen weten. Wat Nederland uitspookt op het gebied van het buitenlands beleid, of ze willen inbreken bij het onderzoek naar MH17. Dat soort dingen willen ze weten, om er preventief op te kunnen reageren. Mensen zeggen vaak: 'Nederland is een onbeduidend land'. Maar waar je je niet in moet vergissen, is dat Nederland veel geheime informatie krijgt. En ook informatie uitwisselt met belangrijke bondgenoten, zoals Amerika. Dus als je een agent hebt op een goede plek, dan kan dat betekenen dat je niet alleen toegang hebt tot Nederlandse geheimen, maar ook tot informatie van bondgenoten. Het kan een achterdeur zijn om bij geheimen van anderen te komen."
Gaat Rusland nu ook zeventien Nederlandse diplomaten uitzetten?
"De Nederlandse ambassade in Moskou is niet zo groot. Ik weet niet precies hoeveel mensen daar normaal zitten. Normaal is het zo: als het ene land er zeventien uitwijst, dan zou het andere land er ook zeventien uitwijzen. Maar ik heb geen idee hoeveel er daar werken."
Dagelijkse update
Wil jij iedere middag een selectie van het belangrijkste nieuws en de opvallendste verhalen in je mail? Meld je dan nu aan voor de dagelijkse update.