Oorlogsveteraan Robert Konter verlegt grenzen op Invictus Games

Het gebeurde op weg naar de basis in Sharm-el-Sjeikh, de Egyptische badplaats. November 1992. Commandant van de stafcompagnie Robert Konter, toen 30 jaar oud, was onderweg van het ene Nederlandse kamp naar het andere. Een dag rijden door Sinaï, het schiereiland op de grens tussen Afrika en Azië. Bij een tussenstop was Robert uit zijn voertuig gestapt. Even de benen strekken. Toen reed er opeens een vrachtwagen over hem heen.

"Een bewuste actie van een extremist", zegt Robert nu, bijna dertig jaar later. "De weg was breed, er was verder geen verkeer." De dader werd gepakt, maar of die straf heeft gekregen weet Robert niet.

Je gaat voor de vrede

Nederlandse militairen waren daar onderdeel van een internationale vredesmacht die toezag op de vrede tussen Egypte en Israël.

In je achterhoofd weet je dat zoiets zou kunnen gebeuren, zegt hij. Zuur, want je gaat juist om dat land en de mensen te helpen. Je gaat voor de vrede.

"Ik ben met een helikopter naar Eilat in Israël gebracht. Daar hebben ze mijn leven gered. Ik lag een week op de intensive care. Later ben ik nog vijf maanden behandeld in het Militair Hospitaal in Utrecht."

Slecht slapen in november

De kalmte waarmee hij spreekt is opvallend. Maar dat is niet omdat het zo lang geleden is. "Het is elke dag bij me. Dit is gewoon hoe het beestje in elkaar steekt. Ik kan er zelf beter mee omgaan als ik er rustig over vertel. Zo kan ik het ook beter uitleggen."

Maar toch, elk jaar in november als die zwarte datum dichterbij komt, heeft hij er last van. Slecht slapen. Knorrig humeur. Hij wil de mensen om hem heen er niet mee belasten, maar ja, ze merken het natuurlijk toch. Zijn vrouw Jolanda en hun twee kinderen weten dan: over een paar dagen gaat het wel weer.

Oog op toekomst

"Want ik sta verder positief in het leven", zegt de veteraan. "Ik heb me sinds die dag gerealiseerd dat je dingen niet terug kunt draaien. Ik probeer altijd oog te hebben voor wat ik kan, en weinig bezig te zijn met wat ik achter moest laten."

Meestal lukt dat. Hij leeft met volle teugen. Robert bleef getrouwd met Jolanda. Ze kregen een dochter en een zoon, nu 24 en 21. Het gezin woont in Overdinkel, iets ten oosten van Enschede tegen de Duitse grens.

Been verbrijzeld

Robert maakte carrière bij Defensie, alleen niet zo internationaal en spannend als hij ooit als beroepsofficier voor ogen had: "Ik ben burgerambtenaar en heb een administratieve functie. Maar ik ben dankbaar dat ik er nog ben. Blij met wat ik heb en kan."

Roberts rechterbeen raakte door de aanslag compleet verbrijzeld. Hij verloor een nier, een brede rugspier functioneert niet meer. Er is zenuwschade, in zijn hand vooral. Maar het had erger kunnen zijn. "Mijn gebroken ribben staken door mijn longen."

Niet zwemmen, niet rennen

Zwaarder weegt wat hij in abstracte zin verloor: "Je bent fysiek gezien niet de vader die je wilt zijn. Ik hield mijn been lange tijd, maar er bleef altijd een open wond. Ik kon dus niet met ze zwemmen. Ik kon niet rennen, niet volleyballen of voetballen, mijn been deed maar halfjes mee. Ontzettend frustrerend."

Zijn onderbeen werd uiteindelijk geamputeerd in 2015. Op het eind was het 'een warme prothese'. "Ik kon erop lopen, maar verder was het vooral iets dat altijd maar pijn deed."

Judogevecht met zoon

Het verlies van zijn been opende wel een nieuwe deur: de mogelijkheid tot sporten. Een belangrijke stap in zijn leven. "Het begon ermee dat ik mijn zoon uitdaagde voor een judogevecht. Had ik dat maar nooit gedaan... haha. Hij is veel te sterk."

Maar dan, serieus: "Op het revalidatiecentrum ging ik handbiken. En ik ben ook weer gaan judoën, wat ik vroeger deed. Nu is het zitjudo. Zodra je gaat sporten, geeft het je een nieuw perspectief. Je komt er opeens achter dat je grenzen kunt verleggen. Je voelt: ik kan iets. Ergens beter in worden. Je hebt het gevoel dat je vooruit gaat, in plaats van achteruit. Je kunt iets bereiken."

En precies dat gevoel gunt hij anderen ook. Daarom is hij trots dat hij Nederland mag vertegenwoordigen op de Invictus Games, die dit weekend beginnen in Den Haag. Het internationale sporttoernooi voor veteranen die gewond raakten is een initiatief van de Britse prins Harry.

Zwarte band

Voor Harry overigens alle lof. "Die man heeft als helikopterpiloot net als wij het camouflagepak gedragen tijdens een missie."

"Ik hoop dat we andere mensen met een handicap inspireren. Sport geeft je een stuk vrijheid terug. Al heb je een handicap, al ben je niet meer de jongste, en ook al moet je daarom soms je grenzen bijstellen, je kúnt iets bereiken. Je telt nog mee."

Zelf zette hij zijn zinnen op de zwarte band in judo. "Dat heb ik vervolgens ook bereikt. Een geweldig gevoel."

Anders maar niet minder

Ook de 'gewone' maatschappij leert zo langzamerhand steeds beter dat je als mens met een handicap 'anders maar niet minder' bent. "Al is er nog wel onbegrip, hoor. Ik zat tijdens mijn revalidatie een tijdje in een rolstoel. Dan maak je het mee dat mensen iets over je zeggen tégen degene die de rolstoel duwt. Dat is... nou ja, gelukkig gaat het vaak beter. Maar hoe dik je huid ook is, soms raakt een bepaalde blik je toch."

Robert hoopt ook reguliere sportverenigingen te bereiken. Die weten lang niet altijd raad met mensen met een handicap. "Met een beetje aandacht kun je mensen met een handicap heel goed verwelkomen. Je hoeft niet meteen een hele competitie op te tuigen. Ik heb het zelf gemerkt op de judoclub. De eerste keer kijken ze even op als je op één been om een grondgevecht vraagt. Maar daarna is het normaal."

Inspiratie voor twijfelaars

Op de Invictus Games komt Robert uit op de onderdelen handbike en zitvolleybal. Aan voorspellingen over medailles waagt hij zich niet - al was het maar omdat hij het tegen 'gasten van 25 jaar jonger' moet opnemen. Maar daar gaat het ook helemaal niet om. "Het gaat om de mensen die denken: ik wil best graag zwemmen, maar ik durf niet zo goed. Zij moeten geïnspireerd raken."

Daarnaast is het natuurlijk mooi meegenomen dat de totale maatschappij 'ziet dat wij meedoen'. "En dat er grote prestaties geleverd worden."

Waardering voor gezinnen

Trouwens, hij wil nog een laatste puntje toevoegen: dat het zo goed is dat er in Den Haag veel aandacht is voor de gezinnen van de gewond geraakte veteranen. "Want zij zitten uiteindelijk met ons in dat schuitje. Zij verdienen veel waardering."